My Favorite Wife (Ποιαν απ' τις δυο;)

Ο δικηγόρος Κάρι Γκραντ αιτείται στο δικαστήριο και ανακυρήσσει τη γυναίκα του νεκρή, όντας αγνοούμενη εδώ και εφτά χρόνια σε ένα ερευνητικό ταξίδι που είχε πάει στην Ασία. Την επόμενη στιγμή, παντρεύεται μπροστά στον ίδιο απορημένο δικαστή την κοπέλα που του συμπαραστεκόταν αυτά τα χρόνια. Αλλά πάνω στο γαμήλιο ταξίδι, επιστρέφει η "νεκρή" (που υποδύεται η Irene Dunne) και καθώς θα πρέπει να εξηγήσει ο Γκραντ στη νυν-σύζυγο ότι ο γάμος τους θα ακυρωθεί, τα ευτράπελα ξεκινούν. Ο Γκραντ θα μάθει επίσης ότι η γυναίκα του (η πρώην) έζησε όλα αυτά τα εφτά χρόνια σε ένα απομονωμένο νησί μαζί με έναν καλογυμνασμένο και εμφανίσημο νεαρό (που υποδύεται ο Randolph Scott), και η ζήλεια του θα φουντώσει και τα ευτράπελα θα συνεχιστούν.

Σε αυτή την screwball κωμωδία της κλασικής εποχής του Χόλιγουντ, με τα υπονοούμενα να δίνουν και να παίρνουν, την παράσταση κλέβει ο καρατερίστας Granville Bates που υποδύεται το δικαστή. Ο ηθοποιός πέθανε λίγο καιρό μετά την κυκλοφορία της ταινίας στα 58. Το My Favorite Wife σκηνοθέτησε ο συνήθης σεναριογράφος Garson Kanin, που πήρε τη θέση του Leo McCarey, επειδή ο τελευταίος νοσηλεύτηκε σοβαρά μετά από αυτοκινητικό ατύχημα. Ο Γκραντ και η Νταν είχαν συνεργαστεί ξανά στην πετυχημένη κωμωδία The Awful Truth του 1937 και άλλη μία στο μελοδραματικό Penny Seranade του 1941. Είναι επίσης και μία από τις ελάχιστες φορές που είδαμε τον Ράντολφ Σκοτ σε ταινία που δεν είναι γουέστερν.

Santa Fe Trail

Έργα και ημέραι γύρω από τη δράση του διφορούμενου χαρακτήρα της αμερικανικής ιστορίας John Brown. Ήταν οραματιστής-επαναστάτης (επειδή ήθελε να ελευθερώσει τους μαύρους) ή τρομοκράτης (επειδή το έκανε με τη βία και τα όπλα); Ευκαιρία να ξεσκονίσουμε την Αμερικανική ιστορία της εποχής λίγο πριν την έναρξη του εμφυλίου πολέμου. Το έργο του Michael Curtiz παίρνει πολλές ελευθερίες και καταστάσεις και τα γεγονότα που αναπλάθει απέχουν παρασάγκας από τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα. Στο έργο πρωταγωνιστεί ο Έρολ Φλιν και για άλλη μια φορά είναι κινηματογραφικό ζευγάρι με την Olivie De Haviland. Δίπλα του ο (40 χρόνια πριν γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ) Ronald Reagan και απέναντι τους ο επιβλητικός Raymond Massey στο ρόλο του Brown με βοηθό τον οπορτουνιστή Van Heflin. Και γιατί ονομάστηκε Santa Fe Trail; Επειδή εκεί στο Σάντα Φε μετατέθηκαν οι δύο αξιωματικοί και φίλοι για να επιτηρούν την περιοχή όπου χτίζονταν και οι νέες γραμμές του σιδηροδρόμου, εκεί γνώρισαν την Ντε Χάβιλαντ και άρχισαν να την κορτάρουν και εκεί άρχισαν και τις αψιμαχίες τους με τον Μπράουν. Ο ορισμός της κλασικής ταινίας από την χρυσή εποχή του Χόλιγουντ.

His Girl Friday (Ξαναπαντρεύομαι τη γυναίκα μου)

Από τις πιο γνωστές κωμωδίες της κλασικής εποχής του Χόλιγουντ είναι το His Girl Friday. Ο Howard Hawks πήρε το διάσημο θεατρικό "The Front Page", που είχε γυριστεί σε ταινία το 1931 (και ξανά το 1974), άλλαξε τους βασικούς ρόλους και αντί για δύο άνδρες έβαλε ένα προσφάτως χωρισμένο ζευγάρι οπότε όλες οι δημοσιογραφικές κόντρες των πρωταγωνιστών οδηγήθηκαν και σε πιο πιπεράτες κόντρες μεταξύ του πρώην ζευγαριού. Οι ατάκες πέφτουν σαν το χαλάζι, ο ρυθμός του έργου είναι φρενήρης, δεν καταλαβαίνεις πότε ξεκίνησε και πότε τελείωσε το έργο. Οι αντιδράσεις του Γκραντ σε συνδυασμό με τις γκριμάτσες του είναι το κερασάκι στην τούρτα. Και η χημεία, δε, του ζευγαριού είναι από τις καλύτερες που έχουμε δει στη μεγάλη οθόνη. Ίσως η καλύτερη screwball κωμωδία.

