The Life and Death of Colonel Blimp

Σαράντα χρόνια στρατιωτικής ζωής για τον Συνταγματάρχη Κάντι! Μια ματιά σε τρεις διαφορετικούς πολέμους όπου συμμετείχε ο Σχης (στον πόλεμο των Μπόερς, στον Α'ΠΠ και στον Β' ΠΠ) με την Deborah Kerr να υποδύεται σε τρεις διαφορετικούς ρόλους τις γυναίκες που συνάντησε ο Σχης (ο Roger Livesey στον καλύτερο και πιο αναγνωρίσημο ρόλο της ζωής του) σ'αυτές τις περιόδους.

Εν έτη 1943 κυκλοφόρησε το The Life and Death of Colonel Blimp και η πρώτη σκέψη που σου έρχεται στο μυαλό είναι ότι πρόκειται για μία εμψυχωτική, πατριωτική ταινία με σκοπό να εξυψώσει το βρετανικό σθένος εκείνη την περίοδο. Το οποίο ως ένα βαθμό μπορεί και να ισχύει. Το δίδυμο των Powell και Pressuburger, όμως, που έγραψαν το σενάριο, σκηνοθέτησαν και παρήγαγαν την ταινία, έφτιαξαν τελικά ένα απόλυτα κλασικό έργο για τη ζωή και το θάνατο, για τη φιλία εν καιρώ πολέμων, για τις επιλογές που καθορίζουν τη ζωή και τον έρωτα.

Δραματική ταινία με έντονο το βρετανικό φλεγματικό κωμικό στοιχείο, αποτελεί την τρίτη αγαπημένη δημιουργία του σκηνοθετικού διδύμου για τον υπογράφοντα (μετά τα Κόκκινα παπούτσια και το Ζήτημα ζωής και θανάτου).

Hangmen Also Die!

Να μια σπουδαία ταινία χαμένη στο χρόνο. Από την πλούσια φιλμογραφία του Fritz Lang, συνήθως θυμόμαστε από τη γερμανική περίοδο τις βωβές ταινίες (αλλά και το ομιλών Μ) και από την αμερικανική περίοδο τα φιλμ νουάρ. Μία όχι και τόσο γνωστή ταινία του σκηνοθέτη είναι το Hangmen Also Die!. Όπως πολλά άλλα έργα του 1943, έτσι κι αυτό ασχολείται με τον Β' ΠΠ. Συγκεκριμένα, παρακολουθούμε την ιστορία του αντιστασιακού αγώνα των πολιτών της Πράγας. Μετά τη δολοφονία του γερμανού αξιωματούχου γνωστού με το ψευδώνυμο ο «Δήμιος», οι Γερμανοί φυλακίζουν εκατοντάδες πολίτες με σκοπό να τους εκτελέσουν αν δεν παραδοθεί ο δολοφόνος. Αυτός βρίσκει καταφύγιο και άλλοθι σε μία οικογένεια ενός διάσημου καθηγητή. Και με τη βοήθεια της μεγάλης κόρης και ένα παράτολμο (πες και παράλογο) σχέδιο, θα προσπαθήσουν να απελευθερώσουν τους φυλακισμένους και να τιμωρήσουν τον προδότη που βρίσκεται στους κόλπους της Αντίστασης.

Στους πρώτους ρόλους ο (συνήθως καρατερίστας) Brian Donlevy και η (σχετικώς άγνωστη) Anna Lee με τον Walter Brennan, τον Dennis O'Keefe και τον Gene Lockhart να συμπληρώνουν τους βασικούς ρόλους. Πρόκειται για το έργο στο οποίο πήρε το μοναδικό credit σεναρίου ο Bertolt Brecht. Και... βεβαίως-βεβαίως, αναρωτιόμαστε πώς αυτό το έργο δεν εμφανίζεται στους τηλεοπτικούς δέκτες τις ημέρες της επετείου του Όχι, καλή ώρα σαν σήμερα-αύριο.

