The Tall Target

Αστυνομική περιπέτεια που εκτελίσσεται εξ ολοκλήρου μέσα σε ένα τρένο (και τους ενδιάμεσους σταθμούς) εν έτη 1885, λίγο πριν την ορκομωσία του Λίνκολν ως πρόεδρου των ΗΠΑ. Ο αστυνομικός Dick Powell έχει μάθει για μία συνομωσία κατά της ζωής του Λίνκολν, αλλά δεν έχει χειροπιαστά στοιχεία και κανείς δεν τον πιστεύει. Θα προσπαθήσει να ξεδιαλύνει μόνος του την υπόθεση και κάπως έτσι ξεκινάει το έργο. Noir ατμόσφαιρα, ύποπτοι όλοι οι δεύτεροι χαρακτήρες, ανατροπές, αρκετή φυσικά αγωνία χιτσκοκικού τύπου, δράση σε μικρούς χώρους (πολύ καλή σκηνοθεσία από τον Anthony Mann), χολιγουντιανός σχολιασμός κατά της δουλείας και υπέρ της ελευθερίας. Ένα πολύ καλό "μικρό" έργο από το 1951 το The Tall Target. Η Ruby Dee σε έναν από τους πρώτους της κινηματογραφικούς ρόλους. Σημείωστε επίσης ότι οι τίτλοι αρχής θυμίζουν... Star Wars.

Plunder Road

Με μία έναρξη που θυμίζει Ριφιφί (ληστεία με ελάχιστους διαλόγους) και ένα τελείωμα που θυμίζει Ζούγκλα της ασφάλτου ή The Killing (ή όποια άλλη ταινία με το προδιαγεγραμμένο μέλλον παρόμοιων αντιηρώων προτιμάτε), η ταινία Plunder Road είναι ένα low-budget b-movie από τη χρονιά του 1957 που ξεχωρίζει για τη ρεαλιστική κινηματογράφιση, τον πολύ καλό σκηνοθετικό ρυθμό (η μικρή διάρκειά του βοηθάει σ' αυτό), και το απαισιόδοξο τέλος των πρωταγωνιστών/αντιηρώων.

Δεν είναι κάποια ταινία που θα μείνει στην κινηματογραφική ιστορία, αλλά θα το χαρακτηρίζαμε σαν το μικρό διαμάντι που ξεχωρίζει από άλλα b-movie της εποχής.

Silver Streak (Το ασημένιο τραίνο)

Μετά τις επιτυχίες με τον Mel Brooks, ο Gene Wilder πρωταγωνιστεί σε ταινία στην οποία δεν έγραψε το σενάριο. Ταξιδεύοντας με το τρένο Silver Streak από το Λος Άντζελες για Σικάγο, θα γνωρίσει μία γοητευτική ξανθιά, θα γίνει μάρτυρας φόνου, θα μπλέξει σε συνωμοσία, θα κατηγορηθεί αυτός ως ο δολοφόνος και ταυτόχρονα οι πραγματικοί δολοφόνοι θα προσπαθούν να τον "βγάλουν" από τη μέση. Συν τις άλλοις, θα τον πετάξουν από το τρένο τρεις φορές στη μέση του πουθενά και θα ανέβει ξανά για να σώσει τη γοητευτική ξανθιά που εμπλέκεται στην υπόθεση.

Κωμωδία και περιπέτεια μαζί, η ταινία του Arthur Hiller έχει πολλά γκαγκ αλλά δεν έχει χοντράδες. Το σενάριο από το δημιουργό του Harold and Maude, Colin Higgins, έχει αρκετές ανατροπές και τόσες παρεξηγήσεις που δεν χρειάζεται σάχλες για να βγάλει γέλιο. Η όλη ιστορία του αθώου που μπλέκεται σε συνωμοσίες και περιπέτειες, δικαίως θα σας φέρει στο μυαλό το "North by Northwest" του Hitchcock. Και όταν στη μία ώρα μετά το έργο εμφανίζεται και ο Richard Pryor (πρώτη συνεργασία των δύο ηθοποιών), η ταινία ανέβει άλλο ένα σκαλί. Στο ρόλο του αρχικακού βρίσκουμε τον Βρετανό Patrick McGoohan. Μικρή εμφάνιση ο πανύψηλος και άσημος Richard Kiel, μετέπειτα γνωστός ως ο Σαγώνιας στις ταινίες Τζέιμς Μποντ του Ρότζερ Μουρ. Σε μικρό ρόλο επίσης και ο Scatman Crothers, ο γνωστός μαύρος από τη "Λάμψη" του Κιούμπρικ. Με τρεις λέξεις, αγνή κωμική περιπέτεια.

