A Night to Remember (Τιτανικός: Μια νύχτα να θυμάσαι)

Το A Night to Remember του 1958 είναι η βρετανική έκδοση για το δυστύχημα του Τιτανικού, μετά το αμερικάνικο έργο του 1953 με τη Barbara Stanwyck. Εδώ οι ηθοποιοί είναι σχεδόν όλοι άγνωστοι, αλλά το φιλμ θέλει να δώσει αυθεντικότητα σε λεπτομέρειες. Βασίστηκε στο ομότιλο βιβλίο του Walter Lord και το σενάριο ανέλαβε ο συγγραφέας Eric Ambler. Συμμετείχαν ως σύμβουλοι άνθρωποι και αξιωματικοί επιζήσαντες του ναυαγίου. Παρόλο την εμπορική της αποτυχία, εξυμνείται από τους ιστορικούς για τη μεγάλη της πιστότητα. Εκτός, φυσικά, από το σπάσιμο του πλοίου στη μέση, κάτι για το οποίο κανείς δεν είχε αποδείξεις, μέχρι που βρέθηκε το ναυάγιο το 1985.

Για το σημερινό θεατή, που έχει δει και την α λα Τζέιμς Κάμερον έκδοση του Τιτανικού, ίσως να μην εντυπωσιαστεί, παρακολουθώντας όμως την ταινία, σε πιάνει πάλι το στομάχι σου για το μέγεθος αυτής της καταστροφής, σε πιάνουν τα νεύρα από τις ανθρώπινες αντιδράσεις (κυρίως της αριστοκρατίας) και μία θλίψη για το ότι στις μεγάλες καταστροφές πολλά πράματα θα είχαν αποβεί σωτήρια αν κάποιος άνθρωπος είχε προνοήσει λίγο καλύτερα.

The 'Maggie'

Σκοτζέζικη ταινία για το μικρό πλοιάριο που λέγεται The Maggie. Αλλά και για έναν αμερικανό (ο Paul Douglas στον εν λόγω ρόλο) που θέλει να μεταφέρει έπιπλα και εξοπλισμό στο νέο του εξοχικό (κάπου στην Σκωτία) αλλά ξεμένει από επιλογές. Και από μικρό μπέρδεμα νοικιάζει, χωρίς να το ξέρει(!), το Maggie με το Σκωτσέζο καπετάνιο και πλήρωμα. Αλλά από τα νεύρα του, το κυνηγάει για να σταματήσει τη μεταφορά. Και μπλέξιμο με το μπλέξιμο, τελικά θα το συνοδεύσει στη διαδρομή μέχρι τέλους. Κλασική ταινία των βρετανικών στούντιο Ealing, που παρακολουθείται ευχάριστα, με το γνωστό βρετανικό χιούμορ και τη "σφραγίδα" των Ealing studios. Στην καρέκλα του σκηνοθέτη βρίσκουμε τον Alexander Mackendrick, που μας έχει δώσει το γνωστότερο έργο Sweet Smell of Success, made in Χολιγούντ, αλλά εσείς αναζητήστε το επίσης βρετανικό Άνθρωπο με το λευκό κουστούμι.

The Wackiest Ship in the Army

Κωμική ταινία με θέμα τον β' παγκόσμιο πόλεμο και και την προσπάθεια Αμερικανών και αυστραλών να περάσουν ένα απλό ιστιοφόρο μέσα από τα νερά που ελέγχουν οι Ιάπωνες. Καπετάνιος διορίζεται ο Jack Lemmon και όλοι οι υπόλοιποι ναύτες είναι φαντάροι που δεν έχουν ιδέα από τη θάλασσα, πόσο μάλλον από ιστιοπλοΐα. Κωμική ταινία της σειράς που σκοπό είχε να προωθήσει τον νεαρό τραγουδιστή Ricky Nelson και να βάλει άλλη μία ακόμη προσθήκη στα κωμικά έργα που έπαιζε ο Jack Lemmon. Το The Wackiest Ship in the Army είναι μια αρκετά παλιομοδίτικη ταινία, με πολλά κλισέ, απευθύνεται αποκλειστικά στους θαυμαστές του κυρίου Lemmon και μόνο.