My Little Chickadee

Καθώς ο κινηματογράφος αναπτύσσονταν όλο και πιο γρήγορα, οι παλιοί σταρ των αρχών της δεκαετίας του '30 βρίσκονταν ήδη σε δυσμένεια το 1940. Μια τελευταία προσπάθεια αναλαμπής για τους κωμικούς Mae West και W.C. Fields αποτέλεσε η από κοινού συνεργασία τους στο έργο My Little Chickadee, στο οποίο πέρα από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους ανέλαβαν και τη συγγραφή του σεναρίου. Για την ακρίβεια, η Γουέστ έγραψε όλο το έργο, αλλά μιας και ο Φιλντς πρόσθεσε μια μεγάλη σκηνή στο μπαρ, πήραν το ίδιο συγγραφικό credit, κάτι που φυσικά δεν άρεσε καθόλου στην κυρία Γουέστ. Η ταινία είναι μια κωμική παρωδία του γουέστερν είδους, με στατικότατη όμως σκηνοθεσία, με λίγες καλές ατάκες. Γενικά, οι διάλογοι δεν είναι και οι πιο πετυχημένοι και η πλοκή θα μπορούσε να πάρει μια καλύτερη τροπή αν βάζανε την Γουέστ να αναλάβει χρέη σερίφη. Εν συνόλω, υπάρχει μια παλιομοδίτικη αίσθηση, ακόμα και για ταινία του '40! Αν και έγινε η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία της εποχής (μετά το Όσα παίρνει ο άνεμος, φυσικά) εκείνη τη χρονιά, δεν βοήθησε τους δύο σταρ να μακροημερεύσουν.

Night Train to Munich (Νυχτερινό τρένο)

Διεκπεραιωτική, προπαγανδιστική περιπέτεια, με πολλές ανατροπές, σεναριακές ευκολίες, δύο βρετανούς που εμφανίζονται από το πουθενά και βοηθάνε σαν «από μηχανής θεός» και εικόνες από τα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Όλα απλοϊκά και επιπόλαια, βέβαια, στην αυγή του πολέμου, λίγα χρόνια πριν γίνει γνωστή η πραγματική κτηνωδία! Ο σκηνοθέτης Carol Reed ανέλαβε και διεκπεραίωσε εντελώς τυπικά αυτή την περιπέτεια κατασκοπίας με τον τίτλο Night Train to Munich, με τον νεαρό Rex Harisson να υποδύεται (και να ξεχωρίζει φυσικά) τον βρετανό πράκτορα που μεταμφιεσμένος ως γερμανός ταγματάρχης προσπαθεί να φυγαδεύσει έναν καθηγητή και την κόρη του από τα κατεχόμενα εδάφη και να τους οδηγήσει στη Βρετανία. Για σινε-εγκυκλοπαιδικούς λόγους και μόνο! Δύο ενδιαφέροντα στοιχεία: α) όλα τα σπίτια, εργοστάσια, στρατόπεδα, τρένα που εμφανίζονται σε όλα τα εναέρια πλάνα είναι από... καλοφτιαγμένες μακέτες και β) το δίδυμο των Basil Radford και Naunton Wayne που βοηθάνε τον Rex Harrison και δίνουν κάποιες κωμικές νότες στο έργο είχε ξαναεμφανιστεί στη χιτσκοκική Κυρία που εξαφανίζεται, υποδυόμενοι τους ίδιους χαρακτήρες.

Boom Town

Μετά την τρέλα για ανεύρεση χρυσού στα αμερικανικά βουνά το 19ο αιώνα, ήρθε η τρέλα για ανεύρεση πετρελαίου, λίγο μετά το τέλος του Α' ΠΠ. Αυτή την εργασιακή τρέλα, τον πετρελαϊκό τυχοδιωκτισμό, τη διαδρομή από το τίποτα στα πλούτη και πάλι πίσω στο τίποτα παρουσιάζει με εύστοχο τρόπο η ταινία του Jack Conway. Επικών διαστάσεων το έργο, διανύει πολλά χρόνια σύγχρονης (για τότε) ιστορίας και μας δείχνει τα πρώτα χρόνια της πετρελαϊκής βιομηχανίας, τα θεμέλια της οποίας χτίστηκαν από ανθρώπους πρωτοπόρους με μοναδικά εφόδια τη σκληρή δουλειά και τα όνειρα. Αυτοί ονομάστηκαν wildcatters (ατίθασοι/επικίνδυνοι). Και στο έργο Boom Town τέτοιοι είναι οι Clark Gable και Spencer Tracy που θα συνεργαστούν και θα ανακαλύψουν μαζί φλέβα μαύρου χρυσού! Με την έλευση της Claudette Colbert θα αναπτυχθεί κι ένα ιδιότυπο ερωτικό τρίγωνο, που εν πολλοίς θα ορίσει τη σχέση τους, τους εγωισμούς, τους χωρισμούς και τις επαγγελματικές τους αποφάσεις.