Terror on a Train

Μικρή σε διάρκεια ταινία, βρετανικής παραγωγής με αμερικανό πρωταγωνιστή. Το θέμα του έργου Terror on a Train μοιάζει λίγο (είπαμε, λίγο) με αυτό του νέου έργου Unstoppable. Όχι στο ότι υπάρχει τρένο ανεξέλεγκτο, αλλά στο ότι το φορτίο και των δύο τρένων μπορούν να ισοπεδώσουν ολόκληρη πόλη. Στην περίπτωσή μας, το φορτίο είναι βόμβες βυθού που προορίζονται για το Πολεμικό Ναυτικό, αλλά ένα τυπάκι τοποθετεί εκρηκτικό μηχανισμό για λόγους που δεν μαθαίνουμε ποτέ, ακόμα κι όταν τον συλλαμβάνουν. Επιστρατεύεται ο Glenn Ford, που υποδύεται έναν απόστρατο πυροτεχνουργό, και αναλαμβάνει να βρει τον μηχανισμό χωρίς να ξέρει μέσα σε ποια βόμβα βρίσκεται ούτε πόσο χρόνο έχει μέχρι να σκάσει.

Παλιομοδίτικο θριλεράκι, κάτι σαν τη βρετανική απάντηση σε αντίστοιχα αμερικάνικα έργα. Υπερβολική χρήση αγχωτικής μουσικής, ένας παράταιρος γυναικείος ρόλος που ενσωματώθηκε για να μεγαλώσει λίγο η διάρκεια της ταινίας, διαφορετικά θα μιλούσαμε για έργο μεσαίας διάρκειας, αν όχι μικρού μήκους! Το ενδιαφέρων μας εστιάστηκε σε τεχνικά και λειτουργικά ζητήματα, όπως τα τρένα του '50 και η ανταπόκριση της αστυνομίας σε ένα τόσο επικίνδυνο ζήτημα. Η λέξη πάντως «τρομοκρατία», όπως την ξέρουμε σήμερα, ήταν άγνωστη εκείνη την εποχή. Και για την ιστορία να πούμε ότι στις ΗΠΑ κυκλοφόρησε ως "Time Bomb" ενώ στη χώρα ως «2ο γραφείο εν συναγερμό»!

North West Frontier (Φλόγες πάνω απ' τις Ινδίες)

Και που λέτε, κάποια πλάνα του σκηνοθέτη J. Lee Thompson μού έφεραν στο μυαλό λίγο από την αγαπημένη μου ταινία Λώρενς της Αραβίας. Αλλά πέραν τούτο, η βρετανική παραγωγή του 1959 με τίτλο North West Frontier ουδεμία σχέση έχει με το αριστούργημα του David Lean. Ίσως να έφταιγαν τα σινεμασκόπ κάδρα μιας εξωτικής χώρας όπως της Ινδίας, μουσουλμάνοι και ινδουιστές να πολεμάνε αναμεταξύ τους και το ερημικό αχανές τοπίο της «βορειοδυτικής Ινδίας», το οποίο για την ακρίβεια γυρίστηκε στην Ανδαλουσία της Ισπανίας! Μία ετερόκλητη ομάδα Βρετανών και μίας αμερικανίδας προσπαθούν να διαφύγουν με ένα μικρό τρένο από τους μουσουλμάνους, φυγαδεύοντας και τον υιό του μαχαραγιά (τον οποίο θέλουν να σκοτώσουν για να σταματήσει η βασιλική γενιά του), έχοντας επίσης να αντιμετωπίσουν κάθε τρεις και λίγο φυσικά ή μη εμπόδια. Πρόκειται για μια περιπέτεια από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό, με κάποια σημεία όπου εμφανίζονται χιτσκοκικά στοιχεία και κρατάνε ακόμα περισσότερο το θεατή σε αγωνία και κυλάνε τα 130 λεπτά της πιο γρήγορα. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Η Lauren Bacall δίνει μια χολιγουντιανή νότα, ο (μετέπειτα Κομισάριος Ντρέιφους του Ροζ πάνθηρα) Herbert Lom υποδύεται τον αντιπαθητικό χαρακτήρα της ταινίας και αρκετοί βρετανοί ηθοποιοί υποδύονται τους... βρετανούς. Αν έλειπε και η μονόπλευρη αντιμετώπιση της έκρυθμης πολιτικά κατάστασης στην οποία βρίσκονται οι πρωταγωνιστές μας, τα πράματα θα ήταν ακόμα καλύτερα (είναι η εποχή όπου οι μουσουλμάνοι στο βορειοδυτικό κομμάτι της Ινδίας μάχονται για την ανεξαρτησία τους και τη δημιουργία του κρατιδίου που θα ονομαστεί αργότερα Πακιστάν). Πάντως είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις που μια ταινία τιτλοφορείται τρεις φορές: με τον κανονικό τίτλο στην Αγγλία, με το όνομα "Flames over India" στις ΗΠΑ και με το "Empress of India" στην Αυστραλία. Αυτό το τελευταίο θα ήταν και το καλύτερο αφού αυτό είναι το όνομα του τρένου, το οποίο είναι ο κύριος πρωταγωνιστής του έργου. Και στα ελληνικά η ταινία ξαναβαφτίστηκε ως «Σφαγή στο τραίνο του Καλουπούρ».

