Le Roi de Coeur (Όλοι τους τρελλοί εκτός από μένα)

Γαλλοϊταλική παραγωγή με Άγγλο πρωταγωνιστή: είναι η ταινία Le Roi de Coeur, δηλαδή βασιλιάς της καρδιάς, τουτέστιν «ρήγας κούπα» (από τα τραπουλόχαρτα) και πρωταγωνιστεί ο νεαρός τότε Alan Bates, ο οποίος πάλι μου θυμίζει τον Mel Gibson. Τι πραγματεύεται αυτό το σχετικά άγνωστο έργο;

Μία στρατιωτική μονάδα Γερμανών (στο τέλος του Α' ΠΠ) αποχωρεί από τη Γαλλία αλλά, πριν φύγει, έχει παγιδεύσει με εκρηκτικά την πλατεία του χωριού. Ένα σύνταγμα Σκωτσέζων ετοιμάζεται να απελευθερώσει το χωριό, αλλά στέλνουν πρώτα τον Alan Bates να προειδοποιήσει τους κατοίκους και να απενεργοποιήσει τη βόμβα. Αλλά οι κάτοικοι το έχουν σκάσει. Ο Bates θα βρει μόνο τους τρόφιμους του ψυχιατρείου, οι οποίοι θα έχουν καταλάβει με τη σειρά τους το χωριό και θα ζούνε τη... ζωή τους! Αυτό που ακολουθεί είναι μια παρουσίαση των τραγελαφικών προσπαθειών του Bates να σώσει το χωριό και της ιλαροτραγικής συμπεριφοράς των «νοημόνων» στρατιωτικών. Συμπέρασμα; Η τρέλα δεν πάει στα βουνά!

Η ταινία του Philippe de Broca γυρίστηκε στο γραφικό χωριό Senlis και είναι φυσικά μια αντιπολεμική σάτιρα που κάποιες φορές βρίσκει στόχο, τις περισσότερες όμως είναι φλύαρη, κουραστική και λίγο αδιάφορη. Οι τρόφιμοι του ψυχιατρείου φλερτάρουν, χορεύουν, τραγουδάνε, κάνουν έρωτα, γιορτάζουν τη ζωή και η σύγκριση με την «τρέλα» του στρατού ξέρουμε ότι θα έχει νικητές τους πρώτους. Θα πρέπει να θυμηθείτε ότι είμαστε στα 1966, στην αρχή της εποχής του αντιπολεμικού κινήματος και των παιδιών των λουλουδιών! Η νεαρότατη και πανέμορφη Geneviève Bujold είναι ένας καλός λόγος για να δείτε το έργο, αλλά αυτό πάλι μπορείτε να το πράξετε με δικιά σας ευθύνη.

La bataille d'Alger (Η μάχη του Αλγερίου)

Σαν ντοκιμαντέρ, αλλά και καθόλου. Από τη μία, η βία των Γάλλων στρατιωτικών ενώ, από την άλλη, τα «κόλπα» του ανταρτοπόλεμου των Αλγερινών. Βία στη βία μέχρι κάποιος να οπισθοχωρήσει. Ποιος όμως θα είναι αυτός που θα κάνει το πρώτο βήμα... προς τα πίσω; Συγκλονιστική ταινία, που παίρνει σαφή θέση ενάντια στους κατακτητές, και καλά κάνει! Ο ιμπεριαλισμός των πάλαι ποτέ αυτοκρατοριών ήρθε τελικά σε σύγκρουση με τους απλούς ανθρώπους και έφαγε τα μούτρα του. Η μάχη του Αλγερίου είναι ένα ιστορικό φιλμ του παγκόσμιου κινηματογράφου. Κέρδισε το Χρυσό Λέοντα στη Βενετία το '66, ήταν υποψήφιο για όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας στα βραβεία του '67 και πάλι υποψήφιο για όσκαρ σεναρίου και σκηνοθεσίας στην τελετή του '69! Το ότι δεν προβλήθηκε στη Γαλλία μέχρι πρότινος, πιστεύω είναι κατανοητό.

How to Steal a Million

Ευδιάθετη, κωμική, ελαφριά ταινία γύρω από μια ληστεία ενός διάσημου γλυπτού από ένα καλά φυλασσόμενο μουσείο. Χρέη ληστή αναλαμβάνει ο Peter O'Toole με την παρότρυνση και βοήθεια της Audrey Hepburn. Η δεύτερη το θέλει ώστε να μην ανακαλυφθεί ότι είναι... πλαστό! Καθώς αποτελεί μέρος της μεγάλης συλλογής του πατέρα της που δεν κάνει τίποτ' άλλο παρά να «δημιουργεί» πλαστά έργα τέχνης. Η ταινία How to Steal a Million είναι μια από τις τελευταίες δουλειές του μεγάλου William Wyler και ίσως περνούσε απαρατήρητη αν δεν έπαιζε η Hepburn. Αυτή η γλυκύτατη και πανέμορφη φατσούλα αιχμαλωτίζει το βλέμμα μας και δεν μπορούμε να πούμε άσχημα λόγια. Για τους θεατές θηλυκού γένους υπάρχει ο Ο'Toole με τα πανέμορφα γαλάζια μάτια. Συνδυασμός λοιπόν που εγγυάται την επιτυχία. Όπως επίσης δεν θα περάσουν απαρατήρητες οι φανταστικές δημιουργίες του Ζιβανσί. Προσθέστε και τη συμμετοχή των Eli Wallach, Charles Boyer και Hugh Griffith στους δευτεραγωνιστικούς ρόλους, με τον τελευταίο στο ρόλο του πατέρα να κλέβει ενίοτε την παράσταση. Feel-good ταινία, με ωραίους διαλόγους και εγγυημένο χάπι-εντ, μια κλασική ταινία για όλη την οικογένεια.