Εδώ έχουμε την τρίτη συνεργασία των δύο πρωταγωνιστών, αλλά και το ξανασμίξιμο του αγαπημένου και οσκαρικού ζευγαριού του Συνέβη μια νύχτα. Σε μικρό, χαρακτηριστικό ρόλο εμφανίζεται και η ελκυστική (αλλά μετριότατη ηθοποιός) Hedy Lamarr, η οποία θα ξανασυνεργαστεί σε άλλα έργα με τους δύο άντρες σταρ. Τι είπατε; Όχι, δεν πρόκειται για ένα There Will Be Blood, φυσικά. Πώς θα μπορούσε άραγε, με 67 χρόνια διαφορά; Μόνο το χρώμα του πετρελαίου είναι ίδιο!

Christmas in July

Φτωχός υπαλληλάκος (Dick Powell) κάνει όνειρα και ελπίζει να κερδίσει το ραδιοφωνικό διαγωνισμό για το καλύτερο σλόγκαν για μια εταιρεία παραγωγής καφέ! Όταν κάποιοι συνάδελφοι του κάνουν πλάκα με ένα ψεύτικο τηλεγράφημα που του ανακοινώνει πως αυτός είναι ο νικητής και να προσέλθει να πάρει την επιταγή, τα πράματα θα πάρουν ανεξέλεγκτη τροπή! Αυτή η ταινία με τίτλο Christmas in July αποτελεί τη δεύτερη σκηνοθετική απόπειρα του κατ'εξοχήν σεναριογράφου Preston Sturges, διάρκειας μόλις 67 λεπτών! Η μπόλικη σατιρική διάθεση γύρω από το επάγγελμα των διαφημιστών αλλά και οι διάφορες κωμικές πινελιές, προσδίνουν στο έργο μία κωμική αύρα. Η οποία με το τέλος της παρεξήγησης θα δώσει τη θέση της σε ένα γλυκόπικρο αποχαιρετισμό. Τα πολλά ηθικοπλαστικά μηνύματα, το ουμανιστικό πνεύμα του έργου και το ακέραιον του ήθους του πρωταγωνιστή θα θυμίσουν σε πολλούς το κινηματογραφικό σύμπαν του Φρανκ Κάπρα. Το οποίο αποτελεί άλλον έναν καλό λόγο για να δείτε αυτό το ενδιαφέρον εργάκι. Βασίστηκε στο θεατρικό με τίτλο "A Cup of Coffee" του ίδιου του Sturges, το οποίο είχε ανεβάσει στο Μπροντγουέι το 1931, πολύ πριν μετακομίσει στο Χόλιγουντ, την εποχή δηλαδή που έγραφε θεατρικά.

Stranger on the Third Floor

Πρώτο όνομα ο Peter Lorre αλλά εμφανίζεται μόλις στη μέση του έργου, ουσιαστικά για πολύ λίγο και έχει ελάχιστους διαλόγους. Αυτός είναι ο... Stranger on the Third Floor του τίτλου, τον οποίο βλέπει ο πρωταγωνιστής μας και αναρωτιέται μήπως έχει δολοφονήσει το γείτονά του επειδή... δεν ροχαλίζει πλέον! Η υπερβολική του ανησυχία ξεκίνησε από τη διεκπεραιωτική δίκη ενός τυπάκου με την κατηγορία του φόνου, του οποίου βασικός μάρτυρας ήταν ο ίδιος. Το βράδυ αρχίζουν και του μπαίνουν ιδέες στο μυαλό μήπως ήταν αθώος τελικά και τον έστειλε άδικα στην ηλεκτρική καρέκλα. Αμέσως συμπεραίνει ότι αν ο γείτονας είναι νεκρός, αυτός θα είναι ο πρώτος που θα ενοχοποιηθεί επειδή είχε άσχημο παρελθόν μαζί του, το οποίο μας γνωστοποιείται μέσω φλασμπάκ-σκηνών. Και σε μια πανέξυπνη σεκάνς βλέπουμε τις φαντασιώσεις του να πραγματοποιούνται με ωραία εξπρεσιονιστικά πλάνα από την ανάκριση, το δικαστήριο και τη φυλακή, με χαρακτηριστικά έντονες σκιάσεις. Αυτό είναι που αξίζει τελικά σ'αυτή την δεύτερη διαλογής ταινία που -ευτυχώς- διαρκεί μόνο μία ώρα. Η λύση της υπόθεσης; Θα έρθει από την πλευρά της κοπελιάς που θα είναι αυτή που θα αναζητήσει τον άγνωστο δολοφόνο. Και ο Peter Lorre με τα μεγάλα, εκφραστικά του μάτια, τελικά, ήταν η... ατραξιόν του έργου.

The Great Dictator

Μια διαφορετική προσέγγιση στον Μεγάλο δικτάτωρα του Τσάρλι Τσάπλιν. Διαβάστε τις γενικές γραμμές μέσα από το άρθρο του κριτικού Αντρέ Μπαζέν.