The Taking of Pelham One Two Three

Όχι, δεν πρόκειται για τη νέα ταινία του Denzel και του John! Πρόκειται για το προ-25ετίας, αυθεντικό έργο, το οποίο με τη σειρά του βασίστηκε στο βιβλίο κάποιου μπεστ-σελερίστα John Godey. Ο περίεργος τίτλος Pelham Ένα Δύο Τρία εκφράζει τον προορισμό που πάει το τρένο (δηλαδή στο Pelham) και την ώρα άφιξής του (δηλαδή 1:23). Στο ρόλο του καλού βρίσκουμε τον Walter Matthau και στο ρόλο του κακού τον Robert Shaw. Ο πρώτος ήταν περίεργη επιλογή για σοβαρή περιπέτεια, αλλά ο δεύτερος είναι πάντα εγγύηση σε μοχθηρούς ρόλους. Η ταινία λοιπόν The Taking of Pelham One Two Three βλέπεται ευχάριστα καθώς είναι μια σφιχτοδεμένη περιπέτεια καθώς όλα γίνονται μέσα σε 100 λεπτά και γίνονται γρήγορα, χωρίς παρλαπιπισμούς, αμερικανισμούς, ηρωισμούς και λοιπά. Αμέσως γίνεται η απαγωγή, ζητάνε τα λύτρα, τα παίρνουν, βρίσκουν τον τρόπο να ξεφύγουν κάτω από τα τούνελ, σκοτώνουν και μερικούς εν ψυχρώ και τα λοιπά. Τα πράγματα είναι αρκετά ρεαλιστικά και, μιας και βρισκόμαστε στο μετρό της Νέας Υόρκης, αρκετά κυνικά. Ενδιαφέρουν πάντως έχει να παρατηρήσει κάποιος την τεχνολογία της εποχής και να δει από πού εμπνεύστηκε κόπιαρε ο Ταραντίνο τα ονόματα της συμμορίας του στο Reservoir Dogs. Συμπρωταγωνιστούν ο... συναχωμένος Martin Balsam και ο μπαμπάς του Ben Stiller, που του μοιάζει τρελά!

Night Passage (Νυχτερινή διάβαση)

Θα θέλατε να μάθετε τι απέγινε ο μικρός Brandon de Wilde από το Shane, να δείτε πώς παίζει το ακορντεόν ο James Stewart και να δείτε τον baby-face Audie Murphy σε ρόλο κακού; Τότε η Νυχτερινή διάβαση είναι για εσάς. Η ταινία παραγωγής 1957 θα μπορούσε να είναι μια ακόμα συνεργασία του Stewart με τον σκηθέτη Anthony Mann, αλλά ο δεύτερος άλλαξε γνώμη επειδή δεν του άρεσε το σενάριο και αποχώρησε από το πρότζεκτ. Και, φυσικά, δεν συνεργάστηκαν μαζί ποτέ ξανά. Ο Stewart πίστεψε στο έργο και έφερε έναν πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη. Η ταινία έχει εκπληκτική φωτογραφία και παρά τις σεναριακές ευκολίες και σκηνοθετικές αδυναμίες, παρακολουθείται ευχάριστα αποτελώντας κάτι περισσότερο από ένα απλό western της σειράς. Ο James Stewart παίζει ο ίδιος το ακορντεόν καθώς ήταν γνώστης του μουσικού αυτού οργάνου. Υποδύεται έναν απολυμένο από το σιδερόδρομο πιστολά, ο οποίος ζει από τη μουσική του. Μέχρι τη στιγμή που θα τον ξανακαλέσουν να αναλάβει τη φύλαξη μιας χρηματαποστολής με το τρένο, καθώς οι προηγούμενες τρεις καταληστεύτηκαν από μια συμμορία στην οποία βρίσκεται και ο νεαρός "Utica Kid" με τον οποίο έχει... προηγούμενα. Το ήσυχο πρώτο μέρος της ταινίας απλά θα μας βάλει στο κλίμα για να ακολουθήσουν στη συνέχεια οι αναμενόμενες συγκρούσεις, είτε αυτές είναι οικογενειακές είτε είναι... εγκληματικές!

