Kings Row (Έγκλημα χωρίς τιμωρία)

Η ιστορία δύο φίλων από τα παιδικά τους χρόνια μέχρι την ενηλικίωση και τις σπουδές στη μικρή πόλη με το όνομα Kings Row, τοποθετημένο χρονικά στις αρχές του 20ου αιώνα. Ορφανός ο πρώτος (Robert Cummings), από αριστοκρατική οικογένεια, μελετηρός, που τον προορίζουν για γιατρό. Ο δεύτερος (ο νεαρός Ronald Reagan) ζει από το επίδομα των γονιών, πιο ατίθασος και γυναικοκατακτητής. Ο πρώτος θα κάνει πρετοιμασία για το πανεπιστήμιο σε έναν γιατρό (Claude Rains) που πλέον δεν εργάζεται και έχει εσώκλειστη την κόρη του, μία κόρη με εμφανή ψυχολογικά προβλήματα που όμως θα ερωτευθεί ο πρωταγωνιστής μας. Ο δεύτερος θα συνάψει σχέση με μία παλιά συμμαθήτριά τους, από τις φτωχικές συνοικίες της πόλης, κάτι που φυσικά για την εποχή ήταν αδιανόητο. Αυτή η σχέση θα οδηγήσει στα άκρα μία πρώην ερωμένη του, κόρη ενός άλλου χειρούργου ιατρού. Όλοι αυτοί οι χαρακτήρες θα μπλέξουν αναμεταξύ τους με δραματικές εξελίξεις.

Μεγαλέπηβολη παραγωγή, με αρκετά διάσημα ονόματα στους δεύτερους ρόλους, η οποία όμως καταπλακώνεται από τις ίδιες τις προθέσεις της. Βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο κάποιου Henry Bellamann. Ήταν υποψήφια για όσκαρ καλλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας (για τον Sam Wood) και ασπρόμαυρης φωτογραφίας (James Wong Howe).

The Man Who Came to Dinner (Απρόσκλητος διάβολος)

Σίγουρα υπάρχουν πολλές ταινίες όπου η Μπέτι Ντέιβις δεν έχει το ρόλο της «κακιάς», απλά οι πιο γνωστές της και πιο πετυχημένες είναι αυτές όπου έχει ρόλο... στρίγγλας. Έτσι το The Man Who Came to Dinner ξεχωρίζει επειδή ο στριμμένος της υπόθεσης δεν είναι η Ντέιβις αλλά ο Monty Woolley. Ο δεύτερος υποδύεται έναν διάσημο συγγραφέα που στην τουρνέ του σπάει το πόδι του όταν γλιστράει στα παγωμένα σκαλιά ενός σπιτιού που πρόκειται να επισκεφθεί. Αναγκάζεται να παραμείνει σε ανάπαυση για ένα μήνα και αυτός «καταλαμβάνει» το σπίτι για να διεκπεραιώσει τις υποχρεώσεις του, δημιουργώντας με την υπεροψία του, το αχώνευτο του χαρακτήρα και τις κακίες του ουκ ολίγα προβλήματα σε όλη την οικογένεια, τους υπηρέτες, τους πάντες που περνάνε από μπροστά του, αλλά και τη γραμματέα του (την Ντέιβις). Αυτή σκοπεύει να τον αφήσει μετά το τέλος της τουρνέ. Αυτός όμως, γνωρίζοντας ότι την έχει ανάγκη, θα προσπαθήσει να την κρατήσει μηχανοραφόντας ένα πανούργο σχέδιο στο οποίο θα εμπλέξει πολλά άτομα και θα τα κατευθύνει όπως ένας κουκλοπαίχτης τις κούκλες του με τα νήματα. Αυτό που ακολουθεί είναι ένα κρεσέντο παρεξηγήσεων και ατελείωτων ανατροπών.

Το έργο που σκηνοθέτησε ο William Keighley ξεχωρίζει για τους πολύ καλούς κωμικούς ρυθμούς. Βασίστηκε στο θεατρικό των πασίγνωστων (τότε) George S. Kaufman και Moss Hart, που έγραψαν το επίσης θεατρικό You Can't Take It with You, ενώ ο πρώτος έγραψε (μεταξύ άλλων) και το Dinner at Eight αλλά και αρκετά κινηματογραφικά σενάρια όπως π.χ. το A Night at the Opera των Αφών Μαρξ. Ξεχωρίζει όμως κυρίως για την απίστευτη ερμηνεία του Monty Woolley στο ρόλο του σπαγγοραμένου. Λέγεται ότι ο ρόλος βασίστηκε στον κριτικό θεάτρου και διάσημη προσωπικότητα της εποχής, τον Alexander Woollcott. Για τους σινεφίλ των παλιών ταινιών, ενδιαφέρουν έχουν οι ομοιότητες των ρόλων κάποιων δευτεραγωνιστών με γνωστούς σταρ, όπως τον Harpo Marx, τον βρετανό Noel Coward και την Gertrude Lawrence. Δείτε την και θα καταλάβετε.

