Platinum Blonde (Ξανθός πειρασμός)

Εδώ έχουμε την κλασική ιστορία όπου η σαγηνευτική ξανθιά (εξ ου και ο τίτλος Platinum Blonde) κόρη πλούσιας οικογένειας ερωτεύεται και σαγηνεύει νεαρό φτωχό δημοσιογράφο, τον οποίο σπιτώνει στην τεράστια έπαυλη της. Ο πάλαι ποτέ ανεξάρτητος δημοσιογράφος νιώθει σιγά - σιγά την καταπίεση στο νέο του γάμο, μέχρι να έρθει η στιγμή όπου θα "εκραγεί".

Μέγαλο σε διάρκεια το έργο του Frank Capra, θα μπορούσε για το 1931 να είναι λίγο μικρότερο. Ενδιαφέρον το κλείσιμο του έργου όπου ο δημοσιογράφος γράφει με τη φίλη και συνάδελφό του ένα θεατρικό με γεγονότα από τη ζωή του, το οποίο θα τον οδηγήσει να καταλάβει ότι τελικά ταιριάζει με τη φίλη, αφού και αυτή τον αγαπάει. Κυρίως όμως θα θυμόμαστε το έργο επειδή ήταν το τελευταίο από τα λίγα που πρόλαβε να γυρίσει ο νεαρός και ταλαντούχος Robert Williams, ο οποίος πέθανε λίγες εβδομάδες μετά την κυκλοφορία της ταινίας από σκωληκοειδίτιδα). Στο ρόλο της σαγηνευτικής ξανθιάς η Jean Harlow (ποια άλλη) και της συναδέλφου του Williams η Loretta Young.

Lady for a Day (Κυρία για μια μέρα)

Το δραματικό στοιχείο του οικονομικού κραχ και της φτώχειας αποτελεί τη βάση του πρώτου μισού του έργου. Με μαεστρία, όμως, ο Κάπρα μάς μεταφέρει σε πιο κωμικά μονοπάτια στο υπόλοιπο μισό, βάζοντας έναν καλοκάγαθο γκάνγκστερ μαζί με τη συμμορία του να προσπαθούν να βοηθήσουν μια άστεγη ηλικιωμένη που πουλάει μήλα, γνωστή ως Apple-Annie, να γίνει... Lady for a Day. Κι όλα αυτά για να μην μάθει η κόρη της για τη φτώχεια της τώρα που επιστρέφει στην Αμερική μαζί με τον μέλλοντα σύζυγό της. Στο περίεργο αυτό θέατρο του παραλόγου θα μπλεχτεί όλη η συμμορία, οι αστυνομικοί αλλά και οι ανώτεροι αξιωματούχοι της πόλης. Ταινία γεμάτη με το χαρακτηριστικό ουμανιστικό πνεύμα του Κάπρα, από την αρχή μέχρι το λυτρωτικό για την Apple-Annie τέλος. Επειδή στο κινηματογραφικό σύμπαν του Κάπρα, τα ανθρώπινα θαύματα μπορούν να συμβούν. Αποτέλεσε την πρώτη πολύ μεγάλη επιτυχία του σκηνοθέτη, του έδωσε την πρώτη υποψηφιότητα για το όσκαρ σκηνοθεσίας (μαζί με άλλες τρεις για καλύτερη ταινία, α' γυναικείου και σεναρίου), θέτοντας τη βάση για τις επόμενες υποψηφιότητες και τις τρεις σκηνοθετικές οσκαρικές βραβεύσεις μέσα στη δεκαετία του '30! Και, φυσικά, έκανε την Columbia μεγάλο στούντιο.