The Narrow Margin

Κλασικό film-noir γυρισμένο το 1952 από τον καλό διεκπεραιωτή Richard Fleischer. Η ταινία The Narrow Margin θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί τον ορισμό μιας χαμηλού κόστους ταινίας, τις λεγόμενες b-movie: μικρή διάρκεια, η ταινία «μπαίνει κατευθείαν στο ψητό» χωρίς κανέναν ουσιαστικό πρόλογο. Δύο ντετέκτιβ από το Λος Άντζελες πηγαίνουν στο Σικάγο να παραλάβουν τη σύζυγο ενός αρχι-μαφιόζου και να την συνοδέψουν πίσω στο L.A για να καταθέσει εναντίον του συζύγου της. Οι μαφιόζοι από την πλευρά τους προσπαθούν να την σκοτώσουν πριν προλάβει να ανέβει στο τρένο. Στην πρώτη τους προσπάθεια σκοτώνουν τον έναν ντετέκτιβ. Η δεύτερη προσπάθεια (και το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας) θα λάβει χώρα μέσα στο τρένο, προσπαθώντας και οι μεν και οι δε να μην γίνουν αντιληπτοί από τους υπόλοιπους επιβάτες. Ένα σκληρό παιχνίδι γάτας-ποντικιού αρχίζει να λαμβάνει χώρα στον αρκετά στενό χώρο του τρένου. Δωροδοκία, απειλές και ψυχολογικός πόλεμος, καθώς οι κακοί δεν μπορούν να εντοπίσουν την γυναίκα. Ο σκληρός ντετέκτιβ όμως δεν πτοείται και με τη δύναμη του μυαλού προσπαθεί να τα βγάλει πέρα. Καθώς πλησιάζουμε στον προορισμό μας (και με τη βοήθεια της κλειστοφοβικής ατμόσφαιρας) η ένταση κλιμακώνεται και οι ανατροπές οδηγούν την υπόθεση στο λυτρωτικό της τέλος.

Παρόλο το b-μέγεθός της, η ταινία απέσπασε υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης πρωτότυπης ιστορίας. Η ταινία γυρίστηκε το 1990 σε ριμέικ με τον Gene Hackman στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η ελληνική απόδοση του τίτλου του έργου ήταν Φρενήρης απόδραση.

La Bête Humaine (Το ανθρώπινο κτήνος)

Το ανθρώπινο κτήνος του 1938 είναι η κινηματογραφική απόδοση του όμοτιτλου βιβλίου του Emile Zola. Σκηνοθετημένο από τον Jean Renoir, αποτελεί μια από τις καλύτερες δημιουργίες του γάλλου σκηνοθέτη από την πιο ποιοτικά δημιουργική περίοδό του, τη δεκαετία του '30 δηλαδή, πριν έρθει ο πόλεμος και φύγει για την Αμερική. Πρωταγωνιστής ο μεγάλος Γάλλος σταρ, Jean Gabin μαζί με τη Simone Simon, συνθέτουν ένα ωραίο και παράνομο ζευγάρι εραστών, οι οποίοι σε κάποια στιγμή αποφασίζουν να σκοτώσουν τον άντρα της για να ζήσουν ελεύθεροι τον έρωτά τους. Μόνο που αυτή τους η απόφαση δεν υλοποιείται και τόσο εύκολα και τα πράματα δεν θα έρθουν όπως τα περιμένουν. Η ψυχασθενική αρρώστια του Gabin θα εμφανιστεί την πιο ακατάλληλη στιγμή και θα διαλύσει κάθε αισιόδοξο όνειρο. Σκοτεινά απαισιόδοξη ταινία, θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε ως έναν πρόδρομο των αμερικανικών film-noir της επόμενης δεκαετίας.