Random Harvest

Λοχαγός με αμνησία από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το σκάει από το άσυλο, γνωρίζει νεαρά τραγουδιάρα, ερωτεύονται, παντρεύονται και ζουν ευτυχισμένα τρία χρόνια μαζί. Όταν θα πάει στο Λίβερπουλ για μια δουλειά, θα έχει ένα ατύχημα, το οποίο θα τον συνεφέρει από την αμνησία αλλά ταυτόχρονα θα ξεχάσει τα τελευταία τρία χρόνια! Το μόνο που θα έχει πάνω του την ώρα του ατυχήματος θα είναι το κλειδί του σπιτιού του, για το οποίο όμως δεν θυμάται τίποτα και κανέναν. Ο αγνοούμενος λοχαγός θα επιστρέψει στην οικογένειά του και θα επανέλθει στην «κανονική» ζωή και μεις μένουμε καθηλωμένοι στη θέση μας για να δούμε πώς θα εξελιχθεί η ιστορία. Τα χρόνια περνάνε και τίποτα δεν προϊδεάζει ότι θα αλλάξει κάτι. Μόνο που ο σκηνοθέτης κρατάει άλλη μια ανατροπή για το τέλος, για να μας εξιτάρει αλλά και να οδηγήσει σιγά-σιγά την πλοκή προς την τελική επανασύνδεση. Το αν η πρώτη ανατροπή σας θυμίσει λίγο το An affair to remember, έτσι όπως συμβαίνει εξίσου αναπάντεχα και χωρίζει τους δύο πρωταγωνιστές, είναι προς συζήτηση. Ή μπορεί να σας θυμήσει το πιο κωμικό I Love You Again, στο οποίο ο William Powell ξυπνάει κι αυτός από αμνησία και γίνεται... ο προηγούμενος εαυτός του!

Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα βαρύγδουπο ρομαντικό δράμα. Το Random Harvest έχει γενναίες δόσεις μελοδράματος, αλλά και δύο αγαπημένους πρωταγωνιστές, τον παλαίμαχο Ronald Colman (σταρ από την εποχή του βωβού που η έλευση του ήχου δεν πτόησε την καριέρα του χάρη στην πανέμορφη χροιά της φωνής του) και το νέο αστέρι που άκουγε στο όνομα Greer Garson. Πολλές υποψηφιότητες για όσκαρ, η μοναδική του σκηνοθέτη Mervyn LeRoy, αλλά δεν απέσπασε κανένα. Πιστεύω ότι αν δεν υπήρχε το αντίπαλο Mrs. Miniver του William Wyler, αυτή θα ήταν η νικήτρια ταινία της χρονιάς. Η Greer Garson κέρδισε το όσκαρ α’ γυναικείας ερμηνείας για την ταινία του Wyler. Σημειωτέον, είχε έξι υποψηφιότητες μέσα στην εφταετία 1939–1945, οι πέντες συνεχόμενες την πενταετία '41–'45.

I Married a Witch (Παντρεύτηκα μια μάγισσα)

Χαριτωμένη κωμωδία του γάλλου σκηνοθέτη Rene Clair την εποχή που βρισκόταν στο Χόλιγουντ. Η ιστορία ξεκινάει το 17ο αιώνα με το κάψιμο ενός μάγου και της μάγισσας κόρης του. Τα πνεύματά τους παραμένουν εγκλωβισμένα σε ένα δέντρο και η κόρη ορκίζεται κατάρα στις ερωτικές σχέσεις του αγαπητικού της που δεν τη βοήθησε και σε όλους τους απογόνους του. 270 χρόνια μετά ελευθερώνονται από το δέντρο ως αερικά και η τύχη το φέρνει να συναντήσουν τον Fredric March, τελευταίο απόγονο απ'αυτούς που λέγαμε, την παραμονή του γάμου του και δύο μέρες πριν γίνουν οι εκλογές με αυτόν υποψήφιο για τη θέση του κυβερνήτη. Η μάγισσά μας θέλει να τον εκδικηθεί και παίρνει τη γυναικεία της μορφή. Και εμφανίζεται η πανέμορφη Veronica Lake και προσπαθεί να τον σαγηνέψει και προσπαθεί να του χαλάσει το γάμο, αλλά στο τέλος την πατάει και τον ερωτεύεται αυτή. Η ιστορία μας θα έχει διάφορα κωμικά μπλεξίματα με το γάμο, με τον μάγο πατέρα και τις εκλογές και όλα θα τελειώσουν κατ'ευχήν φυσικά, αφού πρόκειται για μια ρομαντική κομεντί. Η ταινία I Married a Witch βλέπεται παραπάνω από ευχάριστα με τον σκηνοθέτη να διεκπεραιώνει την ιστορία σε λιγότερο από 80 λεπτά, χωρίς φλυαρίες και περιττές σκηνές. Στο μικρό ρόλο της μελλοντικής συζύγου κυβερνήτη βλέπουμε τη νεαρή Susan Hayward, λίγο καιρό πριν αρχίσει να αποκτά τους δικούς της πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Keeper of the Flame (Ο φύλακας της φλόγας)

