The Rounders

Γερόλυκοι καουμπόηδες της παλιάς εποχής δεν βάζουν μυαλό και συνεχίζουν να δουλεύουν πάνω στα βουνά. Κυνηγάνε αδέσποτα γελάδια και άλογα όλο το χειμώνα έναντι αμοιβής. Πρωταγωνιστές ο Glenn Ford και ο Henry Fonda, «παλαίμαχοι» (εν έτη 1965) κινηματογραφικοί καουμπόηδες. Η ταινία The Rounders (όχι η χαρτοπαιχτική ταινία με τον Matt Damon) περιστρέφεται γύρω από διάφορες αστείες καταστάσεις με κέντρο ένα ατίθασο, άγριο άλογο που δεν μπορούν να το τιθασέψουν. Στη σκηνοθεσία ο γνώστης του είδους Burt Kennedy δεν μπορεί να διασώσει την κατάσταση, έχοντας μάλιστα υπογράψει ο ίδιος το μέτριο σενάριο, μεταφορά από το ομότιτλο βιβλίο κάποιου Max Evans. Όλες οι σκηνές της ταινίας θα μπορούσαν να αποτελούν αυτοτελή σκετσάκια ή, καλύτερα, επεισόδια τηλεοπτικής σειράς. Κάτι που έγινε. Το ίδιο βιβλίο μεταφέρθηκε στην τηλεόραση δύο χρόνια μετά σε άγνωστη σε εμάς σειρά. Η κωμική κατά βάση ταινία πάντως σου δημιουργεί ένα χαμόγελο στα χείλη, αλλά δεν γελάς ποτέ αληθινά και αβίαστα. Στο τέλος θα αφήσει σε άλλους μια αίσθηση μετριότητας και σε άλλους αδιαφορία. Προτιμήστε καλύτερα την πραγματικά αστεία ταινία Support your local sheriff που μας έδωσε ο ίδιος σκηνοθέτης το '69.

The Jerk (Το βλακόμουτρο)

Την πρώτη συνεργασία του ηθοποιού/σκηνοθέτη Carl Reiner με τον Steve Martin αποτέλεσε η ταινία The Jerk. Το σενάριο συνυπόγραψε ο γνωστός κωμικός και μιας και αποτελούσε την πρώτη του πρωταγωνιστική εμφάνιση, πίστευα ότι θα είχε κάποιο ενδιαφέρον. Ενδιαφέρον είχε, λίγα καλά αστεία είχε, αλλά στο σύνολό της δεν ήταν κάποια ταινία που άφησε το σημάδι της. Το μόνο συμπέρασμα που βγάζεις είκοσι χρόνια μετά είναι ότι από τότε άρχισε να εμφανίζεται στο σινεμά η νέα αμερικάνικη βλακο-κωμωδία. Απευθύνεται στους φανατικούς του κυρίου Martin, που θα ήθελαν να τον δουν ως... γκριζομάλλη, λίγο καιρό πριν ασπρίσει τελείως! Και σε αυτούς ακόμα που τους αρέσουν οι χαρακτήρες τύπου "Forrest Gump" και «ηλίθιος και πανηλίθιος».

Letter from an Unknown Woman (Το γράμμα μιας άγνωστης)