The Enemy Below (Μονομαχία στον Ατλαντικό)

Αμερικανική πολεμική ταινία που το θέμα της είναι όλο κι όλο το κυνηγητό ενός γερμανικού υποβρυχίου από αμερικανικό πλοίο κατά τη διάρκεια του Β' ΠΠ. Το The Enemy Below έχει εντυπωσιακές σκηνές εκρήξεων (με τη συνδρομή του αμερικανικού ναυτικού), κυνηγητό σαν τη γάτα με το ποντίκι, κόλπα για να μην αντιληφθεί ο ένας την παρουσία του άλλου, σχετική αγωνία και δόσεις θρίλερ, και ένα κάπως σαν happy-για-όλους-ending. Αυτό που κάνει την ταινία να ξεχωρίζει όμως είναι η απεικόνιση του γερμανού καπετάνιου (που υποδύεται ο Curd Jurgens) ως έναν απλό σκεπτόμενο άνθρωπο, που κατακρίνει τον Χίτλερ, πολεμά όμως για το καθήκον και την πατρίδα του, χωρίς δηλαδή να μας τον παρουσιάζει ως άλλον έναν σκληροπυρηνικό σαδιστή ναζιστή, όπως έχουμε δει σε τόσα και τόσα έργα. Νομίζω ήταν και η πρώτη φορά μετά τον πόλεμο που αμερικανική ταινία παρουσίασε έτσι τον εχθρό. Πρωταγωνιστής και αντίπαλός του ο all american Robert Mitchum. Η σκηνοθεσία υπογράφεται από τον ηθοποιό Dick Powell.

Sailor Beware (2 ναύτες και 1 κορίτσι)

Αυτή είναι η πετυχημένη συνταγή των ταινιών του ζεύγους Martin & Lewis: να βρίσκονται σε κάποιο χώρο έξω απ'τα νερά τους και, προσπαθώντας να προσαρμοστούν, να τα κάνει ο ένας λίμπα και ο άλλος να τους βγάζει ασπροπρόσωπους με το τραγούδι. Με στρατιωτικό θέμα πάλι, αλλά στο ναυτικό αυτή τη φορά, βρίσκουν πολλούς τρόπους να βγάλουν γέλιο, χάρη στο νευρόσπαστο που ακούει στο όνομα Jerry Lewis. Sailor Beware φωνάζει ο τίτλος της ταινίας, επειδή έρχεται ο Λιούις και θα τα φέρει όλα άνω-κάτω! Απλοϊκή κωμωδία για να περάσετε ευχάριστα το απόγευμά σας. Περιλαμβάνει και μια σκηνή με μποξ, βάζοντάς μας σε σκέψεις: για να γίνεις διάσημος κωμικός πρέπει έχεις μια ταινία (ή μια σεκάνς) στο ενεργητικό σου με θέμα το μποξ; Βλέπε Τσάπλιν, Βέγγος κ.λ.π. Τέλος, όσοι είναι παρατηρητηκοί ίσως δουν και το νεαρό James Dean σε πολύ μικρό ρόλο.

Operation Petticoat (Επιχείρηση κομπινεζόν)

Μια από τις πρώτες κωμωδίες του Blake Edwards, λίγα χρόνια πριν αρχίσει να παράγει και να σκηνοθετεί μόνος του τα έργα του. Θέμα του ο Β' Παγκόσμιος πόλεμος και ένα αμερικανικό υποβρύχιο. Μαζί του συνεργάζεται για τρίτη φορά ο Tony Curtis. Στο ρόλο του καπετάνιου ο Cary Grant. Και το θέμα; Υποβρύχιο σε βάση του Ειρηνικού, που δεν πρόλαβε να αποπλεύσει, βομβαρδίζεται από τους Ιάπωνες. Διορθώνοντας τις μεγάλες ζημιές, ξεκινάει να πάει στη βάση του για περαιτέρω επιδιορθώσεις, έτσι ώστε να καταστεί ετοιμοπόλεμο. Μαζί τους ανεβαίνει και το... βύσμα ο Tony Curtis, του οποίου η στρατιωτική θητεία μέχρι τότε ήταν σε λέσχες αξιωματικών και τα τοιαύτα. Με το ταλέντο του όμως στα κόλπα... εκτός κανονισμού, γίνεται ο αξιωματικός προμηθειών του υποβρυχίου. Και ο τίτλος Επιχείρηση κομπινεζόν πού κολλάει; Κάποια στιγμή θα πάρουν από ένα νησί πέντε νοσοκόμες που ξέμειναν και δεν έχουν άλλο μεταφορικό μέσο. Οπότε καταλαβαίνετε τι έχει να συμβεί μέσα στον κλειστό χώρο του υποβρυχίου.