The Outlaw (Η παράνομος)

Γυρίστηκε το 1939, κυκλοφόρησε όμως τέσσερα χρόνια μετά. Είναι η ταινία που μάθαμε περισσότερα γι'αυτήν μέσα από τη βιογραφική ταινία Aviator του Σκορσέζε. Ο εκατομμυριούχος Howard Hughes αποφάσισε να φτιάξει ένα διαφορετικό γουέστερν, για την ακρίβεια το δικό του γουέστερν. Σκοπός του ήταν μάλλον το The Outlaw να πάει κόντρα σε όλους τους κανόνες της εποχής, κινηματογραφικούς ή μη και κόντρα στη λογοκρισία. Μια λογοκρισία που μπορεί επιφανειακά να πήγε κόντρα στο στήθος της Jane Russell, στην ουσία όμως δεν της άρεσε η ταινία για έναν και απλό λόγο: την αδιαφορία προς το γυναικείο φύλο! Καθώς από την αρχή μέχρι το τέλος, ο Billy the kid μαλώνει με τον Doc Holliday για την κυριότητα ενός αλόγου και όχι για τα... μάτια της Τζέιν Ράσελ, την οποία θεωρούν μάλλον δεδομένη! Στην ιστορία ανακατεύεται και ο Pat Garrett και αυτό το... τουρλού ανακάτεμα μπλέκεται σε διάφορες περιπέτειες, γράφοντας έναν διαφορετικό επίλογο απ'αυτόν που έχει αφήσει η ιστορία και οι θρύλοι της Άγριας Δύσης. Κωμική ως επί τω πλείστον, με την τεστοστερόνη να ξεχειλίζει σε κάθε πλάνο, σε αντίθεση με την υπερβολική διαφήμιση του ερωτισμού της Ράσελ, με αρκετά στατική σκηνοθεσία και προπολεμική αντίληψη, καθώς τα γυρίσματα είχαν τελειώσει από το '41 αλλά δεν προβλήθηκε στις αίθουσες παρά δύο χρόνια μετά, όπως προείπαμε. Θα την κατατάσσαμε στην κατηγορία για σινε-ιστορικούς και μόνο...

The More the Merrier (Άστεγοι ερωτευμένοι)

Όσοι πιο πολύ, τόσο πιο καλά, μας λέει ο αμερικανικός τίτλος The More the Merrier της ταινίας του George Stevens από το 1943. Κι αυτό επειδή εκείνη την περίοδο (καταμεσής του πολέμου) η Ουάσινγκτον βρίθει από κόσμο, δεν υπάρχει δωμάτιο ούτε για δείγμα, κι ο κόσμος νοικιάζει τα ελεύθερα δωμάτια των σπιτιών του για να βοηθήσει στην κατάσταση. Έτσι η Jean Arthur αποφασίζει να νοικιάσει το μισό της σπίτι, ένα δωμάτιο δηλαδή στον ηλικιωμένο Charles Coburn, κι αυτός μετά να επινοικιάσει το μισό του μισού του στον γοητευτικό νεαρό Joel McCrea. Η συμβίωση αυτού του τριγώνου θα προξενήσει τη βάση των κωμικών καταστάσεων της ταινίας μας αλλά και την αφετηρία της δημιουργίας του απαραίτητου ειδυλλίου μεταξύ των νεαρών, με τον Coburn να τους «παίζει» έτσι ώστε να τους φέρει πιο κοντά. Δεν είναι η ταινία που θα σας αλλάξει τη ζωή, είναι όμως μια ευχάριστη πρόταση για να παρακολουθήσετε μια ρομαντική κωμωδία μιας κάποιας εποχής, με παλιά/διαφορετικά ήθη και έθιμα απ' ό,τι σήμερα, αν δεν είστε φαν δηλαδή των ταινιών της κλασικής εποχής του Χόλιγουντ. Να πούμε επίσης ότι η ταινία προτάθηκε για έξι όσκαρ: καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, δύο για το σενάριο (ένα για τους σεναριογράφους και ένα για τους δημιουργούς της πρωτότυπης ιστορίας), α' γυναικείου ρόλου για την Arthur (η μοναδική της υποψηφιότητα) και β' ανδρικού ρόλου για τον Coburn, το οποίο κέρδισε κιόλας.