Ο Μαξ Οφίλς υπογράφει την ταινία Letter from an Unknown Woman. Είναι μια παραγωγή του 1948, την εποχή δηλαδή που ο σκηνοθέτης βρισκόταν ακόμα στην Αμερική. Η ταινία παρουσιάζει τον έρωτα χωρίς ανταπόκριση της Joan Fontaine για έναν πιανίστα στη Βιέννη (αγαπημένη τοποθεσία του σκηνοθέτη) στις αρχές του 20ου αιώνα. Η ταινία ήταν βασισμένη στο βιβλίο του Stefan Zweig και είναι —όπως μπορούν να υποψιαστούν οι ψιλιασμένοι— άλλη μια ρομαντική ταινία της εποχής, η οποία όμως ξεχωρίζει από το μαεστρικό άγγιγμα του σκηνοθέτη με τις «αέρινες» λήψεις. Όσοι δεν είναι εξοικειωμένοι με το είδος, πάντως, καλά θα κάνουν να προσέξουν, για να μην πω να απέχουν. Οι ευαίσθητες, ρομαντικές ψυχές όμως θα καταγουστάρουν. Η ιστορία αφορά το πάθος της έφηβης Fontaine για τον νεαρό, ταλαντούχο πιανίστα που ζει στο ίδιο κτίριο με αυτήν. Για αυτόν που έχει ιδιαίτερη αδυναμία στο γυναικείο φύλο, όμως, είναι αόρατη. Όλη της η ζωή περιστρέφεται γύρω από την ύπαρξή του και τις επιπόλαιες, εφήμερες σχέσεις του. Όταν περάσουν κάποια χρόνια, θα γνωριστούν κατά τύχη, θα καταφέρει να μπει στη ζωή του και για λίγο να πάρει τη θέση της ερωμένης στο πλευρό του. Κάθε φορά που θα την ξαναβλέπει όμως δεν θα τη θυμάται. Κάποια στιγμή, μετά από αρκετά χρόνια, θα του στείλει ένα γράμμα (για αυτόν, ένα γράμμα από μια άγνωστη) και θα του περιγράφει ολόκληρη την κοινή τους ιστορία...

Silent Movie (Η τελευταία τρέλα του Μελ Μπρουκς)

Μετά τις μεγάλες επιτυχίες των Φρανκενστάιν τζούνιορ και των Μπότες, σπιρούνια και καυτές σέλες, ο Mel Brooks επιστρέφει με ένα ακόμα τρελαμένο σενάριο. Ο αγγλικός τίτλος της ταινίας, Silent Movie, λέει τα πράματα όπως έχουν. Πρόκειται για μια βουβή ταινία εν έτη 1976. Ο κύριος Brooks και η τρελαμένη του παρέα (Marty Feldman και Dom DeLuise), προσπαθούν να ετοιμάσουν μια ταινία και εμείς παρακολουθούμε τις προσπάθειες που... καταβάλουν ώστε να την πραγματοποιήσουν. Ψάχνουν για ηθοποιούς-σταρ, όπως τον Burt Reynolds, τον James Caan, την Liza Minnelli, την Anne Bancroft, τον διάσημο μίμο Marcel Marceau (ο οποίος παρεμπιπτόντως είναι ο μόνος στο έργο που... μιλάει) και τον Paul Newman. Πρόκειται ίσως για την τελευταία εξ ολοκλήρου καλή ταινία του Brooks, με αστείες σκηνές από την αρχή ως το τέλος και με ελάχιστες χυδαιότητες. Ό,τι πρέπει για να περάσετε ένα ευχάριστο απογευματάκι. Οι υπόλοιπες ταινίες του Brooks που ακολούθησαν είχαν κάποιες αστείες σκηνές και μόνο.

Obsession (Εφιάλτες από το παρελθόν)

Την πρώτη μεγάλη εμπορική επιτυχία του Brian De Palma τη χρονιά του 1976 αποτέλεσε η ταινία Obsession, λίγους μήνες πριν τη δεύτερη κατά σειρά και ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία που άκουγε στο όνομα Κάρι! Όλη η αγάπη του De Palma για τον Χίτσκοκ αποτυπώνεται σε κάθε εκατοστό (και αυτού) του φιλμ. Μουσική από τον Bernard Herrmann, φωτογραφία από τον διάσημο ούγγρο Βίλμος Σίγκμοντ, σενάριο που συνυπόγραψε ο σκηνοθέτης μαζί με τον Paul Schrader και το αποτέλεσμα ένα πολύ καλό, ατμοσφαιρικό και υποβλητικό θρίλερ. Εμμονές και ενοχές, διπλοπροσωπείες και διπλά παιχνίδια... Το αποτέλεσμα θυμίζει έντονα τον Δεσμώτη του ιλίγγου, αλλά σου φέρνει και λίγο στο μυαλό το Don't Look Now του Nicolas Roeg, κυρίως από τις σκηνές που γυρίστηκαν στη Φλωρεντία. Μέσα στα τρία καλύτερα θρίλερ του Ντε Πάλμα (αν αφήσουμε απ' έξω τα γκανγκστερικά του έργα).