Για όσους την είχανε δει παλιότερα και τώρα δεν θυμούνται, ναι, είναι η ταινία με το ροζ υποβρύχιο. Ευχάριστα αλλά χαλαρά κυλάει το μεγαλύτερο τμήμα της ταινίας. Στο πρώτο μισό τα αστεία προκύπτουν από τις στρατιωτικές καταστάσεις. Από τη στιγμή που θα ανέβουν οι γυναίκες στο υποβρύχιο και μετά, ο Blake Edwards βρίσκει περισσότερα πράματα να ασχοληθεί και οι κωμικές πινελιές βελτιώνονται αισθητά. Δεν πρόκειται για καμιά σπουδαία ταινία, αλλά σίγουρα για ένα ευχάριστο προς παρακολούθησην έργο από την εποχή του 1959, με τα σεξιστικά υπονούμενα να δίνουν και να παίρνουν, αλλά πάντοτε με τακτ και στυλ και χωρίς χυδαϊσμούς.

Passage to Marseille (Δραπέτες της κολάσεως)

Μια παραγωγή της Warner με σκηνοθέτη τον Michael Curtiz με θέμα τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο και πρωταγωνιστές τους Humphrey Bogart, Claude Rains, Peter Lorre και Sydney Greenstreet με μουσική υπόκρουση του Max Steiner. Όχι, δεν πρόκειται για την Καζαμπλάνκα, αλλά για το Passage to Marseille του 1944. Ήθελαν φαίνεται να επαναλάβουν τη συνταγή της Καζαμπλάνκα, αλλά έμειναν στην προσπάθεια. Η ταινία πάντως ξεκινάει ελπιδοφόρα με φλάσμπακ μέσα σε φλάσμπακ μέσα σε φλάσμπακ, παρακαλώ. Η ιστορία των πέντε γάλλων που είχαν καταδικαστεί αδίκως και είχαν σταλεί στο Νησί του Διαβόλου, απέδρασαν με ένα κανό με αρχηγό τον Bogart και σώθηκαν από το γαλλικό πλοίο του Claude Rains για να καταλήξουν αεροπόροι στο πλευρό των βρετανών που βομβαρδίζουν τους Ναζί, κρατάει σε ενδιαφέρων το θεατή αλλά στο τέλος μπορεί να έχει την εντύπωση ότι είδε τρεις-τέσσερις διαφορετικές ταινίες μπολιασμένες σε μία: ταινία απόδρασης από φυλακή, πολεμική ταινία πάνω σε εμπορικό πλοίο, πατριωτική ταινία εμψύχωσης του ηθικού. Αυτό το τελευταίο, εν τέλει, ταιριάζει περισσότερο στο χαρακτήρα της ταινίας, στην οποία μπορείτε να βρείτε θέματα πατριωτισμού έτσι όπως δεν θα τα δείτε πλέον πουθενά την σήμερον ημέρα.

Billy Budd

Η ταινία Billy Budd αποτελεί μια παραγωγή του μεγάλου Peter Ustinov σε όλα (σχεδόν) τα επίπεδα. Μετέφερε σε σενάριο το ομότιτλο θεατρικό, το οποίο με τη σειρά του ήταν βασισμένο στο βιβλίο "Billy Budd, Foretopman" του Herman Melville (του συγγραφέα του «Μόμπι Ντικ» ντε), ένα έργο που έμεινε μισοτελειωμένο από τον συγγραφέα όταν πέθανε το 1891 και εκδόθηκε μόλις το 1924. Ο Ουστίνοφ ανέλαβε επίσης τη σκηνοθεσία και το ρόλο του καπετάνιου του πολεμικού πλοίου HMS Avenger.

