The Mask of Dimitrios

Το 1941 ο πρωτοεμφανιζόμενος ρουμάνος στην καταγωγή Jean Negulesco είχε την ευκαιρία να φτιάξει το Γεράκι της Μάλτας αλλά τον απέλυσαν και πήρανε στη θέση του τον John Huston. Την τριετία 1941-44 αναλώθηκε να σκηνοθετεί δεκάδες ντοκυμαντέρ και ταινίες μικρού μήκους. Όταν έπεσε στα χέρια του το αστυνομικό μυθιστόρημα του Eric Ambler, βρήκε την ευκαιρία να κάνει την επίσημη εκκίνηση της κινηματογραφικής του καριέρας. Η Μάσκα του Δημητρίου ασχολείται με τα έργα και τις ημέρες ενός κακοποιού από τη Σμύρνη με το όνομα Δημήτριου Μακρόπουλου, που η αφεντιά του αφήνει το στίγμα της στην Αθήνα, τη Σόφια, το Βελιγράδι, καταλήγει στο Παρίσι και βρίσκουν τελικά το πτώμα του στο Βόσπορο. Ο συγγραφέας που ακούει την περίληψη της βιογραφίας του στην Κωνσταντινούπολη (όταν βρουν το πτώμα) σαγηνεύεται από αυτόν τον πραγματικό χαρακτήρα και αποφασίζει να ακολουθήσει την πορεία της ζωής του. Επισκέπτεται όλες τις προαναφερθείσες πόλεις και ψάχνει σε αρχεία και γνωστούς να μάθει όσα περισσότερα μπορεί γι’αυτόν. Ένα οδοιπορικό ξεκινάει στην Τουρκία και τα Βαλκάνια για να καταλήξει στο Παρίσι. Μόνο που τελικά θα βρει περισσότερα απ’όσα έψαχνε, με αποτέλεσμα να βρεθεί ο ίδιος συμπρωταγωνιστής στην ιστορία του Δημήτριου.

Καλοφτιαγμένο φιλμ-νουάρ, με έντονη χρήση των φλάσμπακ (για να παρουσιάσει το παρελθόν του Δημήτριου), σκοτεινή φωτογραφία, αδιάφθοροι χαρακτηρές που δεν έχουν ιερό και όσιο. Ο έξοχος Peter Lorre αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο, έχοντας στο πλευρό του τον Sydney Greenstreet, τον χαρακτηριστικό χοντρό με τον οποίο συμπρωταγωνίστησε και στο Γεράκι της Μάλτας και στην Καζαμπλάνκα και σε άλλες τέσσερις ταινίες εκείνο το διάστημα. Μειονέκτημα φυσικά αποτελεί η ύπαρξη του ίδιου του βιβλίου (εκδόσεις Άγρα) και οι πολλές παραλείψεις σε λεπτομέρειες. Αν και η ταινία ακολουθεί κατά γράμμα την πλοκή και τα διάφορα συμβάντα, το βιβλίο έχει μείνει στην ιστορία ως ένα από τα καλύτερα δείγματα αστυνομικού μυθιστορήματος που ανανέωσε το είδος. Οι αιματηρές περιγραφές από τους φόνους αλλά και οι διάφορες εξιστορήσεις των πολιτικών γεγονότων που έλαβαν χώρα στα Βαλκάνια τα χρόνια του 1920 με 1930, δίνουν στο βιβλίο μια άλλη δυναμική και κερδίζει στη σύγκριση ακόμα και σημερινά έργα.