Η υπόθεση εν τάχει, από το οπισθόφυλλο: Στην επέτειο του γάμου του, ο Μάικλ Κόρτλαντ ανακαλύπτει με τρόμο πως η γυναίκα του και η εννιάχρονη κόρη του έχουν πέσει θύματα απαγωγής! Η απόπειρα διάσωσης θα καταλήξει σε φιάσκο με τις δύο να βρίσκουν τραγικό θάνατο. 26 χρόνια μετά, ο Μάικλ, ενώ βρίσκεται σε ταξίδι στη Φλωρεντία, γνωρίζει και ερωτεύεται μια μυστηριώδη γυναίκα που είναι ολόιδια η νεκρή του σύζυγος! Η σχέση τους προχωράει, αλλά τη μέρα του γάμου τους η γυναίκα εξαφανίζεται και ο Μάικλ βρίσκει ένα σημείωμα για λύτρα, όπως και την προηγούμενη φορά...

Mystery Street (Κοσμικοί εγκληματίαι)

Ένα από τα πολλά b-movie που σκηνοθετούσε ο νεαρός John Sturges στην αρχή της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας, αποτελεί η ταινία Mystery Street του 1950. Μικρή σε διάρκεια, «μικροί» σε εκτόπισμα ηθοποιοί, απλοϊκό σενάριο, παραλίγον αδιάφορη. Και λέω παραλίγο, επειδή κάτσαμε και την παρακολουθήσαμε ολόκληρη μόνο και μόνο για τις... CSI μεθόδους της εποχής. Μια νεαρή κοπέλα δολοφονείται από έναν άγνωστο και ανακαλύπτονται τα κόκκαλά της μετά από πολλούς μήνες. Η αστυνομία ζητάει τη βοήθεια από τους επιστήμονες του Χάρβαρντ και αυτοί ανακαλύπτουν πράματα που βοηθάνε στην επίλυση της υπόθεσης. Όμως, κάποιοι παράπλευροι χαρακτήρες που εμπλέκονται στην υπόθεση αποκρύπτουν κάποια στοιχεία και έτσι συλλαμβάνεται λάθος άνθρωπος. Εδώ είναι, κατά την άποψη μου, το λάθος της ταινίας, καθώς εμείς ξέρουμε ότι ο τύπος είναι αθώος και έτσι παρακολουθούμε απλά τους αστυνομικούς να βγάζουν λάθος συμπεράσματα με τα σωστά στοιχεία. Η δικαιοσύνη όμως δεν είναι πάντα τυφλή και στην ταινία μας θα κάνει το χατήρι στον αθώο συλληφθέντα. Η δίψα για πολλά χρήματα (από εκβιασμό) θα αναγκάσει μια τύπισσα (η Elsa Lanchester ξεχωρίζει από όλους στο μικρό ρόλο της αντιπαθητικής σπιτονοικοκυράς) να μπλέξει με τον αληθινό δολοφόνο και τον δεύτερο να φανερωθεί. Εν κατακλείδι, η ταινία έγινε μόνο και μόνο για να διαφημίσει τις μεθόδους του Χάρβαρντ και την χρήσιμη δουλειά των ιατροδικαστών, κάτι που φαίνεται και από το ειδικό ευχαριστήριο μήνυμα στα credit-έναρξης της ταινίας. Σημειώνουμε, τέλος, ότι το σενάριο επιμελήθηκε ο Richard Brooks, λίγο καιρό πριν πάρει θέση και πίσω από την κάμερα.

Little Big Man (Το μεγάλο ανθρωπάκι)