Morgan: A Suitable Case for Treatment (Μόργκαν, ο τρελός εραστής)

Ο συνιδρυτής του free-cinema, τσέχος στην καταγωγή, Karel Reisz παρουσιάζει άλλη μια ταινία του βρετανικού νέου κύματος με τον μακροσκελή τίτλο Morgan: A Suitable Case for Treatment η οποία είναι ακριβώς αυτό το πράμα: ο πρωταγωνιστής Μόργκαν και η παιδιάστικη, ολίγον «σαλεμένη» αντιμετώπιση του διαζυγίου του και η επίσης τρελαμένη προσπάθειά του να μην ξαναπαντρευτεί η πρώην του. Είναι επίσης μεγάλος φαρσέρ, θαυμαστής του Καρλ Μαρξ και του Τρότσκι όπως επίσης και του... γορίλλα και του Κινγκ Κονγκ! Ο Reisz παραλληρίζει πανέξυπνα ανθρώπους και πιθήκους μέσα από σκηνές ντοκιμαντέρ, χώνει αμβόλιμα εικόνες από την δεύτερη ταινία Ταρζάν του Βαϊσμίλερ και μας βάζει να βλέπουμε συχνά οπτικοποιημένες τις φαντασιώσεις του πρωταγωνιστή! Την πρώην υποδύεται η γοητευτική Vanessa Redgrave, σε μια ερμηνεία που της απέφερε μια υποψηφιότητα για οσκαρ α' γυναικείου ρόλου, τη χρονιά που είχε επίσης συμμετοχές στο Blow Up και στο A Man for All Seasons. Ο David Warner ως Μόργκαν έγινε αμέσως διάσημος από αυτή την ταινία. Θυμίζει λίγο το Billy Liar, αλλά δεν έχει καθόλου την όποια σοβαρότητά του. Αυτό μπορείτε να το εκλάβετε θετικά.

The Rare Breed (Ράντσο Μπράβο)

Ταινία γουέστερν για όλη την οικογένεια. Με τον all-american πρωταγωνιστή James Stewart να βοηθάει δύο αγγλίδες γυναίκες, μάνα και κόρη, ώστε να μεταφέρουν μία αγγλική ράτσα αγελάδας σε ένα ράντσο στην αμερικανική ενδοχώρα για να αναμειχθεί με τις γηγενείς. Εξ ου και ο τίτλος The Rare Breed. Συμφεροντολόγος στην αρχή, θα βοηθήσει τις κυρίες μόνο για να βγάλει κέρδος. Στην πορεία, θα αρχίσει να νοιάζεται περισσότερο, κάτι για το οποίο ευθύνεται η γοητεία και ο τσαμπουκάς της μάνας που υποδύεται η γοητευτική Maureen O'Hara. Στο πρώτο μισό του έργου βλέπουμε την προσπάθεια αυτού του περίεργου τρίο να φτάσουν στο ράντσο, έχοντας να αντιμετωπίσουν την άγρια φύση αλλά και αρκετά κακοποιά στοιχεία. Στο δεύτερο μέρος, οι πρωταγωνιστές έχουν φτάσει στο ράντσο του σκοτσέζου ιδιοκτήτη (φανταστικός ο Brian Keith). Ο Stewart γουστάρει πλέον την αγγλίδα και πιστεύει στο όνειρό της. Αλλά καθώς κάθονται εκεί να περάσουν τον χειμώνα, σιγά-σιγά ο Keith αρχίζει να κορτάρει την O'Hara, ο μικρός γιος του σκοτσέζου την κόρη της αγγλίδας και ο Stewart μένει μόνος του. Ο χειμώνας είναι μεγάλος και η επιβίωση της αγγλικής αγελάδας φαντάζει πλέον σενάριο απίθανο. Αλλά η φύση ξέρει καλύτερα, το happy-end είναι εγγυημένο και εντελώς προβλεπόμενο. Με τον Andrew V. McLaglen στην καρέκλα του σκηνοθέτη (παλιά καραβάνα των γουέστερν) δεν περιμέναμε τίποτα διαφορετικό.