Όπως καταλαβαίνετε, πρόκειται για μια θαλασσινή περιπέτεια του 18ου αιώνα. Βρισκόμαστε στο 1797 και οι Βρετανοί βρίσκονται σε πόλεμο με τους Γάλλους. Στο πλοίο στρατολογείται με το ζόρι ο νεαρός Billy Budd, που τον υποδύεται ο Terence Stamp στον πρώτο του κινηματογραφικό ρόλο. Εκεί θα συναντήσει την κακία του ναυτικού οπλονόμου (master-at-arms) που έχει τη μορφή του Robert Ryan. Ο πρώτος έχει τόσο ανιδιοτελή ψυχή, αγαπάει και βοηθάει όλον τον κόσμο και τον αγαπάνε όλοι. Ο δεύτερος είναι απλά μοχθηρός και θέλει μόνο να βρίσκει τρόπους ώστε να στέλνει τον κόσμο για μαστίγωμα. Στη μέση θα βρεθεί ο οξυδερκής καπετάνιος που, αν και κατά βάθος το θέλει, δεν θα μπορέσει να κάνει τίποτα για να βελτιώσει την κατάσταση, εφόσον όλα πηγαίνουν σύμφωνα με τους κανονισμούς και δεν υπάρχει τίποτα παράτυπο. Ο Budd έχει ένα μόνο ελάττωμα: δεν μπορεί να βρει τις κατάλληλες λέξεις για να εκφράσει τα συναισθήματά του κι όταν αυτό συμβαίνει, τραυλίζει δίχως να βγάζει νόημα. Η ταινία είναι μια καλογυρισμένη παραγωγή που παρακολουθείται παραπάνω από ευχάριστα. Πάρα πολύ καλή αναπαράσταση της εποχής και αρκετά συγκινητικό το τέλος, το οποίο θα σας βάλει σε σκέψεις και θα το θυμάστε για καιρό. Ο νεαρός Stamp με αυτήν την πρώτη του εμφάνιση κέρδισε την πρώτη και τελευταία υποψηφιότητα για βραβείο όσκαρ. Το περίεργο είναι πως ήταν υποψήφιος στην κατηγορία β' ανδρικού ρόλου, αν και πρωταγωνιστής.

Run Silent, Run Deep (Τα γεράκια της θάλασσας)

Κλασική ναυτική περιπέτεια που ξαναείδαμε για χάρη της... μητέρας της μαθήσεως, της επανάληψης! Η ταινία του 1958 Run Silent, Run Deep είναι άλλη μια παραγωγή της τριάδας Hecht-Hill-Lancaster με τον τελευταίο στον ένα πρωταγωνιστικό ρόλο του υποπλοιάρχου που βρίσκεται σε συνεχή κόντρα με τον πλοίαρχο του υποβρυχίου Clark Gable. Μετά χρόνια, βλέπουμε τον μεγάλο σταρ της δεκαετίας του '30 πρωταγωνιστή σε μια καλή παραγωγή, δύο χρόνια πριν «αφήσει» τον μάταιο τούτο κόσμο. Για το καλό αποτέλεσμα ευθύνεται κυρίως ο σκηνοθέτης Robert Wise, ο οποίος ασχολήθηκε με όλα τα κινηματογραφικά είδη και είχε ελάχιστες μέτριες στιγμές. Όλα τα κλισέ του είδους πάντως αναπαράγονται κι εδώ με... επιτυχία και μερικά μελλοντικά κλισέ δημιουργούνται. Από τον παρατηρητικό θεατή πάντως δεν θα ξεφύγουν τα στοιχεία που θυμίζουν έντονα... Μόμπι Ντικ: ο γερόλυκος καπετάνιος, του οποίου το υποβρύχιο βυθίστηκε από ένα γιαπωνέζικο πλοίο, βρίσκει νέο υποβρύχιο με νέο πλήρωμα και σαλπάρει προς αναζήτηση του αντιπάλου του που του έχει γίνει εμμονή, κόντρα στις διαταγές των ανωτέρων και βάζοντας σε κίδυνο το πλήρωμα. Χμ.... και λέει ότι βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίου ενός πλοιάρχου με το όνομα Edward L. Beach!