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ταινίες της χρονιάς του 1942, η οποία ασχολείται με το θέμα του πατριωτισμού καταμεσής του πολέμου. Ο σύζυγος της Katharine Hepburn και διάσημος αμερικανός ήρωας, πεθαίνει από αυτοκινητικό ατύχημα στο κτήμα του. Η Αμερική πενθεί για το χαμό του. Ο επίσης διάσημος δημοσιογράφος Spencer Tracy ψάχνει τρόπο να μπει μέσα στο κτήμα και να μαζέψει πληροφορίες για να γράψει τη βιογραφία του. Θα μπει με τα χίλια ζόρια αλλά θα συναντήσει ένα περίεργο κλίμα αδιαφορίας, δυσπιστίας και μυστηρίου. Σκαλίζοντας από δω και από κει, θα ανακαλύψει ένα μυστικό που θα ανατρέψει όσα γνώριζε. Η ταινία Keeper of the Flame είχε σκοπό να είναι ένα πολιτικό δράμα, αλλά στο τέλος αποφασίστηκε να προστεθεί και ένα μικρό ρομάντζο μεταξύ των δύο πρωταγωνιστούν για να «νοστιμίσει» το έργο, μιας και η Hepburn έβρισκε ότι το έργο καταντάει βαρετό! Σε αντίθεση με μας που θέλαμε να περάσουν οι ρομαντικές σκηνές γρήγορα για να μπούμε στο ψητό. Σημειώστε ότι η ταινία αποτελεί άλλη μια συνεργασία (από τις οκτώ συνολικά) του σκηνοθέτη George Cukor με την κυρία Hepburn και τη δεύτερη του μετέπειτα ζευγαριού την ίδια χρονιά μάλιστα μετά τη Γυναίκα της χρονιάς.

The Pride of the Yankees (Η αποθέωση)

Αγαπημένο άθλημα το μπέιζμπολ στην Αμερική, αγαπημένη ομάδα οι Yankees, αγαπημένος σταρ και ο Gary Cooper, οπότε ο συνδυασμός αυτών των στοιχείων δεν μπορούσε παρά να είναι ελκυστικότατος. Η ταινία The Pride of the Yankees αποτελεί μια βιογραφική ταινία για τον θρύλο του αθλήματος Lou Gehrig, που άφησε εποχή στα γήπεδα, και κυκλοφόρησε 17 μόλις μήνες μετά το θάνατο του. Ο μεγαλοπαραγωγός Samuel Goldwyn προσέλαβε τον καλό επαγγελματία Sam Wood στη σκηνοθεσία, τον Herman J. Mankiewicz να αναλάβει το σενάριο, τον Rudolph Maté στη φωτογραφία και τον William Cameron Menzies στη διεύθυνση της παραγωγής. Πρωταγωνιστής φυσικά ο Gary Cooper με την Teresa Wright στο πλευρό του στο ρόλο της συζύγου και τον Walter Brennan στο ρόλο του αθλητικού συντάκτη και φίλο του Gehrig. Ο κύριος Cooper βρισκόταν στην καλύτερη τριετία της καριέρας του έχοντας κερδίσει ένα όσκαρ και δύο υποψηφιότητες (μία ήταν για αυτήν εδώ την ταινία). Συνολικά δέκα υποψηφιότητες μάζεψε η ταινία, κερδίζοντας αυτό για το μοντάζ.

Η ταινία επικεντρώνεται αρκετά στη σχέση του Gehrig με τη μητέρα του, στα πιο σημαντικά αθλητικά γεγονότα της καριέρας του αλλά και στη σχέση με τη γυναίκα της ζωής του. Ενδιαφέρον έχει η χρησιμοποίηση αληθινών παικτών των Yankees και κυρίως η εμφάνιση ενός άλλου θρύλου του αθλήματος, του Babe Ruth που υποδύεται τον εαυτό του. Χωρίς να είναι καμιά επιτομή στις αθλητικές ταινίες, πρόκειται για μια καλοφτιαγμένη παραγωγή που αξίζει τη θέασή της.