Tant qu’on a la santé

Δεν μιλάμε μόνο για την επανακυκλοφορία της χρονιάς, αλλά για την πιο σπουδαία των τελευταίων χρόνων. Το σύνολο του έργου του διάσημου Γάλλου κωμικού Pierre Etaix επανακυκλοφόρησε πέρυσι (πέντε μεγάλου μήκους και διάφορες μικρού) με αποκατεστημένη εικόνα και ήχο, σε μια μεγάλη προσπάθεια που βοήθησε και ο ίδιος ο 83χρονος πλέον κύριος Ετέξ. Οι ταινίες του είχαν εξαφανιστεί πολύ νωρίς λόγω νομικών προβλημάτων με τις εταιρείες, αλλά τώρα είναι η ευκαιρία να ανακαλύψετε το καλά κρυμμένο κωμικό διαμάντι της Γαλλίας. Συνεργάστηκε με τον Ζακ Τατί στο Ο θείος μου και πολλά στοιχεία του έργου μπορεί να σας θυμήσουν τον έτερο μεγάλο Γάλλο κωμικό. Αλλά θα βρείτε και στοιχεία από το βωβό κινηματογράφο, την αγάπη του για τους κλασικούς Μπάστερ Κίτον και Σαρλό, παρουσιάζοντας μια απίστευτη σάτιρα της καθημερινότητας, με εφευρετικό μοντάζ και σχεδόν χορογραφημένη σκηνοθεσία.

Απευθύνεται, κατ'αρχάς, σε σινεφίλ κοινό, καθώς ταινίες με ελάχιστους διαλόγους μπορούν να «ξινίσουν» μερικούς. Έτσι, μπορείτε να ξεκινήσετε από το έργο με τίτλο Tant qu'on a la santé, το οποίο αποτελεί μια συρραφή τεσσάρων δεκαπεντάλεπτων (σχεδόν) επεισοδίων: το πρώτο με τίτλο L'insomnie (Αϋπνία) αφορά έναν τύπο που δεν μπορεί να κοιμηθεί και διαβάζει ένα βιβλίο με βρυκόλακες. Το δεύτερο έχει τίτλο Le cinématographe (Το σινεμά) και παρακολουθούμε τις προσπάθειες του Ετέξ να βρει μια καλή θέση μέσα σε μια κατάμεστη κινηματογραφική αίθουσα. Το τρίτο με το όνομα της ταινίας (Εφ'όσον είσαι ακόμα υγιής) είναι το πιο κωμικό παρουσιάζοντας μια πόλη σε παροξυσμό λόγω των δημοσίων έργων, του κυκλοφοριακού και του γρήγορου ρυθμού ζωής. Ενώ στο τέταρτο Nous n'irons plus au bois (Αν πάτε κάτω στο δάσος) ο Ετέξ πάει για κυνήγι στο δάσος και καταστρέφει το πικ-νικ ενός ζευγαριού και την περίφραξη που προσπαθεί να φτιάξει ένας αγρότης.

Υ.Γ.: Τα εύσημα στο Cinema Paradiso για την υπενθύμιση!

Au hasard Balthazar (Στην τύχη ο Μπαλτάζαρ)

Το απόλυτο σινεμά του Robert Bresson. Ποιος άλλος θα διάλεγε να επικεντρώσει το ενδιαφέρον ολόκληρης της ταινίας σε έναν γάιδαρο; Μέσα από τη φαινομενικά απλή ιστορία του γαϊδάρου με το όνομα Μπαλτάζαρ, ο Μπρεσόν δημιουργεί άλλη μια μινιμαλιστική και ίσως την καλύτερη ταινία του. Μέρες που είναι, μπορείτε να τη δείτε ως μια άλλη εκδοχή των Παθών. Κι αυτό επειδή η εκμετάλλευση και η βία έρχονται σε αντίθεση με την παροιμιώδη υπομονή και ταπεινότητα που εκφράζει το ζωντανό, αυτό που υπηρέτησε και υπηρετεί ανέκαθεν τον άνθρωπο. Όπως σημειώνει ο Γκοντάρ, η ταινία Στην τύχη ο Μπαλτάζαρ είναι ένα ντοκουμέντο για τον κόσμο και για το Κακό μέσα στον κόσμο.

La Muerte de un Burocrata (Ο θάνατος ενός γραφειοκράτη)