Από τις καλές ταινίες της χρονιάς της και μάλλον η αγαπημένη του Κάπρα, που τη γύρισε και σε ριμέικ ο ίδιος το 1961 με τίτλο Pocketful of miracles με τη Μπέτι Ντέιβις και τον Γκλεν Φορντ στους βασικούς ρόλους. Οι λάτρεις του παλιού ελληνικού κινηματογράφου θα θυμηθούν, επίσης, ότι η "Θεία μου η χίπισσα" με τη Ρένα Βλαχοπούλου είναι πιστή αντιγραφή του έργου. Εντάξει, αν εξαιρέσουμε το μιούζικαλ και τους χίπιδες!

American Madness

Έναν διευθυντή τράπεζας υποδύεται ο Walter Huston, ο οποίος δουλεύει για τον άνθρωπο και όχι για τα κέρδη. Προσλαμβάνει ακόμα και αποφυλακισμένους για να τους δώσει μια δεύτερη ευκαιρία και γνωρίζει όλους τους επιχειρηματίες που βοηθάει με δάνεια. Αντιδράει στη συγχώνευση που θέλουν να κάνουν οι μεγαλομέτοχοι (φοβούμενοι μη χάσουν τα λεφτά τους) και κρατάει την τράπεζα στο προφίλ που έχει ο ίδιος στήσει. Μια ληστεία όμως που θα γίνει εκ των έσω θα δυσφημίσει την τράπεζα, θα βάλει σε κίνδυνο το γάμο του και θα υποψιαστούν τον φίλο του Pat O'Brien επειδή και μόνο είχε προηγούμενα με το Νόμο. Οι φήμες για το ποσό της ληστείας θα διαδοθούν και θα τρομοκρατήσουν τον κόσμο. Φοβούμενοι ότι θα χάσουν τα λεφτά τους, ορμάνε στην τράπεζα για να τα σηκώσουν και ο άνευ λόγου πανικός ξεκινάει. Εξ ου και ο τίτλος American Madness. Η λύση τελικά θα έρθει από τους φίλους του Huston, που θα σώσουν την κατάσταση με καταθέσεις. Βρισκόμαστε φυσικά στο ουμανιστικό σύμπαν του σκηνοθέτη Frank Capra ο οποίος χειρίζεται με απίστευτη δεξιοτεχνία την ενδιαφέρουσα πλοκή και παραδίδει μαθήματα οικονομίας. Οι σκηνές του πανικού είναι πλέον από τις πιο χαρακτηριστικές και ανταποκρίνονται αρκετά στην πραγματικότητα που έζησε η Αμερική λίγα χρόνια πριν με το κραχ του '29. Το «αρχαίο» αυτό έργο έχει πολλά να διδάξει ακόμα και σήμερα στους αιμοσταγείς καπιταλιστές, τραπεζικούς κ.λ.π. για τον κώδικα ηθικής με τον οποίο θα έπρεπε να δουλεύουν.

Mr. Smith Goes to Washington

Ο νεαρός, ιδεαλιστής κύριος Σμιθ είναι αγαπητός σε όλον τον κόσμο, θα βάλει υποψηφιότητα και θα φτάσει μέχρι το Κονγκρέσο. Ο κύριος Σμιθ πηγαίνει στην Ουάσινγκτον. Όντας γερουσιαστής και μέσα στα πράματα πλέον, θα προσπαθήσει να δουλέψει και να βοηθήσει τον απλό πολίτη. Θα προσπαθήσει να φτιάξει το όνειρο των παιδιών, ένα κατασκηνωτικό κέντρο σε μια μεγάλη έκταση. Θα βρει μπροστά του όμως αντιπάλους τα «συμφέροντα», το ίδιο το διεφθαρμένο σύστημα και στο τέλος τον ίδιο του τον μέντορα, ο οποίος θα προσπαθήσει να τον βγάλει απ'τη μέση με ένα σκάνδαλο. Λόγω της ηθικής του ακεραιότητας, δεν θα έχει άλλη επιλογή από να τους ξεμπροστιάσει μέσα στο Κοινοβούλιο. Αγαπημένη ταινία του υπογράφοντα με πρωταγωνιστή τον clean-cut James Stewart φυσικά, σε σκηνοθεσία και παραγωγή —ποιου άλλου;— του Frank Capra, του ανθρώπου που οι ανθρωπιστικές/κοινωνικές ταινίες της δεκαετίας του '30 άφησαν εποχή. Έντεκα υποψηφιότητες για όσκαρ αλλά κέρδισε μόνο αυτό της πρωτότυπης ιστορίας. Ελληνικός τίτλος της εποχής: «Αμερική, η χώρα της ελευθερίας»!