The Affairs of Martha

Θεατρικής καταβολής, μεσαίου μήκους (διάρκεια μία ώρα και πέντε λεπτά), το τρίτο έργο που σκηνοθέτησε ο Jules Dassin (και το δεύτερο από τα τρία έργα του μέσα στη χρονιά του 1942) λεγόταν The Affairs of Martha. Μία ξεχασμένη από τον καιρό και παλιομοδίτικη, για το νέο κοινό, ταινία που δεν έχει να προσφέρει τίποτα πέρα από... σινε-εγκυκλοπαιδικές γνώσεις. Χαριτωμένη κομεντί μεν, αλλά όχι και τόσο αστεία όσο θα ήθελαν οι δημιουργοί της. Και από ό,τι φαίνεται, ο κύριος Ντασέν την σκηνοθέτησε καθαρά για υπηρεσιακούς λόγους.

Η Μάρθα είναι μια υπηρέτρια σε ένα πλούσιο σπίτι μιας αριστοκρατικής καθ' όλα συνοικίας. Έχει γράψει ένα βιβλίο που περιγράφει καλοπροαίρετα τα πάντα γύρω από τη δουλειά της και τα αφεντικά της. Όταν η τοπική κοινωνία μαθαίνει ότι θα κυκλοφορήσει αυτό το βιβλίο, χωρίς να γνωρίζουν το συγγραφέα, παθαίνουν αμόκ. Αλλά, όπως λέει ο τίτλος, άλλο είναι το κυρίως θέμα. Είναι οι (αρκετά αθώες όπως αρμόζει στην εποχή) σχέσεις της Μάρθας, οι οποίες περιλαμβάνουν έναν νεαρό της περιοχής, το εκδότη που ανέλαβε το βιβλίο της αλλά κυρίως το γιο του αφεντικού που επέστρεψε μετά από απουσία ενάμιση χρόνου και με τον οποίο είχε συνάψει μια ερωτική σχέση παλιά, τότε πριν φύγει. Τα μπερδέματα και οι παρεξηγήσεις θα... «δώσουν και θα πάρουν».

In This Our Life (Η ύαινα)

Κακομαθημένη ως εκεί που δεν παίρνει, η νεαρή Bette Davis θα κλέψει τον σύζυγο της αδερφής της και θα το σκάσει μαζί του, ενώ θα παρατήσει στα κρύα του λουτρού τον αρραβωνιαστικό της. Μέσα στο δυσμενές κλίμα που δημιουργήθηκε, η αδερφή Olivia De Havilland θα αφήσει το γλυκανάλατο παρελθόν της, θα προχωρήσει μπροστά στη ζωή της και στο τέλος θα τα φτιάξει με τον πρώην της αδερφής της. Θα βρουν παρηγοριά ο ένας στην αγκαλιά του άλλου και θα φτιάξουν μια γερή σχέση εμπιστοσύνης. Μετά από ένα τραγικό συμβάν, η Davis θα επιστρέψει στο πατρικό χωρίς να έχει αλλάξει ιδιατέρως μυαλά. Η ζήλια της θα φουντώσει όταν δει πόσο ευτυχισμένο είναι το ζευγάρι και θα αρχίσει πάλι τις μηχανοραφίες...

Η ταινία In This Our Life αποτελεί ένα δυνατό δράμα, με σούπερ καστ και τον John Huston στη δεύτερη σκηνοθετική δουλειά του, μετά το Γεράκι της Μάλτας. Μια ταινία που είναι ο ορισμός της κλασικής. Μέσα από το οικογενειακό δράμα, ο σκηνοθέτης προσπαθεί να σχολιάσει πολλά ζητήματα όπως περί ρατσισμού, ισότητας, διαζυγίων και τα λοιπά, θέματα ταμπού στην εποχή των αρχών της δεκαετίας του '40. Κάποιοι έχουν σχολιάσει ότι η ταινία δεν έχει πολλά να προσφέρει στο σημερινό σινε-θεατή, αλλά εμείς θα λέγαμε ότι αξίζει κανείς να παρακολουθήσει τα ιερά, θηλυκά τέρατα της υποκριτικής· ειδικά την «κακία» της κυρίας Davis, που είναι άλλο πράμα!