Once Upon a Time in the West (Κάποτε στη Δύση)

Μπορεί να είμαστε κολλημένοι με τους... καλούς, τους κακούς και τους άσχημους, αλλά ο Sergio Leone έδωσε την καλύτερη ταινία του —κατά γενική ομολογία— το 1969, κι αυτή φυσικά δεν είναι άλλη από το Κάποτε στη Δύση. Η παλιά άγρια Δύση συναντάει την οικονομική ανάπτυξη που φέρνει ο σιδηρόδρομος με κομβικό σημείο τη γη που ανήκει σε μια χήρα (Cardinale). Η μουσική του Ennio Morricone που χαρακτηρίζει όλες τις ταινίες του Leone βρίσκεται επίσης εδώ. Και ειδικότερα εδώ, ο κάθε χαρακτήρας έχει το δικό του μουσικό θέμα και όλη η ταινία θα λέγαμε ότι εξελίσσεται με βάση τη μουσική. Όλο το κινηματογραφικό σύμπαν του Leone βρίσκεται παρών: οι αδίστακτοι, λιγομίλητοι χαρακτήρες, τα πολύ έντονα κοντινά πλάνα όπου μόνο τα μάτια μιλάνε, οι παρατεταμένες σιωπές, οι περίτεχνες κινήσεις της κάμερας. Και για πρώτη ίσως φορά, βλέπουμε τον Fonda σε ρόλο κακού και τον Bronson στην καλύτερη ταινία της καριέρας του. Εξάλλου, δεν χρειάστηκε να μιλήσει πολύ· μια φυσαρμόνικα ήταν αρκετή.

The Train

Περιπέτεια με νεύρο από τον John Frankenheimer σε άλλη μια συνεργασία του με τον Burt Lancaster. Πρωταγωνιστής όμως της ταινίας Το Τρένο θα λέγαμε ότι είναι το ίδιο το τρένο. Πάνω σ' αυτό έχουν τοποθετήσει οι Ναζί τους πολιτιστικούς θησαυρούς της Γαλλίας (πίνακες, αγάλματα κλπ) με σκοπό να τους μεταφέρουν (πες και κλέψουν) στη Γερμανία. Ο Lancaster όμως με τη βοήθεια των αντιστασιακών θα προσπαθήσει να αναχαιτήσει την πορεία του ή τουλάχιστον να το καθυστερήσει μέχρι να καταφτάσουν οι συμμαχικές δυνάμεις. Λίγοι διάλογοι και πολύ δράση σ' αυτήν την ταινία παραγωγής 1964. Φυσικά, όλες οι σκηνές είναι έξοχα δομημένες και ενορχηστρωμένες από τον Frankenheimer, που υπογράφει εδώ άλλη μια καλή ταινία, βγαλμένη μέσα από την πιο ποιοτικά δημιουργική δεκαετία του. Τώρα, αν σας θυμήσει λίγο το La Bataille du rail του René Clément, αυτό είναι μια άλλη ιστορία για συζήτηση!

Union Pacific

Επειδή έχουμε να κάνουμε με μια ταινία του Cecil B. DeMille, όπως καταλαβαίνετε, η ταινία Union Pacific θα πρέπει να είναι επικών διαστάσεων. Η διάρκειά της είναι 2 ώρες και 15 λεπτά, έχει μεγάλα και εντυπωσιακά σκηνικά, εντυπωσιακές επίσης καταστροφές και στη μέση της ιστορίας μας μια φιλία και ένα ερωτικό τρίγωνο. Η ταινία εξιστορεί τις προσπάθειες κατασκευής του πρώτου σιδηροδρομικού δικτύου που θα ένωναν την Ανατολή με τη Δύση. Διάφοροι οπορτουνιστές όμως αντιτίθονται σ' αυτή την κατασκευή σαμποτάροντας με διάφορους τρόπους το όλο εγχείρημα. Οι δύο πρωταγωνιστές μας είναι παλιοί φίλοι απ' τον πόλεμο, αντίπαλοι σ' αυτήν την ιστορία και ανταγωνιστές για την καρδιά της Barbara Stanwyck. Αν δεν υπήρχε και η τόσο έντονα γελοία απεικόνιση των «κακών» Ινδιάνων, θα μιλούσαμε για μεγάλη ταινία. Βρισκόμαστε όμως στο 1939...

Παρεπιμπτόντως, η ταινία επρόκειτο να διαγωνιστεί στο πρώτο φεστιβάλ των Καννών εκείνη τη χρονιά, κάτι που δεν έγινε εξαιτίας της εισόδου της Γαλλίας στον πόλεμο και της ακύρωσης του Φεστιβάλ. Το 2002 όμως αποφασίστηκε να διαγωνιστούν οι ταινίες που είχαν προγραμματιστεί για το 1939 και δόθηκε αναδρομικά στην ταινία ο Χρυσός Φοίνικας!