Η αμερικανική ιστορία της άγριας δύσης μέσα από τη σατιρική και καυστική ματιά του Arthur Penn. Το Μεγάλο ανθρωπάκι είναι ο Dustin Hoffman, ο οποίος αιχμαλωτίζεται από τους ινδιάνους και μεγαλώνει σύμφωνα με τα δικά τους πρότυπα, ήθη και έθιμα. Στην πορεία θα τον πάρουν πίσω οι λευκοί και θα προσπαθήσουν να του μεταδώσουν τα... χριστιανικά πρότυπα με δασκάλα την σεξουαλικά καταπιεσμένη Faye Dunaway. Ο φίλος μας ψάχνει να βρει τι μπορεί να κάνει στη ζωή και γίνεται πωλητής ψευτο-γιατροσόφιων δίπλα στον Merriweather, αργότερα ανεκδιήγητος πιστολέρο με το όνομα Soda Pop Kid και γνωρίζεται με τον Wild Bill Hickok, και πιο μετά κατατάσσεται (ή καλύτερα να πούμε γίνεται μουλαρο-οδηγός) στο στρατό του Κάστερ. Όταν βρεθεί όμως μπροστά στην σφαγή της ίδιας του της φυλής, θα αποφασίσει να πάρει τα βουνά και να ξανασμίξει με τους λίγους που απέμειναν. Η τύχη/μοίρα θα τα φέρει έτσι ώστε να γίνει ιχνηλάτης του Κάστερ και θα τον οδηγήσει στη μάχη του Λιτλ Μπιγκ-χορν όπου και θα συναντήσει το δικό του Βατερλό.

Μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στους μύθους της άγριας δύσης για την εποχή εκείνη. Μεγάλες αλήθειες λέγονται σ'αυτήν την ταινία μέσα από σκληρά, τραγικά και κάποιες φορές κωμικά γεγονότα. Ο Dustin Hoffman είναι όλη η ταινία και αυτό το one-man-show αξίζει να το απολαύσετε. Το ότι αγνοήθηκε γενικά από την Ακαδημία (εκτός από τον ινδιάνο Chief Dan George που κέρδισε υποψηφιότητα στην κατηγορία του β' ανδρικού ρόλου) είναι ένας ακόμα λόγος για να τη δείτε!

Romeo + Juliet

Από τις ταινίες που δεν είχα δει στην εποχή της και για κάποιο λόγο δεν την έψαξα ποτέ να τη δω. Δεκατρία χρόνια μετά, λοιπόν, έκατσα να τη δω και αυτές είναι οι εντυπώσεις μου (για όποιον ενδιαφέρεται). Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα είναι ο Leonardo DiCaprio και η Claire Danes. Η πασίγνωστη αυτή ιστορία του William Shakespear γίνεται ένα μοντέρνο υπερθέαμα στα χέρια του Baz Luhrmann. Κάργα επηρεασμένος από τον Quentin Tarantino, η ταινία έχει φαντεζί κίνηση της κάμερας, ταχύτατο μοντάζ αλλά και εμπνευσμένες σεκάνς που... χαροποιούν τον αμφιβληστροειδή! Έχει μοντέρνα μουσική υπόκριση με τραγούδια της εποχής (θυμηθείτε, είμαστε στο 1996) και ένα αξιολογότατο μουσικό σκορ από τον πάντα καλό Craig Armstrong. Το κυριότερο όμως χαρακτηριστικό γνώρισμα της ταινίας και αυτό για το οποίο έγινε διάσημη (για όσους δεν ξέρουν) είναι ότι έχει αυτούσιο το κείμενο του βάρδου. Πανέξυπνη μεταφορά στο «σήμερα»· ακόμα και τα σπαθιά έγιναν πιστόλια τύπου... "Sword"! Πρέπει να τη δείτε για να καταλάβετε. Αυτό ήταν το μεγάλο στοίχημα του Luhrmann και τα κατάφερε μια χαρά. Μπορεί κάποιοι να πουν ότι ήταν μια επίδειξη στυλ, ή ότι αφορά μόνο εφηβικές ανησυχίες ή ότι απευθύνεται στο κοινό του MTV. Εγώ θα πω ότι ήταν μια πετυχημένη κινηματογραφική (με όλη τη σημασία της λέξης) μεταφορά ενός θεατρικού έργου. Σκεφτείτε ότι συγκινήθηκα κιόλας στο τέλος. Βοήθησε μάλλον το τραγούδι Exit Music (for a film) των Radiohead που έκλεισε την ταινία.