Συνήθως οι λαϊκές ταινίες κάθε χώρας απευθύνονται σχεδόν αποκλειστικά στους πολίτες αυτής της χώρας. Π.χ. δύσκολα οι ξένοι θα παρακολουθήσουν και θα καταλάβουν μια ελληνική ταινία από τη δεκαετία του '60, την κλασική εποχή του ελληνικού κινηματογράφου δηλαδή. Δύσκολο, αλλά όχι απίθανο. Μια λαϊκή ταινία από την Κούβα, λοιπόν, δύσκολα θα είχε απήχηση σε διαφορετικό κοινό. Έλα όμως που το θέμα του Ο θάνατος ενός γραφειοκράτη από τη χρονιά του 1966 ταιριάζει τόσο μα τόσο πολύ στο ελληνικό ταμπεραμέντο και οι ιστορίες του θα μπορούσαν να αφορούν το ελληνικό δημόσιο, με το οποίο όλοι έχουμε εμπειρίες, ιδία άποψη, ή και κάποια ανάλογη ιστορία να αφηγηθούμε. Σαρδόνιο, μαύρο χιούμορ που ισοπεδώνει τα πάντα και προκαλεί αβίαστα το γέλιο! Μια κωμωδία που αξίζει να ανακαλύψετε. Όλα ξεκινάνε από τη στιγμή που θάψανε τον αγαπημένο τους θείο μαζί με την κάρτα ασφάλισης και πρέπει τώρα να τη βρούνε για να φτιάξουν τα χαρτιά της θείας ώστε να πάρει τη σύνταξη. Και ακολουθώντας τις νόμιμες, γραφειοκρατικές οδούς, γίνεται της κακομοίρας!

What Did You Do in the War, Daddy?

Όπως αρκετοί σκηνοθέτες, έτσι και ο Blake Edwards είπε να ασχοληθεί με τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο. Ο σκηνοθέτης όμως επέλεξε την κωμική πλευρά φυσικά και έτσι το 1966 παρουσίασε το Τι έκανες στον πόλεμο μπαμπά;. Ο συγγραφέας του «Εξορκιστή» William Peter Blatty βοήθησε στη συγγραφή του σεναρίου, από μια ιστορία του ίδιου του Edwards. Οι δυο τους είχαν ξανασυνεργαστεί το '64 στη δημιουργία του 2ου ροζ πάνθηρα, το A Shot in the Dark.

Βρισκόμαστε στη Σικελία του '43. Η ταινία μας παρουσιάζει έναν πορωμένο λοχαγό (τον κωμικό Dick Shawn) που αναλαμβάνει από το στρατηγό του ένα μικρό λόχο που είναι εντελώς... χύμα και έχει υπολοχαγό τον James Coburn. Τους αναθέτουν να πάνε να καταλάβουν ένα μικρό ιταλικό χωριό. Με το που φτάνουν εκεί, το ιταλικό στρατιωτικό τμήμα παραδίνεται άνευ όρων. Ή, μάλλον, με έναν όρο: να τους αφήσουν να κάνουν τη γιορτή του χωριού εκείνο το βράδυ και την άλλη μέρα παραδίνονται. Και οι φίλοι μας οι αμερικανοί δέχονται, στέλνοντας ένα υπόμνημα στο στρατηγό ότι συναντήσανε «μια μικρή αντίσταση». Το κρασί ρέει άφθονο, οι γυναίκες είναι χάρμα οφθαλμών και όχι μόνο και ο πορωμένος λοχαγός βρίσκει το δάσκαλό του. Κάπως έτσι κυλάει το πρώτο μισάωρο του έργου. Κυλάει όμως αργά και βαρετά, με όχι και τόσο πετυχημένα αστεία. Τότε όμως, αφού ξημερώσει η επόμενη μέρα, αρχίζει το μπάχαλο: οι στρατιώτες να έχουν ανταλλάξει στολές, να καταφθάνει ένας ταγματάρχης να ελέγξει την κατάσταση, να είναι όλοι με hangover, να αναγκάζονται να κάνουν στα ψέματα ότι πολεμάνε και αυτά είναι μόνον η αρχή. Ο Edwards εδώ βρίσκει ρυθμό και η ταινία κυλάει απίστευτα όμορφα. Σε κάθε ανατροπή στην προδιεγγραμένη πλοκή, ακολουθεί μια άλλη και μετά μιαν άλλη, μη μπορώντας να μαντέψεις τι θα επακολουθήσει. Και όταν σκάσουν μύτη και οι Ναζί, τα πράματα θα εκτροχιαστούν, με απίστευτα κωμικά μπερδέμετα και ακόμα πιο απίστευτα ξεμπερδέματα.

Tanin no kao (Το πρόσωπο ενός άλλου)

Ο πρωταγωνιστής μας έχει καμμένο πρόσωπο και κυκλοφορεί συνέχεια φορώντας γάζες. Αυτή του η αμφίεση τον έχει αποξενώσει από όλον τον κόσμο, ακόμα κι απ'τη γυναίκα του. Όταν βρει ένα γιατρό που θα του υποσχεθεί να του «φτιάξει» ένα νέο πρόσωπο, θα αλλάξει άρδην η ζωή του. Κι αυτό επειδή δεν θα μπορέσει να επανορθώσει τη δικιά του φάτσα, αλλά θα αποκτήσει Το πρόσωπο ενός άλλου. Θα ξαναγεννηθεί, θα αποκτήσει αυτοπεποίθηση, θα γίνει ένας ξένος μέσα στον κόσμο, ένας αόρατος ανάμεσα στους γνωστούς του. Στο τέλος θα βάλει σκοπό να αποπλανήσει την ίδια του τη γυναίκα.