Lost Horizon (Χαμένος ορίζοντας)

Το ομώνυμο μυθιστόρημα του James Hilton πέφτει στα χέρια του Frank Capra και το αποτέλεσμα είναι μία από τις πιο σημαντικές αμερικανικές ταινίες της δεκαετίας του '30. Ο Χαμένος Ορίζοντας του 1937 μας παρουσιάζει την (φανταστική) ιστορία του διπλωμάτη και ιδεαλιστή Robert Conway (που υποδύεται ο πολύ καλός Ronald Colman) ο οποίος ξεφεύγει από την πολεμική ατμόσφαιρα της Κίνας του '35 μέσα σε ένα αεροπλάνο μαζί με άλλα τέσσερα άτομα (τον αδερφό του, έναν γεωλόγο, έναν κομπιναδόρο και μία αμερικανίδα που αργοπεθαίνει). Όταν θα καταλάβουν ότι το αεροπλάνος τους το έχει καταλάβει ένας κινέζος πιλότος θα είναι ήδη στον αέρα χωρίς να μπορούν να κάνουν τίποτα γι'αυτό. Μία βλάβη όμως θα αναγκάσει τον πιλότο να προσγειώσει το σκάφος στα χιόνια μιας άγνωστης οροσειράς των Ιμαλαΐων, προδιαγράφοντας ένα παγωμένο τέλος για όλους τους. Τότε είναι που θα εμφανιστεί μια περίεργη ομάδα ανθρώπων που μιλάνε αγγλικά και θα τους σώσει οδηγώντας τους στην κρυμμένη από τον κόσμο και άγνωστη πόλη της Shangri-La. Κρυμμένη ανάμεσα στις παγωμένες βουνοκορφές, η εύφορη κοιλάδα προσφέρει απλόχερα τα αγαθά της στους πολίτες, οι οποίοι ζούνε ευτυχισμένοι μέσα σε απόλυτη ελευθερία και ισότητα, χωρίς μίσος, χωρίς ανταγωνισμός, χωρίς να γερνούν.
Η Ουτοπία βρίσκεται μπροστά στα μάτια των επισκεπτών, μη μπορώντας να πιστέψουν την ύπαρξη της. Για τον Conway είναι η πραγματοποίηση των ονείρων του. Οι πιο δύσπιστοι αργούν να προσαρμοστούν, αλλά κι αυτοί θα ενδώσουν τελικά. Μόνο ο αδερφός του Conway δεν πείθεται από αυτά που βλέπει, θεωρώντας τα παραμύθια ή ένα απλό κόλπο. Σκοπός του γίνεται πλέον να φύγει από κει με την πρώτη ευκαιρία. Η επιθυμία του θα συμπαρασύρει και τον Conway, οδηγώντας τον μακριά. Αφού ανακαλύψει όμως ότι δεν μπορεί να αφήσει πίσω του τον κόσμο της Shangri-La, θα προσπαθήσει με κάθε μέσο να επιστρέψει, όποιον κι αν είναι το κόστος.