Woman of the Year (Η γυναίκα της χρονιάς)

Η πρώτη συνεργασία του μετέπειτα ζεύγους Spencer Tracy και Katharine Hepburn αποτέλεσε η ταινία Woman of the Year το 1942. Μια ταινία που αφορά τη σχέση δύο δημοσιογράφων, ο ένας στο αθλητικό ρεπορτάζ και η άλλη στο πολιτικό. Το χάσμα που τους χωρίζει βέβαια τεράστιο. Ο ένας φαν του μπέιζμπολ και της μπύρας, η άλλη τριγυρνάει σε κοσμικούς και αριστοκρατικούς κύκλους, μιλάει δέκα γλώσσες και δεν έχει ιδέα από μπέιζμπολ! Παρόλο αυτά θα ερωτευτούν και θα παντρευτούν. Ως εδώ η ταινία μια χαρά, καθώς ο σκηνοθέτης George Stevens ξέρει να χειρίζεται καλά τα κωμικά κομμάτια. Αλλά μετά κάνει μια στροφή προς το δραματικό, η σχέση του ζευγαριού περνάει κρίση φυσικά καθώς δεν μπορούν να συναντηθούν μόνοι τους σχεδόν ποτέ και γι'αυτό ευθύνεται κυρίως η Hepburn που έχει πιο σοβαρή δουλειά· να συναντήσει εξόριστους του πολέμου, πρέσβεις και διπλωμάτες. Αρχίζει και κουράζει η ταινία και το χάπι-εντ στο τέλος δεν πείθει ιδιαίτερα αλλά τι να κάνουμε. Ευχάριστη για το μάτι και για να περάσετε ευχάριστα και ήσυχα κάποιο απόγευμα. Παρόλο αυτά, κέρδισε όσκαρ σεναρίου και η Hepburn ήταν για άλλη μια φορά υποψήφια. Ενδιαφέρον έχει η συμμετοχή ενός μικρού ελληνόπουλου που το παίρνει η Hepburn για υιοθεσία και μιλάνε μαζί στα ellinikos!

The Talk of the Town (Ανθρώπινη δικαιοσύνη)

Στα πρώτα 5 λεπτά της ταινίας Talk of the Town βλέπουμε και μαθαίνουμε γιατί ο Cary Grant είναι το θέμα της ημέρας· ένας εμπρησμός στο εργοστάσιο που δούλευε και κόστισε τη ζωή ενός ανθρώπου και για τα οποία κατηγορείται ο ίδιος. Προφυλακίζεται αλλά αυτός το σκάει και χτυπημένος κρύβεται στο σπίτι μιας φίλης του. Αυτή δεν είναι άλλη από την Jean Arthur, με την οποία ξανασυνεργάζεται ο Grant μετά τους Αγγέλους. Την ίδια στιγμή εμφανίζεται ο Ronald Colman, ο οποίος υποδύεται τον καθηγητή νομικής που νοίκιασε το σπίτι για το καλοκαίρι. Και εκεί που νόμιζες ότι θα δεις μια καθ'όλα σοβαρή ταινία, καταλαβαίνεις ότι αυτό δεν θα γίνει ποτέ. Διότι, αυτό που θα ακολουθήσει είναι μια (και κωμική) «πάλη» μεταξύ του θεωρητικού υπέρμαχου του δικαίου εναντίον του ρεαλιστή αγωνιστή. Και στη μέση, η κοπελιά που νιώθει να την φλερτάρουν και οι δύο άντρες και δεν μπορεί να αποφασίσει ποιον να διαλέξει. Μία από τις καλύτερες ταινίες του George Stevens, στην οποία εξισορροπεί με μαεστρία το κωμικό με το δραματικό στοιχείο (με την πλάστιγγα να γέρνει φυσικά προς το πρώτο). Υποψήφια και για 7 όσκαρ στην εποχή της.

The Palm Beach Story (Πού βρίσκει λεφτά η γυναίκα μου;)

You have no idea what a long-legged woman can do without doing anything.

Η παραπάνω φράση θα μπορούσε να αποτελεί τη σύνοψη της ταινίας The Palm Beach Story (για να μην προσθέσω και την πραγματική ζωή). Ο κατεξοχήν σεναριογράφος και μετέπειτα σκηνοθέτης Preston Sturges μάς έχει απασχολήσει αρκετά τελευταία. Αυτή η ταινία, που ανακαλύψαμε από το 1942 και φέρει την υπογραφή του, έχει για πρωταγωνίστρια την Claudette Colbert, η οποία παρόλο που αγαπάει τον άντρα της (Joel McCrea), τον αφήνει στα «κρύα του λουτρού» επειδή δεν βγάζει λεφτά για να τους συντηρήσει. Τον αφήνει να δουλέψει ήσυχα και μόνος του, ενώ αυτή παίρνει τους δρόμους προς αναζήτηση πλουσίου συζύγου. Ο... παρατημένος με χίλια ζόρια θα την ακολουθήσει και ύστερα από πολλά διασκεδαστικά ευτράπελα θα την βρει στο Palm Beach να κάνει παρέα με έναν από τους πιο πλούσιους αμερικανούς. Υποδυόμενοι τα αδέρφια, θα προσπαθήσουν να βρουν τον τρόπο να ξεμπλέξουν. Κοφτεροί και κυνικοί διάλογοι μέσα από καταστάσεις που ήταν πολύ μπροστά για την εποχή τους. Η γυναίκα να έχει το πάνω χέρι; Όσο και αν ίσχυε στην πραγματικότητα, κανένας άλλος σκηνοθέτης της εποχής δεν το έδειξε με τόσο τολμηρό τρόπο.