Η επιτυχία του Σαρλό (του Αλητάκου) είχε πολλούς μιμητές. Κυρίως εφήμερους, αλλά κι έναν που η δημοτικότητά του δεν σταματούσε να αυξάνει από το 1932 και μετά. Αυτός δεν ήταν άλλος από τον Αδόλφο Χίτλερ, που σκόπιμα ή άθελά του έκλεψε τον τσαπλινικό μύστακα! Τι κάνει ο Σαρλό; Σκοπεύει να το ξανακερδίσει πίσω. Αλλά πώς, καθώς με τον καιρό το μουστάκι α λα Σαρλό έχει καταντήσει μουστάκι α λα Χίτλερ. Έτσι λοιπόν γίνεται Χίνκελ. Στην ουσία ένας συμπυκνωμένος Χίτλερ. Μας παρουσιάζει μια μαριονέτα, ένα νευρόσπαστο αλλά από το μουστάκι, το χρώμα των μαλλιών, το θυμό, τη σκληρότητα, την παραφροσύνη του αναγνωρίζουμε τον Χίτλερ. Ο Τσάπλιν κλέβει όλη την περσόνα του δικτάτορα και ως κύριος της ύπαρξης Χίτλερ, τον μηδενίζει.

Όλα αυτά για ένα μουστάκι; Κι όμως, θα ήταν αδύνατον να δημιουργηθεί ο Δικτάτορας αν είχαμε έναν Χίτλερ αγένιο ή αν ψαλίδιζε το μουστάκι του α λα Κλαρκ Γκέιμπλ. Στην περίπτωση αυτή, όλη η τέχνη του Τσάπλιν δεν θα είχε κατορθώσει τίποτα, μιας κι ένας Τσάπλιν χωρίς μουστάκι θα έπαυε να είναι ο Σαρλό. Αλλά κι ο Χίνκελ είναι περισσότερο γέννημα του Χίτλερ από όσο του Τσάπλιν. Η περίπτωση Χίνκελ, όμως, στηρίζεται στις μαγικές ιδιότητες που έχει αυτό το τριχωτό καλαμπούρι.

Ούτε το ταλέντο του μίμου, ούτε η ίδια η μεγαλοφυία του Τσάπλιν ήσαν αυτά που τον εξουσιοδότησαν να γυρίσει το Δικτάτορα. Τίποτ' απ' όλα αυτά, μόνο το μουστάκι. Ο Σαρλό περίμενε την κατάλληλη στιγμή και ήξερε πώς να πάρει πίσω το έχει του.

Virginia City (Ο δρόμος των ηρώων)

Γουέστερν της κλασικής εποχής του Χόλιγουντ, ενώ ο πόλεμος μαινόταν στην Ευρώπη, ένα χρόνο πριν μπει και η Αμερική στο... παιχνίδι. Έτσι οι ηρωισμοί, το καθήκον, η πίστη στα ιδανικά (που εκφράζει η κάθε πλευρά) και ο πατριωτισμός δίνουν και παίρνουν σ'αυτό το παραδοσιακά στημένα γουέστερν, που δεν έχει να προσφέρει τίποτα καινούριο, αλλά είναι ευπρόσωπο και τίμιο στις προθέσεις του. Μεγάλη για την εποχή παραγωγή της Warner, με τον Michael Curtiz (πάλι) στην καρέκλα του σκηνοθέτη και ένα πλήθος από σταρ να σκονίζονται στους δρόμους της δύσης. Πρώτο βιολί ο Errol Flynn που είναι φυλακισμένος βόρειος, δραπετεύει και πηγαίνει στη Virginia City σε μυστική αποστολή να ξετρυπώσει ένα φορτίο χρυσού που θέλουν να μεταφέρουν οι Νότιοι για να μπορέσουν να συνεχίσουν τον εμφύλιο πόλεμο. Αντίπαλος του ο Randolph Scott και η τραγουδίστρια Miriam Hopkins, που θα παίζει διπλό παιχνίδι. Μικρό ρόλο κακού (φυσικά) έχει και ο Humphrey Bogart, σε μια δεύτερη και τελευταία (νομίζω) εμφάνιση σε ταινία του είδους, αν και εδώ νομίζω ότι δεν είναι τόσο αταίριαστος όπως στο Oklahoma Kid. Συνολικά είναι ένα ενδιαφέρον εργάκι μέσα στην απλοϊκότητά του.

The Bank Dick

Ο διάσημος κωμικός W.C. Fields, που έχει πει μερικές από τις καλύτερες ατάκες και που έχει πιει ατέλειωτες κανάτες αλκοόλ, γράφει άλλη μια κωμωδία στην οποία έχει τον πρώτο ρόλο. Η ταινία The Bank Dick αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να γνωρίσουν τον κύριο Fields και το ταλέντο του, όσοι δεν τον ξέρουν δηλαδή. Αυτοί που τον γνωρίζουν, μπορούν επίσης να απολαύσουν μια χαριτωμένη κωμωδία της κλασικής εποχής του Χόλιγουντ που αντλεί το χιούμορ της από το σλάπστικ και το βωβό κινηματογράφο αλλά έχει επιπρόσθετα απίστευτες, «πιπεράτες» ατάκες. Εβδομήντα λεπτά σε διάρκεια το σύνολό της, δεν πρόκειται να σας κουράσει καθόλου. Ο Shemp Howard (μέλος των Three Stooges) έχει έναν μικρό ρόλο, υποδύoντας τον μπάρμαν στο μαγαζί που πηγαίνει και κάθεται όλη την ώρα ο Fields.