Η ταινία του Hiroshi Teshigahara παραγωγής 1966 δεν είναι καμιά απλή ταινία επιστημονικής φαντασίας. Ο σκηνοθέτης επικεντρώνεται στα ζητήματα ηθικής που ανακύπτουν και γι'αυτό βάζει το γιατρό να παρακολουθεί τον «ασθενή» και να τον «ανακρίνει». Προσπαθεί να βγάλει συμπεράσματα για τη μοναξιά, για το ρόλο της ταυτότητας στις σχέσεις των ανθρώπων, για τη σχέση εξωτερικής και εσωτερικής ομορφιάς. Μια καταπληκτική ταινία αποκλειστικά όμως για σινεφίλ κοινό.

This Property Is Condemned (Αγάπη για τον έρωτα)

Ένα μόνοπρακτο του Tennesse Williams γίνεται δίωρη ταινία σε σενάριο του Francis Coppola με σκηνοθέτη τον Sydney Pollack. Στην τρίτη του μεγάλου μήκους ταινία συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον Robert Redford. Θα ακολουθήσουν, ως γνωστόν, πολλές επιτυχίες. Η ταινία This Property Is Condemned αφορά την ιδιόμορφη σχέση ενός αταίριαστου ζευγαριού. Ο ένας είναι απεσταλμένος σιδηροδρομικής εταιρίας με σκοπό να απολύσει κόσμο από το εργοτάξιο της μικρής πόλης και η άλλη είναι η κόρη της ιδιοκτήτριας της πανσιόν στην οποία ζούνε οι περισσότεροι εργάτες. Η κόρη είναι μεγάλη μυθομανής με μεγάλη ιδέα για τον εαυτό της, επειδή είναι το κέντρο της προσοχής όλων των αντρών, αλλά και ασφυκτικά επιρεασμένη από τις διαταγές της μάνας.

Ενδιαφέρον το πρώτο μισό της ταινίας με την οικονομική κρίση, τις απολύσεις και τα φλερταρίσματα αλλά προς το τέλος κάνει μεγάλη κοιλιά, η ζαχαρένια εξέλιξη δεν μου άρεσε και η αναμενόμενη τραγική κατάληξη ήρθε πολύ αργά και ήταν πολύ... προβλέψιμη. Θα τη θυμόμαστε περισσότερο για τον Charles Bronson σε ρόλο πολλά βαρύ και... ερωτύλου!

Un Homme et une Femme (Ένας άντρας και μια γυναίκα)

Μια από τις πιο διάσημες γαλλικές ταινίες όλων των εποχών. Η ταινία Ένας άντρας και μια γυναίκα παραγωγής 1966 έκανε αίσθηση και... overseas και τσίμπησε 2 όσκαρ μέσα από 4 υποψηφιότητες για όσκαρ. Υποψηφιότητες στις κατηγορίες σκηνοθεσίας για τον Claude Lelouch και α' γυναικείου ρόλου για την Anouk Aimée και κέρδισε το βραβείο καλύτερου σεναρίου (πάλι ο σκηνοθέτης) και καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Ταυτόχρονα κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα (σε ισοψηφία με το Signore & Signori) και μυριάδες άλλα βραβεία εδώ και κει. Στο ρόλο του αντρός ο Jean-Louis Trintignant, που δεν πήρε κάνα βραβείο. Η μουσική, που έχει σημαδέψει έκτοτε γενιές και γενιές, του Francis Lai. Η ιστορία απλή: ένας άντρας και μια γυναίκα γνωρίζονται, ερωτεύονται, χωρίζουν. Απλοϊκό θέμα, θα μου πείτε, αλλά έτσι δεν είναι η ζωή; Εκπληκτική όμως η σκηνοθετική σύλληψη του Λελούς και εκπληκτική φωτογραφία που αλλάζει συνέχεια από το έγχρωμο στο ασπρόμαυρο και από κει στο σέπια κ.ο.κ. Classique, που λένε και οι φίλοι μας οι Γάλλοι!

Harper (Φάκελος 17, άκρως εμπιστευτικόν)

Ένα σοβαρό θέμα σε μια ταινία που δεν παίρνει και πολύ στα σοβαρά τον εαυτό της. Ένας ντετέκτιβ που είναι περισσότερο πλακατζής απ' ό,τι φαντάζεστε. Ο ντετέκτιβ Harper μπλέκει σε μια υπόθεση εξαφάνισης/απαγωγής ενός εκατομμυριούχου και σιγά-σιγά ανακαλύπτει ότι ελάχιστοι είναι αυτοί που τον θέλουν πίσω ζωντανό. Συν τις άλλοις, μπλέκεται με μια περίεργη ομάδα θρησκόληπτων και στο τέλος τα «κάνει θάλασσα» και με τη γυναίκα του.