To Be Or Not To Be

Η ζωή μιμείται την τέχνη, ή η τέχνη τη ζωή; Και τι συμβαίνει όταν η τέχνη και η ζωή αναμειγνύονται και γίνονται ένα και το αυτό; Μέσα από το σαρδόνιο χιούμορ τής ταινίας Να ζει κανείς ή να μη ζει, ο Ernst Lubitsch σατιρίζει ανελέητα το πρόσωπο του Χίτλερ και γελοιοποιεί την αυστηρή, τυφλή υποταγή στους ανωτέρους. Ο φόβος του ανωτέρου παίζει βασικό ρόλο στην ταινία δίνοντας στους πολωνούς «ηθοποιούς του θεάτρου» την ευχέρια να ξεγελάσουν τους Γερμανούς κατακτητές μέσα από εμπνευσμένες μεταμφιέσεις και τρελές καταστάσεις, να βοηθήσουν την Αντίσταση και να το σκάσουν από τη Βαρσοβία προς την ελεύθερη Αγγλία. Ολόκληρη η ταινία είναι μία πανέξυπνη κωμωδία, που όταν κυκλοφόρησε το 1942 κατακεραυνώθηκε από τους κριτικούς επειδή «έπαιζε» με σοβαρά θέματα και απογοήτευσε το πουριτανικό αμερικάνικο κοινό που δεν ήταν έτοιμο να δεχθεί (να καταλάβει;) τη σάτιρα. Ο Jack Benny στον καλύτερο ρόλο της ζωής του, στην μοναδική ίσως ταινία σοβαρού σκηνοθέτη που έπαιξε, βρίσκει ευκαιρία να παίξει και λίγο Άμλετ με συμπρωταγωνίστρια την πανέμορφη Carole Lombard (σύζυγο τότε του Clark Gable), η οποία πέθανε σε αεροπορικό ατύχημα δύο μήνες πριν προβληθεί η ταινία. Μια από τις καλύτερες κωμωδίες της κλασικής περιόδου του Χόλιγουντ, η οποία γυρίστηκε και σε μετριότατο ριμέικ το 1983 με τον Mel Brooks.

Yankee Doodle Yankee

Βιογραφική ταινία παραγωγής 1942, σκηνοθετημένη από τον Michael Curtiz, για τη ζωή και το έργο του George M. Cohan, του πολυάσχολου θεατράνθρωπου, χορευτή, συγγραφέα, συνθέτη, σκηνοθέτη και λοιπά κλπ που λέγεται ότι τη δεκαετία πριν τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο «του ανήκε» το Broadway χάρη στις επιτυχίες του. Μια ταινία σταθμός στην καριέρα του James Cagney, καθώς με επιτυχία αποτίναξε από πάνω του την ταμπέλα του σκληρού μαφιόζου άντρα και ταυτόχρονα κέρδισε το μοναδικό βραβείο όσκαρ α' ανδρικού ρόλου. Όλα αυτά μέσα από το τραγούδι και το χορό, στα οποία ανταπεξήλθε με πολύ μεγάλη άνεση. Η ταινία Yankee Doodle Yankee ξεκίνησε να γυρίζεται λίγες μέρες μετά το βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ, και εύλογα περιέχει αρκετό πατριωτικό ύφος. Αν παραμερήσουμε αυτά τα στοιχεία, μπορούμε να πούμε ότι η ταινία έχει αρκετό ενδιαφέρον και δεν σε κάνει να τη βαρεθείς εύκολα. Για την ιστορία, η ταινία προβλήθηκε κατ'ιδίαν στον Cohan, όντας βαριά άρρωστος, λίγο καιρό πριν πεθάνει.

The Magnificent Ambersons (Οι υπέροχοι Άμπερσονς)