Όσον αφορά την υπόθεση; O Egbert Sousè (διαβάζεται Σουσέ) που τον κοροϊδεύει η ίδια η οικογένειά του, βρίσκει κατά λάθος δουλειά σκηνοθέτη, βοηθάει στη σύλληψη -κατά λάθος- ενός ληστή τράπεζας, του προτείνει η τράπεζα να δουλέψει ως φύλακας, πείθει το γαμπρό του που δουλεύει σ' αυτήν την τράπεζα να σηκώσει λίγα λεφτά για να αγοράσουν τα δικαιώματα μιας γης που τους προσφέρει ένας απατεώνας. Θα εμφανιστεί όμως ένας κρατικός ελεγκτής και ο Σουσέ θα πρέπει να τον κρατήσει μακριά από την τράπεζα με κάθε τρόπο. Με λίγα λόγια, ένας χαμός!

I Love You Again (Θα ξαναγαπηθούμε)

Ο William Powell χτυπάει το κεφάλι του και... ξυπνάει από δεκάχρονη αμνησία! Γίνεται πάλι ο εαυτός του: μια ανάμιξη ζεν πρεμιέ, κομπιναδόρου και πότη. Το θέμα όμως είναι ότι δεν θυμάται τίποτα από τα δέκα χρόνια που έζησε σε μια μικρή κωμόπολη ως... φλωράκος, τσιγγούνης, πωλητής κεραμικών με χόμπι την ταρίχευση ζώων! Και το κυριότερο, δεν ξέρει ούτε ότι είναι παντρεμένος και ποια είναι η γυναίκα του. Έχοντας όμως σκοπό να καρπωθεί τα λεφτά που έχει μαζέψει στις τράπεζες τόσα χρόνια, αναγκάζεται να επιστρέψει στην πόλη του. Αυτό που ακολουθεί είναι ένα ντελίριο κωμικών καταστάσεων με τον Powell να μην ξέρει πώς να υποδυθεί τον προηγούμενο εαυτό του. Και πάνω που θα ερωτευθεί τη γυναίκα του, αυτή θα του ζητήσει διαζύγιο επειδή δεν αντέχει να ζει μαζί του, με τον προηγούμενο εαυτό του δηλαδή! I Love You Again, θα προσπαθήσει να της πει και να το δείξει εμπράκτως στη Myrna Loy, στην πολλοστή κοινή τους συνεργασία. Από τις άγνωστες κωμωδίες της εποχής που με έπιασαν ευχάριστα απροετοίμαστο, κάτι που οφείλουν στο έξυπνο σενάριο, τους πολύ καλούς διαλόγους και το ωραίο κάστινγκ.

Go West (Οι Μαρξ στην άγρια δύση)

Γκράουτσο: You love your brother, don't you?
Τσίκο: No, but I'm used to him.

Όποιοι δεν γνωρίζουν τους αδελφούς Μαρξ και διαβάζουν τώρα αυτές τις γραμμές, μάλλον κατά λάθος πέρασαν από δω. Μία συμβουλή μόνο: τρέξτε τώρα και πάρτε ένα οποιοδήποτε DVD τους! Για τους υπόλοιπους να πούμε ότι το 1940 και, αφού τα διάσημα αδέρφια είχαν διαλύσει κάθε σκηνικό, είπαν να ισοπεδώσουν και το είδος του γουέστερν. Ο Τσίκο και ο Χάρπο πηγαίνουν στη Δύση με σκοπό να βρουν χρυσό και ο Γκράουτσο να αγοράσει γη για να βρει πετρέλαιο. Μόνο που τίποτα απ' όλα αυτά δεν θα γίνει (φυσικά) επειδή θα αποφασίσουν να βοηθήσουν ένα νεαρό ζευγάρι να πουλήσει τη γη του στον ΟΣΕ των ΗΠΑ, έχοντας να αντιμετωπίσουν δύο σκληρά καρύδια που θέλουν να τους φάνε τη γη και τα λεφτά. Οι Μαρξ στην άγρια δύση θα κάνουν φυσικά το δικό τους και με το δικό τους στυλ θα γίνει πολύ απλά... της κακομοίρας. Ο Γκράουτσο θα πετάει κλασικά τις ατάκες του (χωρίς τη δεσποινίδα Ντιμόν εδώ όμως), ο Τσίκο θα βρει χρόνο να παίξει πιάνο, ο «μουγγός» Χάρπο θα κλέψει την παράσταση (για άλλη μια φορά) και ειδικά στη σκηνή του ινδιάνικου χωριού θα βρει (ω, τι σύμπτωση) μια άρπα και θα μας δείξει το απίστευτο ταλέντο του. Ενώ όμως πολλές σκηνές περνάνε χωρίς να ξετρελαθείς (επειδή έχεις και μεγάλες απαιτήσεις μετά τη «Σούπα Πάπιας» και τη «Νύχτα στην Όπερα»), θα έρθει η τελική σκηνή με το κυνηγητό πάνω στο τρένο και θα ανεβάσει την ταινία αρκετά σκαλοπάτια παραπάνω. Το συμπέρασμα: ω, ναι, αξίζει να τη δείτε.