Das Boot (Το υποβρύχιο)

Και εκεί που νόμιζα ότι είχα δει όλες τις κορυφαίες ταινίες, μου έσκασε το Υποβρύχιο και με έστειλε. Σίγουρα, η καλύτερη γερμανική ταινία του ομιλούντος κινηματογράφου και μια από τις καλύτερες παγκοσμίως. Τα 209(!) λεπτά της ταινίας (του director's cut δηλαδή) κυλάνε αβίαστα και εσύ απλά είσαι γαντζωμένος στη θέση σου και περιμένεις να δεις τι άλλο θα προκύψει. Κλειστοφοβική ατμόσφαιρα, μεγάλες δόσεις αγωνίας, μουσική που σου καρφώνεται στο μυαλό, φοβερή σκιαγράφηση χαρακτήρων, πανέμορφη φωτογραφία και μια σκηνοθεσία που σε κάνει να αναρωτιέσαι πού έκρυψε και πώς χώρεσε ο Wolfgang Petersen τις κάμερες σε τόσο στενό χώρο! Κρίμα πάντως για τον σκηνοθέτη που έφτιαξε το αριστούργημά του τόσο νωρίς στην καριέρα του. Μετά πήγε στο Χόλιγουντ και ό,τι υπέγραψε ήταν κατώτερο των προσδοκιών (για να μην πούμε κάκιστο). Τέλος, να προσθέσω ότι εδώ θα δείτε και την καλύτερη —αδιαμφισβήτητα— ερμηνεία του Jürgen Prochnow.

The Bounty (Ανταρσία του Μπάουντι)

They were friends through hell. They became enemies in paradise.

Η Ανταρσία του Μπάουντι του 1984 πρόκειται για μια πλούσια και φροντισμένη παραγωγή· τα λεφτά του γνωστού παραγωγού Dino De Laurentiis έκαναν καλά τη δουλειά τους. Το χρονικό του επεισοδιακού ταξιδιού από την Αγγλία μέχρι τα νησιά της Ταϊτής το έχουμε δει και σε άλλες εκδοχές με πιο διάσημες φυσικά αυτές του 1935 και του '62, με τους Charles Laughton και Clark Gable στους ρόλους του σκληρού καπετάνιου William Bligh και του στασιαστή Fletcher Christian στην πρώτη και με τον Trevor Howard και Marlon Brando αντιστοίχως στη δεύτερη. Εδώ βρίσκουμε τον Anthony Hopkins ενάντια στον νεαρό Mel Gibson, σε μια κόντρα που θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι κόντρα βρετανικού φλέγματος εναντίον αυστραλέζικου ταμπεραμέντου.

Σε γενικές γραμμές θα λέγαμε ότι είναι μια ενδιαφέρουσα ταινία, ίσως η καλύτερη του —κατά τα άλλα μέτριου— σκηνοθέτη Roger Donaldson. Δεν θα μπορούσε να κάνει και χειρότερα όταν έχει για υλικό μερικούς από τους καλύτερους νέους ηθοποιούς της εποχής. Πέρα από τους πρωταγωνιστές, σε δεύτερους ρόλους έχουμε τους Daniel Day-Lewis, Liam Neeson, Bernard Hill (που τον γνωρίσαμε καλύτερα στον... Άρχοντα των Δαχτυλιδιών) και τον Σερ Laurence Olivier σε μία από τις τελευταίες κινηματογραφικές του εμφανίσεις. Η μουσική κάνει μπαμ από χιλιόμετρα ότι είναι από τον δικό μας Vangelis και η εκπληκτική φωτογραφία είναι μερικά από τα στοιχεία που σου μένουν. Αν δεν ήταν και το τελευταίο κομμάτι της ταινίας τόσο μέτριο, θα μιλούσε για μια πολύ καλή ταινία. Εκεί είναι που κάνει μια μεγάλη κοιλιά, παρόλο που προσπαθεί έξυπνα να παραλληλήσει τις προσπάθειες του ενός και του άλλου να βρουν την «γη της επαγγελίας», ο ένας για να κρυφτεί, ο άλλος για να σωθεί. Η ταινία διαφέρει από τις προγενέστερες στο ότι επικεντρώνεται στη φιλία των δύο αντρών που μετά γίνανε εχθροί, κάτι που δεν είχαν τονίσει οι παλιότερες εκδοχές και στο ότι είναι αρκετά πιο αληθοφανής.