Krótki film o zabijaniu (Μικρή ιστορία για ένα φόνο)

Η Μικρή ιστορία για ένα φόνο είναι στην ουσία η ιστορία δύο φόνων. Ο πρώτος είναι του νεαρού δολοφόνου και ο δεύτερος του κράτους. Με μεθυστική σκηνοθεσία και πανέξυπνη χρήση των φακών και των φωτοσκιάσεων, ο Κισλόφκσι μάς παρασύρει στην καθημερινότητα τριών διαφορετικών ανθρώπων: ενός ταξιτζή, ενός φοιτητή που παίρνει το πτυχίο του στη δικηγορική και ενός ρέμπελου νεαρού που τριγυρνάει στους δρόμους. Ο τρίτος θα μπει στο ταξί του πρώτου και σε κάποια ερημιά θα τον σκοτώσει. Ένας φόνος τόσο σοκαριστικά ρεαλιστικός, που πήρε πάρα πολύ ώρα να ολοκληρωθεί και με άφησε μουδιασμένο στην καρέκλα μου. Ο νεαρός όμως θα συλληφθεί και θα καταδικαστεί σε θάνατο. Πανέξυπνα, δεν βλέπουμε τη διαδικασία της δίκης. Δικηγόρος του νεαρού είναι ο δεύτερος της ιστορίας μας, πρωτάρης στο επάγγελμα. Λίγη ώρα πριν την εκτέλεση, θα συναντηθούν στο κελί. Τότε είναι που θα ακούσουμε την ιστορία του νεαρού, θα μάθουμε για το παρελθόν του και θα βγάλουμε τα συμπεράσματά μας. Αλλά το Κράτος δεν μπορεί να περιμένει. Και σε αντίθεση με τον πρώτο φόνο, ο δεύτερος θα γίνει πολύ πιο γρήγορα και πολύ πιο αποτελεσματικά! Η ταινία αποτελεί το επεισόδιο «Ου φονεύσεις» από την τηλεοπτική παραγωγή Δεκάλογος του Κισλόφσκι, η οποία επιμηκύνθηκε έτσι ώστε να μεγαλώσει λίγο η συνολική της διάρκεια. Λέγεται ότι σόκαρε τόσο τους πολωνούς αξιωματούχους που τους έκανε να σταματήσουν την εκτέλεση της θανατικής ποινής για πέντε χρόνια!

The Furies

Η τελευταία ταινία του ηθοποιού Walter Huston, του πατέρα του μεγάλου σκηνοθέτη John Huston. Υποδύεται έναν χήρο μεγαλο-κτηματία που έχει κερδίσει τη γη του με τα όπλα και τον εκφοβισμό. Επειδή ταξιδεύει συνέχεια, αφήνει το ράντσο του με την ονομασία The Furies στην κόρη του, που δεν μπορεί να της χαλάσει χατήρια. Έναν ρόλο γάντι για την Barbara Stanwyck· μια δυναμική γυναίκα που ξέρει τι θέλει στη ζωή της και ξέρει πώς να το παίρνει. Η συνταγή θα χαλάσει όμως όταν εμφανιστεί ένας αντίπαλος του πατέρα της και θα αρχίσουν οι οικογενειακές έριδες όταν ο ίδιος ο τρανός φέρει μια γυναίκα να ξαναπαντρευτεί. Τα πράγματα θα χειροτερέψουν όταν χρειαστεί να διώξουν τους φίλους της τους Μεξικανούς από τη γη που ζούσαν τόσα χρόνια επειδή το ζητάει η τράπεζα στην οποία είναι οικογενειακά χρεωμένοι. Η ιστορία μας έχει ανατροπές και θα φέρει την κόρη αντίπαλη με τον πατέρα. Για να κερδίσει το ράντσο για την πάρτη της, θα σκεφτεί ένα σχέδιο που θα την αναγκάσει να συνεργαστεί με τον αντίπαλο του πατέρα της. Αυτά και άλλα πολλά συμβαίνουν στο οικογενειακό δράμα του μάστορα Anthony Mann που «έτυχε» να εκτυλίσσεται στην Άγρια Δύση. Επικεντρώνεται περισσότερο στην ψυχολογία των χαρακτήρων και τους διαλόγους, που οδηγούν την πλοκή και βοηθάνε στην εξέλιξη της ιστορίας παρά στηριζόμενος στην ανούσια και άνευ λόγου δράση. Ταινία με larger-than-life χαρακτήρες που δεν βλέπουμε πια στη μεγάλη οθόνη (με ελάχιστες εξαιρέσεις, αν θυμηθούμε τον κύριο Daniel Plainview).