The Long Voyage Home

Βασισμένη σε διάφορα θεατρικά του Eugene O'Neil, η ταινία του John Ford The Long Voyage Home (δύο τίτλοι στα ελληνικά: Περιπέτεια στον ωκεανό ή/και Το μακρύ ταξίδι του γυρισμού) ήθελε να αποτίσει έναν φόρο τιμής στους ναυτικούς των εμπορικών πλοίων και ειδικότερα σε αυτούς που δούλευαν κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου, κάτω από τη διαρκή απειλή βύθισης από τα γερμανικά υποβρύχια. Τα τέσσερα μονόπρακτα έγιναν σενάριο από τον μόνιμο συνεργάτη του Ford, τον Dudley Nichols. Ο μόνιμος πρωταγωνιστής του, ο John Wayne, υποδύεται έναν Σουηδό στην καταγωγή που μετά από 10 χρόνια στα καράβια θέλει να γυρίσει στην πατρίδα του. Όλοι τον συμπαθούν και προσπαθούν να τον βοηθήσουν. Το κυριότερο μέλημά τους είναι να τον προσέχουν μη «φάει» τα λεφτά του σε κάθε λιμάνι που κάνουν στάσεις. Ταυτόχρονα, βλέπουμε τις ιστορίες και των υπολοίπων, με κύριο χαρακτηριστικό τη σχέση λατρείας/αγάπης που έχουν με τη θάλασσα, αλλά και με τις γυναίκες! Βαριά, αργή και απαιτητική ταινία, η οποία επικεντρώνεται στους χαρακτήρες και λιγότερο στη δράση, δύσκολη (να μην πω αδύνατη) για θέαση από το σημερινό κοινό που θέλει χρώμα και κίνηση κάμερας με ταχύτητα ήχου. Ήταν υποψήφια για έξι όσκαρ: καλύτερης ταινίας, σεναρίου, μοντάζ, μουσικής, εφέ και φωτογραφίας για την απίστευτη δουλειά του κυρίου Gregg Toland, πιο γνωστού για τη δουλειά/τέχνη του στον Πολίτη Κέιν. Πέθανε το 1948 όντας μόλις 44 χρονών.

The Westerner (Ο λέων της δύσης)

Περισσότερο μια ταινία του μεγαλοπαραγωγού Samuel Goldwyn και λιγότερο μια ταινία του σκηνοθέτη William Wyler (σκεφτείτε επίσης ότι ο παραγωγός έχει το τελευταίο credit). Η ταινία The Westerner είναι μια φανταστική ιστορία που περιλαμβάνει πραγματικές καταστάσεις και μερικά υπαρκτά πρόσωπα, όπως αυτό του πασίγνωστου Judge Roy Bean. Σ' αυτό το ρόλο βλέπουμε τον μεγάλο καρατερίστα Walter Brennan να δίνει μια από τις καλύτερες ερμηνείες του κερδίζοντας μάλιστα το τρίτο του όσκαρ β' ανδρικού ρόλου. Πρωταγωνιστής ο Gary Cooper σε μυθοπλαστικό ρόλο. Συλλαμβάνεται για κλοπή αλόγου, οδηγείται στο δικαστή και το μόνο που μένει είναι από κει να οδηγηθεί στην κρεμάλα. Καταλαβαίνει όμως το «κόλλημα» του δικαστή για τη διάσημη καλλιτέχνιδα Lily Langtry και «παίζει» μαζί του λέγοντάς του ότι τη γνωρίζει προσωπικά και έτσι καταφέρνει να αποσοβήσει τα χειρότερα, για λίγο έστω. Ο δικαστής τού γίνεται κολλιτσίδα επειδή θέλει να μάθει τα πάντα για την Λίλι και ταυτόχρονα συνεχίζει υποκινεί τον πόλεμο μεταξύ των κτηνοτρόφων και των αγροτών που περιφράσουν τα χωράφια τους, υπερασπίζοντας φυσικά τους πρώτους. Ο Cooper θα προσπαθήσει να συμβιβάσει και να λύσει τις διαφορές τους αλλά ο λύκος όσο γερνάει, λένε, δεν αλλάζει την κεφαλή του.

Το πρώτο μισό του έργου ξεκινάει αρκετά διασκεδαστικά, θα λέγαμε, με τους δύο πρωταγωνιστές να έχουν φοβερή χημεία αλλά το δεύτερο αλλάζει πλώρη και οδεύει προς πιο δραματικά μονοπάτια. Εν τέλει, η ταινία έχει μια αρκετά παλιομοδίτικη αισθητική μεν, αλλά δε, το σύνολο είναι πολύ καλό.