In Which We Serve (Ναυάγιο στα νερά της Κρήτης)

Ο ελληνικός τίτλος της ταινίας θέλει να διαφημίσει δείξει την τοποθεσία που λαμβάνουν χώρα τα δρώμενα της πρώτης σκηνοθετικής δουλειάς του David Lean. Μια δουλειά όμως που ανήκει περισσότερο στον θεατρικό συγγραφέα, ηθοποιό και μουσικο-συνθέτη (και... σερ) Noël Coward, ο οποίος ήταν ο κύριος δημιουργός της ταινίας. Η έμπνευση ήρθε μετά την παρότρυνση του Churchill προς τον φίλο του τον Coward να γυρίσει μια ταινία με θέμα τον καπετάνιο Louis Mountbatten και τη Μάχη της Κρήτης για να νιώσει ότι προσφέρει κι αυτός από τη μεριά του κάτι στον πόλεμο (τον 2ο).

Η ταινία λοιπόν In Which We Serve αφηγείται μια (ημι-ρεαλιστική) ιστορία για τη ναυάγηση ενός βρετανικού καταδρομικού στα ανοιχτά της Κρήτης και την προσπάθεια των επιζώντων να περάσουν στη νότια πλευρά του νησιού με τη βοήθεια των Κρητικών, χωρίς να τους πάρουν χαμπάρι οι Γερμανοί. Η όλη ταινία έχει ενδιαφέρον και ειδικότερα οι σκηνές με τους κρητικούς κάνουν τον Έλληνα να νιώθει... ελληνάρας! Η ταινία όμως παίρνει μεγαλύτερες συγκινητικές διαστάσεις με τη χρήση των αναπολήσεων των βρετανών και των φλας-μπακ που παρακολουθούμε από τις ειρηνικές στιγμές με τις οικογένειές τους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Μια από τις καλύτερες ταινίες της —φτωχής σε κορυφαίες ταινίες, συγκριτικά με άλλες— χρονιάς του 1942.

Mutiny On The Bounty (Η ανταρσία του Μπάουντι)

Η ταινία που κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας το 1935 είναι η μεγάλη παραγωγή των Irving Thalberg και Albert Lewin που άκουγε στο όνομα Η Ανταρσία του Μπάουντι. Μια ταινία που το κύριο χαρακτηριστικό της ήταν οι δύο μεγάλοι της ερμηνευτές στους πρωταγωνιστικούς ρόλους: του Clark Gable και του Charles Laughton. Μια ταινία που το θέμα της είναι πλέον πασίγνωστο και πολυπαιγμένο, αν αναλογιστεί κανείς τα άλλα δύο ριμέικ που έχουν γίνει· αυτό του 1962 με τους Marlon Brando και Trevor Howard και αυτό του 1984 με τους Mel Gibson και Anthony Hopkins στους αντίστοιχους ρόλους. Η ιστορία βασίστηκε στη δουλειά του συγγραφικού διδύμου των Charles Nordhoff και James Norman Hall, οι οποίοι βασίστηκαν φυσικά στην αληθινή ιστορία της ανταρσίας που έλαβε χώρα το 1789 πάνω στο ομώνυμο βρετανικό πλοίο. Εμείς πάντως επιλέξαμε αυτή την ταινία (ξαναλέω) για να απολαύσουμε τον κύριο (μετέπειτα και Σερ) Laughton στα νιάτα του και επειδή είναι λίγο απίθανο το γεγονός να τη δεις σε καμιά Τι-Βι στις μέρες μας!