Η ταινία ανήκει στη σειρά των μονολεκτικών ταινιών του Paul Newman που αρχίζουν με το γράμμα H στις οποίες ο ηθοποιός ερμήνευε περίεργους, μοναχικούς ρόλους έχοντας μια διαφορετική αντίληψη των τεκταινόμενων από τους γύρω του. Μετά τα Hustler, Hud και Hombre, είδαμε εδώ τον Newman σε έναν πιο ανάλαφρο ρόλο να κάνει συνέχεια πλακίτσες αλλά παρά ταύτα τα πτώματα να πέφτουν κανονικά σ' αυτή την περίεργη ιστορία μυστηρίου που αξίζει να ανακαλύψετε. Τον ελληνικό τίτλο δεν τον σχολιάζουμε...

Cul-de-sac (Η νύχτα των δολοφόνων)

Ο όρος Cul-de-sac σημαίνει αδιέξοδο. Σε ένα τέτοιο βρίσκονται όλοι οι χαρακτήρες της ταινίας του Ρόμαν Πολάνσκι. Δύο ψιλο-αποτυχημένοι γκάνγκστερ (ο ένας με μια σφαίρα στην κοιλιά) ξεμένουν από αμάξι και αναζητούν βοήθεια με την απειλή των όπλων σε έναν πύργο στη Βόρεια Αγγλία, όπου εκεί ζουν απομονωμένοι ένας φαλακρός βιομήχανος με τη γαλλίδα σύντροφό του. Ο γκάνγκστερ εγκλωβίζεται εκεί και δεν μπορεί να φύγει αν δεν έρθει η βοήθεια από τους δικούς του. Η γαλλίδα ασφυκτιά στην... μινιμαλιστική ζωή του πύργου, όντας εκεί για πάνω από δέκα μήνες, μη έχοντας να κάνει και πολλά. Και ο αρκετά εσωστρεφής βιομήχανος είναι εγκλωβισμένος εκεί κατά βούληση. Όταν σκάσει μύτη μια ομάδα επισκεπτών, τα πράματα θα περιπλακούν και οι ρόλοι θύτη-θύματος θα αντιστραφούν. Αυτό που ακολουθεί είναι ένα σύνολο από σουρεαλιστικές καταστάσεις. Το υποδόριο και σαρδόνιο μαύρο χιούμορ παίζει πρωτεύοντα ρόλο σ' αυτή την χαμηλού προφίλ, σινεφίλ ταινία του πολωνού σκηνοθέτη. Εδώ στη δεύτερη βρετανική του παραγωγή η οποία απέσπασε και τη Χρυσή Άρκτο στο φεστιβάλ του Βερολίνου το 1966. Ο Donald Pleasance στην καλύτερη ίσως ερμηνεία της καριέρας του με παρτενέρ την Françoise Dorléac, αδερφή της Κατρίν Ντενέβ, που πέθανε σε αυτοκινητικό ατύχημα ένα χρόνο μετά.

The Russians Are Coming! The Russians Are Coming!

Ένα Ρώσικο υποβρύχιο προσεγγίζει ένα αμερικανικό νησάκι για να δει ο πλοίαρχος πώς είναι η Αμερική. Το υποβρύχιο κολλάει όμως στα ρηχά και μια ομάδα Ρώσων αποβιβάζεται στο νησί για να βρουν ένα πλοίο να τραβήξει το υποβρύχιο και να ξεκολλήσει. Αυτό που ακολουθεί είναι μια τραγελαφική σειρά καταστάσεων και παρεξηγήσεων. Έξοχη σατιρική και κωμική απεικόνιση του ψυχροπολεμικού κλίματος από τον Norman Jewison εν έτη 1966. Έξοχος και ο Alan Arkin στο ρόλο του Ρώσου υπολοχαγού που ψάχνει να βρει λύση στο πρόβλημα. Υπήρχαν στιγμές που οι κινήσεις του και οι εκφράσεις του μού θύμησαν τον... Βέγγο! Βασισμένη στο παιδικό βιβλίο "The Off-Islanders", η ταινία Έρχονται οι Ρώσοι ήταν από τις λίγες (αμερικανικές) της εποχής που έδειξαν με συμπάθεια τους Ρώσους. Φαίνεται ότι άρεσε στην εποχή της, καθώς κέρδισε και τέσσερις βασικές υποψηφιότητες για όσκαρ: καλύτερης ταινίας, σεναρίου, μοντάζ και α' ανδρικού ρόλου για τον Arkin.

El Dorado (Ελντοράντο)

Eνώ το είδος του γουέστερν είχε περάσει προ πολλού το σημείο κορεσμού, ο Howard Hawks σε μεγάλη πλέον ηλικία επανήλθε στο είδος με ένα άτυπο ριμέικ της μεγάλης του επιτυχίας Rio Bravo. Η ταινία παραγωγής 1966 El Dorado (στην Αμερική κυκλοφόρησε ένα χρόνο μετά) έχει όλα τα στοιχεία ενός τυπικού γουέστερν, αλλά εδώ ειδικότερα μάς στέλνει το μήνυμα με τους δύο γερασμένους πρωταγωνιστές του ότι ήρθε το τέλος μιας ολόκληρης κινηματογραφικής εποχής. Τον μέθυσο σερίφη εδώ υποδύεται (με... περισσή ευκολία) ο Robert Mitchum και τον πιστολέρο που δεν θέλει να εμπλακεί στον επικείμενο «πόλεμο» μεταξύ των αγελαδοτρόφων που θα τον φέρει αντιμέτωπο και με το σερίφη φίλο του, ο John Wayne. Ο νεαρότατος James Caan ενώνεται με την ομάδα των παλαίμαχων-σταρ και μαζί προσπαθούν να βάλουν τάξη στο χάος της Άγριας Δύσης.