The Great McGinty (Εκλογικά σκάνδαλα/Κυβερνήτης με το στανιό)

Η πρώτη ταινία που ο σεναριογράφος Preston Sturges ανέλαβε και να σκηνοθετήσει. Το αποτέλεσμα ήταν... ένα όσκαρ σεναρίου. Οι δύο ελληνικοί τίτλοι με τους οποίους βαφτίστηκε η ταινία The Great McGinty του 1940 υποδηλώνει το θέμα με το οποίο ασχολείται. Ένας μικροεγκληματίας μετατρέπεται σε πρώτης τάξεως πολιτικάντη χάρη στην υποστήριξη του υποκόσμου. Στην πορεία όμως από διεφθαρμένο παράσιτo μεταμορφώνεται σε ευσυνείδητο πατέρα και σύζυγο. Όταν θα πιστέψει ότι είναι αρκετά δυνατός, θα αποφασίσει να μην ακολουθήσει τη «γραμμή» του κόμματος και τις εντολές του υποκόσμου. Τότε όμως θα καταλάβει ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το σύστημα. Ο Πρέστον Στάρτζες φτιάχνει μια κωμωδία που καυτηριάζει την πολιτική και τους θεσμούς της με αρκετές δόσεις χιούμορ αλλά όχι στο βάθμο που μας συνήθισε με τις επόμενες ταινιάρες του. Πάντως, έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι το πρωταγωνιστικό καστ αυτής της ταινίας αποτέλεσε το δευτεραγωνιστικό (υποδύοντας τους ίδιους ρόλους) στο Θαύμα του Μόργκαν Κρικ του ιδίου δημιουργού τέσσερα χρόνια αργότερα.

The Letter (Η έχιδνα/Το γράμμα)

Η Bette Davis συνεργάζεται για άλλη μια φορά με τον William Wyler και μαζί μεγαλουργούν. Βρισκόμαστε σε μια φυτεία καουτσούκ στην Μαλαισία. Η ταινία ξεκινάει με το σκληρό φόνο που διαπράττει μπροστά στα μάτια μας μια αλλοπρόσαλλη Davis. Όλο το περιεχόμενο από το περίστροφο διοχετεύεται πάνω σε έναν άτυχο άντρα. Αφηγείται η ίδια στο σύζυγο και στο δικηγόρο τους ότι ο εν λόγω κύριος και παλιός φίλος της οικογένειας προσπάθησε να τη βιάσει. Χωρίς να υπάρχουν άλλα στοιχεία, ο δικηγόρος πιστεύει ότι θα αθωωθεί πανηγυρικά. Λίγο πριν τη δίκη όμως εμφανίζεται μια απειλή που μπορεί να ανατρέψει όλα τα δεδομένα και αυτή είναι ένα γράμμα· ένα γράμμα που έγραψε η ίδια η Davis προς τον επίδοξο βιαστή το πρωινό πριν το φονικό. Η ταινία παραγωγής 1940 Το γράμμα, βασισμένη στο θεατρικό του Somerset Maugham, μας παρουσιάζει μια γυναίκα χωρίς ηθικούς κανόνες που καταφέρνει να επηρεάσει ακόμα και τον δικηγόρο της, κάνοντάς τον να παραβεί τις δικές του αξίες. Όσον αφορά το σύζυγο, αυτός θα είναι ο μόνος ηττημένος, είτε αθωωθεί η γυναίκα του είτε όχι. Παρεπιμπτόντως, ο «σύζυγος» Herbert Marshall έπαιξε και στην παλιότερη κινηματογραφική μεταφορά του 1929 στο ρόλο του... πεθαμένου.

City for Conquest (Ιππότες του υποκόσμου)

Προσπαθώντας να ξεφύγει από τη στάμπα των γκανγκστερικών ρόλων, ο James Cagney επέλεξε να πρωταγωνιστήσει το 1940 στην ταινία City for Conquest. Μια ταινία που σκηνοθετήθηκε ευπρεπέστατα από τον ρωσικής καταγωγής Anatole Litvak. Ο ελληνικός τίτλος είναι λιγάκι άσχετος, αλλά δεν μπορούσαν τότε να πιστέψουν ότι ο Cagney θα εμφανιζόταν σε ρόλο καλού παιδιού! Μια ταινία πάντως που ουσιαστικά είναι μια ταινία για την κατάκτηση του αμερικανικού ονείρου, ανάλογα πάντα από την σκοπιά που το βλέπει ο καθένας. Σίγουρα όλοι στη Νέα Υόρκη προσπαθούν να γίνουν κάποιοι, να πετύχουν κάτι καλύτερο, να ξεφύγουν από τη μιζέρια τους, να πιάσουν την καλή. Όλοι εκτός από τον James Cagney, ο οποίος αυτό που θέλει είναι να ευτυχισμένος. Κι αυτό μπορεί να το πετύχει με απλά πράματα· να έχει μια σταθερή δουλειά, να βοηθήσει τον αδερφό του στις σπουδές του και να παντρευτεί την κοπέλα του. Μόνο που η κοπέλα έχει όνειρα λαμπρής καριέρας στο χορό και αναγκαστικά οι δρόμοι τους χωρίζουν. Ο Cagney το ρίχνει στο μποξ (χωρίς να νοιάζεται γι'αυτό) με μοναδικό σκοπό να βγάλει εύκολα χρήματα με τα οποία θα βοηθήσει τον αδερφό και θα ετοιμάσει σπίτι για τη... νύφη. Η συνέχεια τους επιφυλάσει πολλές εκπλήξεις και αναποδιές που δεν περιγράφονται.
Χαρακτηριστικό δράμα της εποχής και στο σύνολό της μια πολύ καλή ταινία, παρόλο που αγγίζει έντονα το μελόδραμα προς το τέλος, αλλά τι να κάνουμε; Χαρακτηριστικό ρόλο αχώνευτου έχει ο Anthony Quinn και σημειώστε επίσης ότι σ' αυτήν την ταινία κάνει την παρθενική του κινηματογραφική εμφάνιση ο Arthur Kennedy, όπως και ο... Elia Kazan. Μάλιστα! Είναι η πρώτη (απ' τις δύο συνολικά) εμφανίσεις του μπροστά από την κάμερα —λίγα χρόνια πριν πάρει θέση πίσω από αυτήν— και μάλιστα σε χαρακτηριστικό ρόλο ιταλο-αμερικανού κακοποιού!