Το μεγαλύτερο σκηνικό που χτίστηκε εκείνη την εποχή αποτελούσε η Shangri-La. Οι φιλοσοφικές ιδέες του συγγραφέα δεν είχαν την απήχηση που περίμενε ο Capra και η ταινία χαντακώθηκε εμπορικά. Μακριά κι από το κωμικό στυλ του Κάπρα που είχε συνηθίσει ο θεατής, η ταινία θυμίζει κάτι από εξωτική περιπέτεια έχοντας αρκετό φιλοσοφικό μπλα-μπλα και ερωτήματα-απαντήσεις σε σοβαρά κοινωνικά & πολιτικά θέματα. Σε σημεία ο Κάπρα γίνεται προφητικός, όπως π.χ. στη σκηνή που ο μεγάλος Λάμα φοβάται για την εξουσία που μπορεί να λάβει ένας άνθρωπος και να οδηγήσει τα πλήθη σε έναν μεγάλο πόλεμο, να καταστρέψει πολιτισμούς και να κάψει βιβλία (για ποιον χτυπούσε η καμπάνα άραγε;). Ο κόσμος της εποχής όμως αγρόν αγόραζε. Η ταινία είχε χαθεί στο πέρασμα του χρόνου και ερευνητές προσπάθησαν και βρήκαν κομμάτια της σε ολόκληρο τον κόσμο. Όταν τελείωσε η ανασύσταση της ταινίας, υπήρχε ολόκληρη η ηχητική μπαντά των 130 λεπτών αλλά έλειπαν εφτά λεπτά εικόνας, τα οποία αντικαταστάθηκαν με φωτογραφίες των ηθοποιών.

It Happened One Night (Νέα Υόρκη–Μαϊάμι/Συνέβη μια νύχτα)

«Μαζί για πρώτη φορά», λέει το διαφημιστικό σλόγκαν της αφίσας. Κι αυτό διότι οι δύο μεγάλοι σταρ της δεκαετίας του '30, Claudette Colbert και Clark Gable συνεργάζονται το 1934 στην ταινία It Happened One Night του μεγάλου Frank Capra. Την πρώτη ταινία που πήρε και τα πέντε μεγάλα βραβεία Όσκαρ: καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, α' ανδρικού και γυναικείου ρόλου. Μια ταινία που βλέπεται ευχάριστα ακόμη και σήμερα ύστερα από 70+ χρόνια. Την ταινία που όρισε τον ορισμό της screwball κωμωδίας.

Η ζωηρή και κακομαθημένη κοσμική δεσποινίς Έλι Άντριους το σκάει από τον πλούσιο πατέρα της που προσπαθεί να την παντρέψει με έναν αργόσχολο, επίσης πλούσιο και αρκετά μεγαλύτερο σε ηλικία πλέιμποϊ. Χωρίς αποσκευές και με λίγα λεφτά πηγαίνει προς τη Νέα Υόρκη. Στο λεωφορείο συναντά τον ξύπνιο δημοσιογράφο Πίτερ Γουόρν. Αυτή χρειάζεται τις «ικανότητές» του κι αυτός ένα ζουμερό ρεπορτάζ. Στην πορεία ακολουθούν ατελείωτοι καβγάδες, η πλούσια κορασίδα θα αναγκαστεί να συνεχίσει το ταξίδι της μαζί του κάνοντας ωτοστόπ, να μείνουν μαζί σε ένα μοτέλ αλλά μέχρι να φτάσουν στη Νέα Υόρκη θα έχουν ερωτευτεί ο ένας τον άλλο!

Ένα άλλο συμπέρασμα πάντως που πηγάζει από την ταινία και αφορά τον ελληνικό κινηματογράφο είναι το πόσο πίσω ήταν (είναι;) η εγχώρια κινηματογραφία. 20 με 30 χρόνια διαφορά... φάσης! Θυμηθείτε μόνο την ταινία «Η αρχόντισσα και ο αλήτης» και συσχετίστε την με την άνωθεν. Ταινίες που κυκλοφορούσαν τη δεκαετία του '30 και το '40 στο εξωτερικό, τις επαναλαμβάναμε εμείς τη δεκαετία του '50 και του '60. Τι να πει κανείς...