Heaven Can Wait

Καμία σχέση με το ομότιτλο έργο του Warren Beatty. Πρόκειται για τη μεταφορά του θεατρικού έργου "Birthday" της Leslie Bush-Fekete που ονομάστηκε Heaven Can Wait. Κεντρικό πρόσωπο ο Don Ameche (μπορεί να τον θυμάστε ως έναν από τους παππούδες στο Κοκούν!), που πηγαίνοντας προς τον άλλο κόσμο διηγείται την ιστορία της ζωής του στον επιβλητικό Laird Cregar, τον εκπρόσωπο του κάτω κόσμου, πιστεύοντας ότι εκεί ανήκει. Παρακολουθούμε τη ζωή του ανά δεκαετίες μέσα από κομβικά γεγονότα που συνέβησαν στα διάφορα γενέθλιά του (εξ ου και ο τίτλος του θεατρικού) με θέμα πάντα τα ερωτικά μπλεξίματα και τα οικογενειακά καβγαδάκια. Ρομαντική κομεντί, ελαφρύ δράμα με την πανέμορφη Gene Tierney να αποτελεί τη γυναίκα της ζωής του πρωταγωνιστή, τον ηλικιωμένο Charles Coburn ως τον παππού της οικογένειας και τον σκηνοθέτη Ernst Lubitsch να υπογράφει άλλη μια ωραία ταινία καταμεσής τους πολέμου, για να ξεχάσει ο κόσμος τα βάσανά του, έστω και για λίγη ώρα. Το ίδιο μπορείτε να πράξετε και σεις κάποιο απογευματάκι.

Madame Curie

Η ταινία μας εδώ δεν αποτελεί μια βιογραφία της Madame Curie. Έχει ως αφετηρία το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, όπου η πολωνέζα φοιτήτρια Marie Skłodowska δείχνει το ταλέντο της, γνωρίζεται με τον Pierre Curie, δουλεύει στο εργαστήριό του και αναπτύσσεται μεταξύ τους ένα ιδιόμορφο ειδύλλιο. Η ταινία που σκηνοθέτησε ο Mervyn LeRoy βασίστηκε στο βιβλίο της δεύτερης κόρης του ζευγαριού Ève Curie, αλλά αρκετές σκηνές λείπουν και πολλές άλλες δραματοποιήθηκαν έτσι ώστε να πιάσει τα... στάνταρ του Χόλιγουντ! Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται φυσικά στην ανακάλυψη του ράδιου και στην επίπονη προσπάθεια απομόνωσής του. Η πολύ καλή ηθοποιός Greer Garson με τις εκλεκτικές επιλογές της ανέλαβε τον πρωταγωνιστικό ρόλο έχοντας στο πλευρό της τον Walter Pidgeon, αποτελώντας ένα πετυχημένο κινηματογραφικό ζευγάρι για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, μετά την Κυρία Μίνιβερ του '42. Εφτά υποψηφιότητες για όσκαρ κέρδισε η ταινία, κανένα βραβείο όμως.

The Ox-Bow Incident (Επεισόδιο στη δύση/Η πόλη του μίσους)