Στον αντίποδα των σπαγγέτι γουέστερν του Σέρτζιο Λεόνε και των αντιηρώων της εποχής, ο Hawks επιμένει στις κλασικές φόρμες, στα στερεότυπα και τα πρότυπα των κλασικών ηρώων έτσι όπως μάς τα έδειχνε τόσα χρόνια στη μεγάλη οθόνη. Σίγουρα δεν αποτελεί επιτομή στο είδος της, αλλά η ταινία παρακολουθείται αρκετά ευχάριστα, έχοντας για ατού τους δύο μεγάλους πρωταγωνιστές (που φαίνεται ότι το καταδιασκεδάζουν) και φυσικά το σκηνοθετικό άγγιμα του Hawks, που δεν μπορούσε να κάνει κακή ταινία. Η άτυπη τριλογία με παρόμοιο θέμα θα ολοκληρωνόταν το 1970 με την τελευταία ταινία του σκηνοθέτη, το Rio Lobo.

A Man for All Seasons (Ο άνθρωπος για όλες τις εποχές)

Στη Βρετανία του 16ου αιώνα ο Ερρίκος ο 8ος χωρίζει την Αικατερίνη της Αραγωνίας, έρχεται σε ρήξη με το Βατικανό και παντρεύεται την Άννα Μπόλεϊν. Ο μόνος που αρνείται να αναγνωρίσει τις πράξεις του βασιλιά είναι ο σερ Thomas More. Ο παντοδύναμος Thomas Cromwell αναλαμβάνει να τον μεταπείσει με κάθε τρόπο. Ο More όμως αρνείται να αναγνωρίσει τον βασιλιά Ερρίκο ως αρχηγό της Εκκλησίας της Αγγλίας και παλεύει μέχρι τέλους για τα πιστεύω του, ακόμα κι αν του στερήσουν την ίδια του τη ζωή. Ο Άνθρωπος για όλες τις εποχές παραγωγής 1966 είναι η ταινία των όσκαρ εκείνης της χρονιάς, είναι μια πλούσια παραγωγή με εντυπωσιακά κουστούμια και σκηνικά, είναι η ταινία που σκηνοθέτησε ο Fred Zinnemann και περιέχει μερικές από τις καλύτερες αντρικές ερμηνείες, όπως του πρωταγωνιστή Paul Scofield, του John Hurt, του Nigel Davenport, του Robert Shaw και μια μικρή εμφάνιση του Orson Welles. Παρόλο αυτά, αποτελεί μια ταινία που δεν με άγγιξε, με άφησε -θα έλεγα- αδιάφορο και θα τη χαρακτηρίζαμε εν τέλη μια βαρετή ταινία, γιατί κοιτούσα συνέχεια το ρολόι για να δω πότε θα τελειώσει. Δεν με αγγίζουν και πολύ αυτού του τύπου οι ταινίες, οπότε...

Fantastic Voyage

Τρελή, ασύλληπτη φαντασία. Εν έτη 1966 οι σεναριογράφοι δώσανε ρεσιτάλ φαντασίας. Μιας και τα περισσότερα θέματα είχαν εξαντληθεί κατά την προηγούμενη δεκαετία, ήρθε η ώρα να αφήσουν το outer-space και να ασχοληθούν με το inner-space. Η ταινία όπως μπορείτε να υποψιαστείτε δεν έχει καμία αισθητική ή κινηματογραφική αξία. Τα ειδικά εφέ είναι αρκετά παλιομοδίτικα, οι σεναριακές ευκολίες και ο τρόπος δημιουργίας του σασπένς αρκετά προβλέψιμος, οι αναλήθειες τεράστειες, οι ερμηνείες υπερβολικές. Αξίζει μόνο και μόνο για να δείτε πόση φαντασία μπορεί να έχει κάποιος σεναριογράφος! Πυρηνικό υποβρύχιο με πενταμελές πλήρωμα σμικρύνεται, μπαίνει στο σώμα ενός επιστήμονα με σκοπό να διορθώσουν την εγκεφαλική του βλάβη. Το τι εμπόδια συναντούν και πώς τα αντιμετωπίζουν δεν περιγράφεται. Το Φανταστικό ταξίδι επηρέασε πάντως τον Dali (ο οποίος δημιούργησε το Le voyage fantastique), δημιούργησε μια σειρά κινουμένων σχεδίων και αποτέλεσε σημείο αναφοράς για το Innerspace του Joe Dante το 1987 (καθώς δεν αποτελεί επίσημο ριμέικ). Πάντως, η σκηνογραφία της ταινίας μου έφερε εμένα στο μυαλό το βίντεο-κλιπ του τραγουδιού Vicarious των Tool!