They Drive by Night (Η φόνισσα)

Στο βιβλίο Long Haul του... δικού μας A.I. Μπεζερίδης βασίστηκε η ιστορία της ταινίας They Drive by Night του 1940 και σκηνοθετήθηκε από τον Raoul Walsh. Για θέμα της (στην αρχή τουλάχιστον) έχει τον αγώνα επιβίωσης των φορτηγατζήδων, ένα παραπλήσιο θέμα που είδαμε και στην ταινία του Jules Dassin Thieves' Highway, πάλι από βιβλίο του Bezzerides. Οι George Raft και Humphrey Bogart υποδύονται δύο αδέρφια που προσπαθούν με κόπο και κίνδυνο της ζωής τους να βγάλουν ένα μεροκάματο για πληρώσουν το φορτηγό τους και να ζήσουν την οικογένειά τους. Αντί όμως η ταινία να επικεντρωθεί στα... εργατικά προβλήματα, αλλάζει πλεύση ύστερα από το πρώτο μισό καθώς εμφανίζεται η «μοιραία» γυναίκα Ida Lupino και μπαίνει ο φόνος στο παιχνίδι. Εξ ου και ο ελληνικός τίτλος Η φόνισσα. Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν σώζει την ταινία παραγωγής 1940 από τη μετριότητα. Κι αυτό διότι είναι κατασκευασμένη από φθηνά υλικά του κλασικού Χόλιγουντ· στερεότυποι χαρακτήρες χωρίς ερμηνευτικό βάθος, επίπεδη σκηνοθεσία πάνω σε ένα άνευ λόγου μπλεγμένο σενάριο. Αν τη συγκρίνουμε και με την ταινία του Dassin, τότε... γεια χαρά!

The Philadelphia Story (Κοινωνικά σκάνδαλα)

Τα Κοινωνικά σκάνδαλα είναι μια ρομαντική screwball κωμωδία παραγωγής 1940 βασισμένη στο ομώνυμο θεατρικό που παιζόταν εκείνη την εποχή στο Broadway με πρωταγωνίστρια την Katharine Hepburn. Η ίδια ήταν αυτή που αγόρασε τα δικαιώματα του έργου για να γυριστεί ταινία, με τη βοήθεια του πρώην φίλου της Howard Hughes. Η επιτυχία της ταινίας ανανέωσε την κινηματογραφική της καριέρα που είχε αρχίσει να φθίνει. Ο λόγος όμως που έκατσα να δω την ταινία ήταν η συμμετοχή δύο μεγάλων ονομάτων εκείνη την εποχή στους ανδρικούς πρωταγωνιστικούς ρόλους: του Cary Grant στο ρόλο του πρώην συζύγου της Hepburn (και ακόμα ερωτευμένου μαζί της) και του James Stewart στο ρόλο του δημοσιογράφου που την πέφτει επίσης στη Hepburn. Κάτω από τη σκηνοθετική ματιά του George Cukor η ταινία είναι όλη γύρω από την Hepburn, φυσικά. Η ταινία, τη σήμερον ημέρα, θα έλεγα ότι βλέπεται ευχάριστα και με κάποια νοσταλγική διάθεση, αν και —να πω την αλήθεια— προτιμώ τις παλιότερες κωμικές ταινίες της Hepburn. Βέβαια και δω οι αστείες καταστάσεις δίνουν και παίρνουν και πρέπει να έχετε επίσης τα αυτιά σας ανοιχτά διότι οι ατάκες των λαμπερών ηθοποιών πέφτουν κατά ριπάς. Σημειώστε το Όσκαρ α' ανδρικού ρόλου που κέρδισε ο Stewart (μάλλον χρωστούμενο για τις προηγούμενες μη-βραβευμένες ερμηνείες του) και το όσκαρ σεναρίου.