Μετά την ανάγνωση του σχετικού άρθρου του φίλου Μπουκάτσα, παρακινηθήκαμε και είδαμε την ταινία The Ox-Bow Incident του 1943. Μια ταινία western όπου τα στοιχεία του συγκεκριμένου είδους είναι απλά το καμουφλάζ του πολύ καλού σκηνοθέτη William Wellman για να διηγηθεί την ανίερη ιστορία ενός λιντσαρίσματος μέσα σε 75 λεπτά, με παραδειγματική λακωνικότητα. Μια λάθος πληροφορία πυροδοτεί ολόκληρο τον ανδρικό πληθυσμό μιας μικρής πόλης που διψάει πρώτα για αίμα και μετά για δικαιοσύνη. Η αναζήτησή τους θα τους οδηγήσει σε τρεις άντρες που δεν έχουν τα απαραίτητα χαρτιά για να δικαιολόγησουν την αγορά του κοπαδιού από τον υποτιθέμενο πεθαμένο και παρόλο που προσπαθούν να πείσουν τον όχλο με τον λόγο τους, η μοίρα τους είναι προδιαγεγραμμένη. Αγαπημένη πλέον ταινία, συγκαταλλέγεται άνετα στις πρώτες θέσεις μιας... νοητής λίστας με τις -ας πούμε- πέντε πιο αγαπημένες ταινίες western.

Journey Into Fear

Καταρχάς, δώστε βάση στους ελληνικούς τίτλους που δόθηκαν στην ταινία Journey Into Fear του 1943: Κατάσκοποι της Ισταμπούλ, Μονομαχία κατασκόπων και, τέλος, Ταξίδι στο φόβο. Έπειτα, να πούμε ότι η ταινία βασίστηκε στο ομώνυμο κατασκοπευτικό μυθιστόρημα του βρετανού Eric Ambler, από τον οποίο προτείνω να διαβάσετε (για όσους δεν έχει τύχει να διαβάσουν) τη Μάσκα του Δημήτριου (εκδόσεις Άγρα). Έπειτα, αξίζει να αναφέρουμε ότι αυτή η ταινία ήταν η τρίτη και τελευταία που ήταν υποχρεωμένος, βάσει συμβολαίου, να γυρίσει ο Orson Welles για την εταιρεία RKO. Ήταν η εποχή όμως που ο Welles τσακωνόταν με την εταιρεία του για διάφορα θέματα (όπως το μοντάζ των Υπέροχων Άμπερσον,) και έλειπε συνεχώς από τα γυρίσματα (ως και μέχρι τη Βραζιλία πήγε για να γυρίσει το ντοκιμαντέρ It's All True), με συνέπεια το σενάριο να αναλάβει ο φίλος του και πρωταγωνιστής Joseph Cotten και τη σκηνοθεσία να υπογράψει τελικά ο Norman Foster. Αυτά και άλλα πολλά είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας χαοτικής ταινίας: 68 μόλις λεπτά διάρκεια με μια voice-over αφήγηση που πετάγεται από το πουθενά, μοντάζ που κόβει τις σκηνές οριακά και μια βιαστική —θα λέγαμε— εξέλιξη της ιστορίας που δεν κερδίζει το θεατή και δεν δημιουργεί το κατάλληλο σασπένς. Το μόνο που μας μένει στο τέλος είναι η πληθωρική —αν μη τι άλλο— παρουσία του Welles στο ρόλο ενός Τούρκου αξιωματούχου και το τελευταίο κυνηγητό πάνω στη μαρκίζα εν μέσω καταρρωκτώδης βροχής.

Le Corbeau (Το κοράκι)

Ο γιατρός μιας μικρής επαρχιακής γαλλικής πόλης κατηγορείται ότι πραγματοποιεί εκτρώσεις, με βάση ένα ανώνυμο γράμμα που στάλθηκε στην αστυνομία. Για την ακρίβεια, σχεδόν ανώνυμο, καθώς ο επιστολέας υπογράφεις ως Το Κοράκι. Στην πορεία, περισσότερα γράμματα φτάνουν στην αστυνομία, τα οποία αποδίδουν νέες κατηγορίες σε διάφορα άτομα του χωριού, δημιουργώντας ανησυχία στους κατοίκους. Και καθώς η ταυτότητα του αποστολέα παραμένει άγνωστη και όλο και περισσότερα μυστικά αποκαλύπτονται, ο πανικός αρχίζει να απλώνεται πάνω από το χωριό. Πανέξυπνη ταινία του γάλλου σκηνοθέτη Henri-Georges Clouzot, η οποία γυρίστηκε το 1943 από Γερμανικά Στούντιο που είχαν ιδρυθεί στην κατοχική Γαλλία. Για αυτό το λόγο και για το ότι η ταινία —σύμφωνα με τη Γαλλική Αντίσταση— τάχα δυσφημούσε το γαλλικό πληθυσμό, ο Clouzot και η ταινία διαπομπεύτηκαν μετά το τέλος του πολέμου. Στον Clouzot απαγορεύτηκε να γυρίσει άλλη ταινία διά παντώς! Όλα αυτά κράτησαν μέχρι το 1947 και ο Clouzot επανήλθε δριμύτερος (για καλή μας τύχη)!