Για το αριστούργημα του Orson Welles, Οι υπέροχοι Άμπερσονς (1942), δεν χρειάζεται να διαβάσετε κάποιο σχόλιο από εμάς. Μπορείτε να διαβάσετε στον vandim για την ταινία ή αν θέλετε μια βιογραφία του Welles από το cinema. Η απορία μας είναι πώς θα ήταν το φιλμ αν δεν πετσοκοβόταν στο μοντάζ από τον καημένο μοντέρ Robert Wise ύστερα από εντολή των παραγωγών, βεβαίως-βεβαίως. Μια ταινία που το όραμα του Γουέλς την είχε φτάσει στα 135 λεπτά αλλά στο τέλος κυκλοφόρησε με τελική διάρκεια 88 λεπτά! Αυτά συνέβησαν όταν πήγε ο Γουέλς στη Βραζιλία να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ και η εταιρεία πήρε την κατάσταση στα χέρια της! Προσθέσανε και ένα κάτι σαν χάπι-εντ, σίγουρα εντελώς διαφορετικό από το σκοτεινό τέλος που είχε γυρίσει ο Γουέλς. Επίσης, αποχώρησε και ο συνθέτης Bernard Herrmann που του αλλάξαν τη μουσική. Προσθέστε, τέλος, και την καταστροφή των αρνητικών των κομμένων σκηνών (πάει και η οποιαδήποτε πιθανότητα για ένα director's cut) και βλέπουμε πώς ένα χρόνο μετά τον Πολίτη Κέιν η σχέση του Orson Welles με το σύστημα του Χόλιγουντ τερματίστηκε άδοξα.

In Which We Serve (Ναυάγιο στα νερά της Κρήτης)

Ο ελληνικός τίτλος της ταινίας θέλει να διαφημίσει δείξει την τοποθεσία που λαμβάνουν χώρα τα δρώμενα της πρώτης σκηνοθετικής δουλειάς του David Lean. Μια δουλειά όμως που ανήκει περισσότερο στον θεατρικό συγγραφέα, ηθοποιό και μουσικο-συνθέτη (και... σερ) Noël Coward, ο οποίος ήταν ο κύριος δημιουργός της ταινίας. Η έμπνευση ήρθε μετά την παρότρυνση του Churchill προς τον φίλο του τον Coward να γυρίσει μια ταινία με θέμα τον καπετάνιο Louis Mountbatten και τη Μάχη της Κρήτης για να νιώσει ότι προσφέρει κι αυτός από τη μεριά του κάτι στον πόλεμο (τον 2ο).

Η ταινία λοιπόν In Which We Serve αφηγείται μια (ημι-ρεαλιστική) ιστορία για τη ναυάγηση ενός βρετανικού καταδρομικού στα ανοιχτά της Κρήτης και την προσπάθεια των επιζώντων να περάσουν στη νότια πλευρά του νησιού με τη βοήθεια των Κρητικών, χωρίς να τους πάρουν χαμπάρι οι Γερμανοί. Η όλη ταινία έχει ενδιαφέρον και ειδικότερα οι σκηνές με τους κρητικούς κάνουν τον Έλληνα να νιώθει... ελληνάρας! Η ταινία όμως παίρνει μεγαλύτερες συγκινητικές διαστάσεις με τη χρήση των αναπολήσεων των βρετανών και των φλας-μπακ που παρακολουθούμε από τις ειρηνικές στιγμές με τις οικογένειές τους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Μια από τις καλύτερες ταινίες της —φτωχής σε κορυφαίες ταινίες, συγκριτικά με άλλες— χρονιάς του 1942.

The Glass Key (Γιατί εσκότωσα)

Βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Dashiell Hammett (που λέγεται ότι ήταν και το αγαπημένο του), η ταινία The Glass Key του 1942 είναι αυτό που φαντάζεστε· ένα film-noir που περιέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά του είδους, όπως διαμορφώθηκαν μέσα στη δεκαετία του '40 και όπως τα έχετε δει φυσικά και σε άλλες ταινίες. Υπόκοσμος και νταήδες, διεφθαρμένοι πολιτικοί, ανθρώπινα πάθη, φιλίες και προδοσίες, μοιραίες γυναίκες και μέσα (ή ανάμεσα) σε όλα αυτά ένας σκοτεινός αντι-ήρωας που προσπαθεί να βρει την άκρη από το μπερδεμένο κουβάρι της αλήθειας. Στην καρέκλα του σκηνοθέτη βρίσκεται όμως ένας άγνωστος επαγγελματίας που δεν καταφέρνει να εξυψώσει (σε αντίθεση π.χ. με τον John Huston και το Γεράκι του) την ταινία, η οποία μοιάζει παγιδευμένη στην εμπορευματοποίηση του πρωταγωνιστικού διδύμου, το οποίο ήταν... hot εκείνη τη χρονική περίοδο.

This Gun For Hire (Η αγάπη του γκάνγκστερ)

Εδώ βρίσκουμε την παρθενική εμφάνιση του κυρίου Ladd και ταυτόχρονα την πρώτη του συνεργασία (απ' τις τέσσερις συνολικά) με τη... βαρύτονη σεξοβόμβα (αλλά μέτρια ηθοποιό) Veronica Lake.