State of the Union (Μετανοώ)

Το ζευγάρι Spencer Tracy - Katharine Hepburn (και πραγματικό ζευγάρι στη ζωή) αποφασίζει να κατέβει στην πολιτική αρένα και να διεκδικήσει το Λευκό Οίκο μετά την προτροπή μιας πλούσιας ιδιοκτήτριας εφημερίδας και πρώην γκόμενας του Tracy (η Angela Lansbury, η γνωστή συγγραφέας-ντετέκτιβ, εδώ στα νιάτα της). Κι αυτό διότι ο πρωταγωνιστής μας είναι ένας τίμιος άνθρωπος που ενδιαφέρεται για το κοινό καλό, λέει τα πράματα έξω απ' τα δόντια και έχει απύχηση στο λαό, αλλά όχι στην άρχουσα τάξη. Διάφορα συμφέροντα όμως και εμπλοκές σε περίεργες καταστάσεις, θα τον αναγκάσουν να «πουλήσει» τις ιδέες του και την ιδεολογία του για να αρέσει και στους κεφαλαιοκράτες. Το αποτέλεσμα θα είναι να απομακρυνθεί από αυτά που πιστεύει και να φτάσει σε σημείο να απομακρυνθεί και από τη γυναίκα του. Επειδή όμως πρόκειται για μια ταινία του Frank Capra, ο ήρωάς μας στο τέλος θα φτάσει σε οριακό σημείο αλλά θα βρει το σθένος να πει την αλήθεια και να... μετανοήσει για τα προηγούμενά του λάθη και ψέματα. Εξ ου και ο ελληνικός τίτλος: μετανοώ γιατί πώς αλλιώς να μεταφράσεις το State of the Union; Βασίστηκε στο βραβευμένο με Πούλιτζερ έργο των Russel Crouse και Howard Lindsay, οπότε ξέρετε ότι από διαλόγους και πλοκή είμαστε καλά. Οι ηθοποιοί με τη σειρά τους δίνουν τα ρέστα τους, οπότε... δείτε (ή ξαναδείτε) σε αυτήν την ταινία του 1948 —για άλλη μια φορά— τη σχέση πολιτικής και δημοσιογραφίας. Τελικά, κάποια πράματα είναι διαχρονικά!

Δε θα τα πάρεις μαζί σου!

Τα λεφτά στον τάφο, εννοεί ο μεγάλος σκηνοθέτης Frank Capra στην ταινία του 1938 που ο αγγλικός της τίτλος είναι παρόμοιος: You Can't Take It With You.

Η ιστορία βασίστηκε στο επιτυχημένο και βραβευμένο με Πούλιτζερ θεατρικό έργο των George Kaufman και Moss Hart. Οι πρωταγωνιστές Jean Arthur και James Stewart σκοπεύουν να παντρευτούν και ετοιμάζονται να γνωρίσουν τα πεθερικά τους. Από τη μία πλευρά όμως έχουμε την πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια του Stewart και από την άλλη έχουμε την εντελώς εκκεντρική οικογένεια της νύφης: μια ανάμειξη καλλιτεχνών, μποέμ, αριστερών και φιλάνθρωπων ανθρώπων που θα προκαλέσουν τον πανικό στα κοινά ήθη των παραδοσιακών αμερικανών! Την παράσταση κλέβει με χαρακτηριστική άνεση ο παππούς της νύφης, ο μεγάλος ηθοποιός Lionel Barrymore (αδελφός του παππού της Drew Barrymore, you know). Για άλλη μια φορά, ο ουμανιστής σκηνοθέτης στυλιτεύει τον καπιταλισμό, λέει τα πράματα έξω απ' τα δόντια σε μια δύσκολη χρονική περιόδο και... κερδίζει δύο ακόμα βραβεία όσκαρ, καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας. Τα χρόνια που έχουν περάσει είναι πολλά, αλλά θα έλεγα ότι είναι μια must-see ταινία!