The Song of Bernadette

Δεν είχα ιδέα για την εν λόγω ταινία παραγωγής 1943. Το μόνο που ήξερα για την The Song of Bernadette ήταν ότι κέρδισε τέσσερα βραβεία Όσκαρ από τα 12 συνολικά που ήταν υποψήφια. Δεν ήξερα ούτε το θέμα της· το οποίο είναι η ιστορία της Bernadette Soubirous, μιας κορασίδας απ' τη Γαλλία που ανακηρύχθηκε Αγία. Κάθομαι λοιπόν να τη δω και φυσικά παθαίνω την πλάκα μου... απ' την βαρεμάρα. Κλασικότατη ταινία της εποχής, η οποία θέλει να είναι επική και βαθυστόχαστη. Και επειδή είμαι άσχετος με την καθολική εκκλησία και σχεδόν αποστρέφομαι τις θρησκευτικές ταινίες, μπορώ να σας πω ότι τα 156 λεπτά δεν πέρασαν και πολύ γρήγορα! Ο Vincent Price έσωζε λίγο την κατάσταση σε ρόλο που του ταίριαζε, ενός αντιπαθούς εισαγγελέα. Και η πρωτοεμφανιζόμενη Jennifer Jones (παρόλο που γενικά μ' αρέσει) εδώ ήταν υπερβολικά, γλυκανάλατα αθώα. Τώρα που το σκέφτομαι, για τους καθολικούς αμερικανούς ήταν φυσικό επακόλουθο να βραβεύσουν αυτήν την ταινία· σκεφτείτε και εμάς (τους Γραικούς) που δεν γινόταν να μην βραβεύσουμε τον Ελ Γκρέκο!

Για ποιον χτυπά η καμπάνα

Μέσα από το ομώνυμο βιβλίο του Ernest Hemingway, η ταινία For Whom the Bell Tolls, σκηνοθετήθηκε από τον καλό επαγγελματία Sam Wood και είχε ένα από τα καλύτερα πρωταγωνιστικά ζευγάρια που είδαμε στην κινηματογραφική οθόνη: τον Gary Cooper και την Ingrid Bergman. Σημειώστε ότι επιλέχτηκαν προσωπικά από τον Hemingway. Αφήνοντας όμως κατά μέρος τα πολιτικά σχόλια κατά του Ισπανού δικτάτορα Φράκνο (ένα γεγονός που δυσαρέστησε πολύ τον Hemingway), η ταινία επικεντρώνεται στην ιστορία του Αμερικανού δολιοφθορέα που αναλαμβάνει να ανατινάξει μια γέφυρα με τη βοήθεια ανταρτών που ζουν στα βουνά. Εκεί συναντά τη νεαρή Μαρία και ένας έρωτας αναπτύσσεται.

Βρισκόμαστε στο 1943, καταμεσής του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και ήταν λογικό η ταινία να επικεντρωθεί σε στοιχεία ρομαντικά, σε θέματα αυτοθυσίας και υπέρ πίστεως της πατρίδος του αγώνα! Αυτό φυσικά δε μειώνει την ταινία. Με τις θαυμάσιες ερμηνείες (ειδικότερα από τη δικιά μας Κατίνα Παξινού, που κέρδισε το βραβείο Όσκαρ β' γυναικείου ρόλου) και την Technicolor φωτογραφία, η ταινία παραμένει... πανέμορφη!