Η ταινία This Gun For Hire βασίζεται στο βιβλίο A Gun for Sale του Graham Greene, το οποίο δεν έτυχε να διαβάσω. Μπορείτε να το βρείτε ως «Ένα όπλο για πούλημα» από τις εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ. Οι σκέψεις που μου δημιούργησε η ταινία είναι οι εξής: βρισκόμαστε, καταρχάς, στα 1942 οπότε λογικό ήταν η ιστορία να περιέχει κάποια πατριωτικά μηνύματα και κατασκόπους. Πιο συγκεκριμένα, έχουμε και δω (όπως και στον Σαμποτέρ του Χίτσκοκ) φιλοναζιστές Αμερικανούς που πουλάνε κρατικά μυστικά στη Γερμανία. Κυρίως όμως έχουμε μια ταινία με έντονα αμοραλιστικά στοιχεία και μια γυναικάρα που παίζει καταλυτικό ρόλο στη ζωή του πρωταγωνιστή. Στοιχεία που μπολιάστηκαν στην ταινία μετά την επιτυχία του Γερακιού της Μάλτας για να φτιάξουν την ταινία πιο... film-noirish (λέω γω τώρα). Παρά τις όποιες αδυναμίες της πάντως, η ταινία παρακολουθείται για το εκρηκτικό ντεμπούτο, όπως προείπα, του Alan Ladd που τον έκανε σταρ.

Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ παρουσιάζει: Saboteur

Σαμποτέρ: μια ταινία την οποία είχα εντελώς παρεξηγημένη, χωρίς να την έχω δει. Και αυτό διότι την είχα τοποθετήσει –στο μυαλό μου πάντα– στις προπαγανδιστικές ταινίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Καταλάβατε τι σκεφτόμουν: αμερικανιά, εξύψωση εθνικού φρονήματος και τα λοιπά. Έτσι συνέχεια την άφηνα και την είδα τελικά τις προάλλες, τελευταία από όλες τις ταινίες του αγαπητού Χίτσκοκ. Αλλά τελικά την πατήσαμε! Γιατί μπορώ πλέον να πω ότι αποτελεί μια από τις πιο έξυπνες δημιουργίες του... δημιουργού. Η ταινία περιέχει τα γνωστά μοτίβα του Χίτσκοκ και μοιάζει στα σημεία με την αγγλική Τα 39 σκαλοπάτια. Ξέρετε, κυνηγητό, η κοπέλα που δεν πιστεύει στην αθωώτητα του ήρωα (αλλά μετά τον ερωτεύεται), μπλέξιμο με χειροπέδες, άνθρωποι κρεμασμένοι σε ψηλά κτίρια/μνημεία και τα λοιπά.

Ο πόλεμος πάντως είναι το πρόσχημα μόνο ώστε να δημιουργηθούν οι «κατάλληλες» συνθήκες ώστε να παγιδευτεί ο ήρωάς μας (Robert Cummings) και να αρχίσει το διπλό κυνηγητό· οι αρχές να κυνηγάνε τον πρωταγωνιστή και αυτός να ψάχνει τον αληθινό δράστη. Και όσον αφορά τις αμερικανιές; Σε μια στιγμή βγάζει έναν πύρινο λόγο ο ήρωάς μας, γιατί, όπως και να το κάνουμε, είμαστε στη μέση του πολέμου· 1942 γαρ. Αλλά παρά ταύτα, οι κακοί είναι Αμερικανοί και τα ιθύνοντα μυαλά τελικά διαφεύγουν στο εξωτερικό. Το κακό δεν θριαμβεύει, αλλά δεν χάνει τον πόλεμο (ακόμα).
Αρκετές σημαντικές σκηνές, αν όχι σκηνές ανθολογίας, περιέχει η ταινία όπως το κυνηγητό μέσα στο σινεμά την ώρα προβολής ταινίας, με τους χαρακτήρες στο σελιλόιντ να περιγράφουν με τις ατάκες τους τις αντιδράσεις και την ψυχολογία του διωκόμενου! Κάτι ανάλογο έκανε ο Χιτς και στο βρετανικό Σαμποτάζ του 1936. Επίσης, η ταινία βρίθει από συμβολισμούς με σημαντικότερη τη χρήση του Αγάλματος της Ελευθερίας στην τελική σκηνή. Ειδικότερα, η στιγμή που ο σαμποτέρ κρύβεται μέσα στο Άγαλμα, συμβολίζει (όπως λένε οι αναλυτές του έργου του Χιτς) το γεγονός ότι οι κατάσκοποι κρύβονται εύκολα κάτω από το πέπλο της ελευθερίας. Εξήντα πέντε χρόνια μετά, οι συγκρίσεις με τους σύγχρονους κατασκόπους αποκλείονται. Παρόλο αυτά, η ταινία παραμένει φρέσκια και αξίζει η θέασή της (ακόμα και από αυτούς που δεν αντέχουν τις... ασπρόμαυρες ταινίες).