Seconds (Σατανική επιχείρηση)

Έστω ότι είστε ένας μεσήλικας ο οποίος έχει μια καλή δουλειά, οικογένεια με μια τυπική συζυγική σχέση και καλοπαντρεμένα πλέον παιδιά, σκάφος για τις διακοπές σας. Έχετε δηλαδή ολοκληρώσει τους σκοπούς σας και τώρα απλά... ζείτε μέσα στη ρουτίνα και την καθημερινότητα. Τι θα λέγατε αν σας δινόταν μια δεύτερη ευκαιρία να ξαναζήσετε; Αν σας πρότειναν να αλλάξετε ζώη, να αφήσετε πίσω σας τα πάντα και να ξεκινήσετε άλλος (και πιο νεαρός) άνθρωπος; Δύσκολα θα λέγατε όχι, όπως δηλαδή και ο ήρωας μας στην ταινία Seconds. Η συνέχεια όμως δεν θα είναι και τόσο ρόδινη, όσο δηλαδή σας υπόσχεται η Σατανική Επιχείρηση (του ελληνικού τίτλου). Αυτοί που ζουν πλέον μια δεύτερη ζωή, οι λεγόμενοι Seconds, βρίσκονται ανάμεσά σας και σας ελέγχουν ώστε οι καταστάσεις να μην ξεφύγουν από κανέναν έλεγχο.
Καφκικού περιεχομένου αυτό το εφιαλτικό σενάριο το οποίο βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του David Ely και σκηνοθετήθηκε με δεξιοτεχνία από τον John Frankenheimer (έντονα close-ups, στραβές γωνίες λήψης, κάμερα στο χέρι κλπ) έχοντας τη βοήθεια του εκπληκτικού φωτογράφου James Wong Howe. Επίσης, η ανατριχιαστική μουσική του Jerry Goldsmith «επιδεινώνει» την όλη κατάσταση, σπρώχνοντας μεθοδικά το τελικό αποτέλεσμα προς την παράνοια. Ο Rock Hudson βρίσκεται πρωταγωνιστής στην πιο τολμηρή επιλογή του, σε μια εποχή (1966) που η καριέρα του είχε πάρει την κατιούσα. Η εμπορική αποτυχία της ταινίας την εξαφάνισε για κάποιο διάστημα, μέχρι τη στιγμή που απέκτησε cult ταμπέλα και ανακαλύφθηκε πάλι.

Διαβάστε κάποια πράματα επιπλέον για την ταινία από το Cine-7 και από την Αθηναϊκή Λέσχη Επιστημονικής Φαντασίας

Who's Afraid of Virginia Woolf?

Όταν το Χόλιγουντ αποφάσισε να γυρίσει σοβαρές δραματικές ταινίες τη δεκαετία του '60 χωρίς προκαταλήψεις και λογοκρισίες, το αποτέλεσμα ήταν -το λιγότερο- συγκλονιστικό. Ένα καλό παράδειγμα αποτελεί η ταινία Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ; του 1966, η οποία βασίστηκε στο ομώνυμο θεατρικό έργο του κυρίου Edward Albee. Ίσως η ταινία με τις καλύτερες (πες και φαρμακερές, φονικές κ.ο.κ.) ατάκες που εκτοξεύει το ένα φύλο στο άλλο. Ήταν αυτή η ταινία (για τη λεκτική και σεξιστική της βία) μαζί με το Blow-Up του Αντονιόνι (για την εμφάνιση γυμνού σώματος) που ώθησαν την επιτροπή λογοκρισίας MPAA να φτιάξει τις βαθμίδες καταλληλότητας των ταινιών που τέθηκαν σε ισχύ το 1968. Η επιτυχία της ταινίας ήταν πολύ μεγάλη και την οδήγησε μέχρι τα Όσκαρ με πολλές υποψηφιότητες, κερδίζοντας στις κατηγορίες της ασπρόμαυρης φωτογραφίας, πρώτου γυναικείου ρόλου για την Taylor και β' γυναικείου ρόλου για την Sandy Dennis. Ενδιαφέρον είναι πάντως το γεγονός ότι η 34χρονη τότε Taylor επέλεξε να υποδυθεί το ρόλο της 50-και-βάλε Μάρθας, όταν μάλιστα είχε ακουστεί ότι για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους προορίζονταν οι (πιο ηλικιωμένοι) Bette Davis και James Mason. Και κάτι ακόμα που δεν ήξερα ούτε εγώ: η Warner, αμέσως μετά την κυκλοφορία της ταινίας, έβγαλε στο εμπόριο σε διπλό LP (για τους νεότερους αναφερόμαστε στο δίσκο βινυλίου) όλο το διάλογο της ταινίας. Ένα άλμπουμ που είναι πλέον παν-σπάνιο.