Hobson’s Choice (Η εκλογή του Χόμπσον)

Ο Χόμπσον είναι χήρος, έχει μαγαζί με παπούτσια, έχει δύο υπαλλήλους και... τρεις ανύπαντρες κόρες. Τρεις κόρες που τις έχει ως υπηρέτριες στο σπίτι και ταυτόχρονα υπαλλήλους στο μαγαζί. Για τη μεγάλη κόρη δεν σκέφτεται παντριά, αλλά για τις άλλες δύο υπάρχει μόνο το συνοικέσιο. Μόνο που αυτές έχουν αντίθετη άποψη. Η μεγάλη κόρη θα «επαναστατήσει», θα πάρει τον καλό του τον τεχνίτη, θα τον αρραβωνιαστεί με το ζόρι, θα ανοίξουν δικό τους μαγαζί και θα παντρευτούν. Η δικιά της τσαχπινιά στα οικονομικά με την πολύ καλή δουλειά του τεχνίτου στην κατασκευή, θα τους κάνουν μεγάλους και τρανούς. Περνάει ένας χρόνος και το μαγαζί του πατέρα φυτοζωεί με τον τρανό να επιδίδεται όλο και περισσότερο στο αλκοόλ. Η μεγάλη κόρη θα καταστρώσει ένα πανούργο σχέδιο, το οποίο θα περιλαμβάνει συμφιλίωση με όλους, την αποκατάσταση των μικρών αδερφών της, απειλώντας τον με οικονομική κατάρρευση. Δεν θα αφήσει άλλη επιλογή στον πατέρα. Αυτή θα είναι Η εκλογή του Χόμπσον, μια πρόταση που δεν θα μπορεί να αρνηθεί!

Το θεατρικό του Harold Brighouse μεταφέρεται το 1954 στη μεγάλη οθόνη από τον David Lean και το αποτέλεσμα είναι μια πολύ καλή κωμική ταινία, με χαρακτηριστικό βρετανικό χιούμορ και φαρμακερές ατάκες. Το μεγάλο της ατού είναι φυσικά η πληθωρική ερμηνεία του Charles Laughton στο ρόλο του Χόμπσον, που δεν αφήνει τίποτα και κανέναν όρθιο. Απολαυστικός και ο John Mills ως ο καημένος ανθρωπάκος στο ρόλο του τεχνίτη, που τον κάνει ό,τι θέλει η γυναίκα του που υποδύεται η Brenda De Banzie, γνωστή σας από τον ρόλο της κακιάς στον έγχρωμο Άνθρωπο που ήξερε πολλά του Χίτσκοκ. Η ταινία κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο στο φεστιβάλ του Βερολίνου και το βραβείο Bafta για την καλύτερη βρετανική ταινία της χρονιάς.

Ghost in the Shell

Βασισμένη στο ομώνυμο ιαπωνικό κόμικ (τα γνωστά και ως μάνγκα), η ταινία Ghost in the Shell είναι κάτι παραπάνω από ένα τυπικό anime. Είναι ένα καρτούν που απευθύνεται αποκλειστικά σε ενηλίκες και όχι εξαιτίας των γυμνόστηθων ρομπο-γκομενακίων, αλλά λόγω του πυκνού φιλοσοφικού υπόβαθρου. Στην επιφάνεια έχουμε μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας με ανθρωποειδή, με χάκερς, με ρομπότ, αλλά στο βάθος υπάρχει μια προσπάθεια αναζήτησης του νοήματος της ζωής μέσα από τα καλώδια και τα κομπιούτερ. Πέρα από τους φαν της επιστημονικής φαντασίας, των θαυμαστών της λογοτεχνίας του William Gibson, τους technofreaks και κυβερνοπάνκ, μπορεί ο οποιοσδήποτε να την παρακολουθήσει. Χρειάζεται όμως αφοσίωση, υπομονή και τόλμη η βουτιά στο σύμπαν της ταινίας. Είναι ατμοσφαιρική και πολύ ελκυστική. Και το συμπέρασμα που βγάζουμε στο τέλος είναι πόσο μεγάλη επιρροή αποτέλεσε για το Μάτριξ των Αφών Γουατσόφσκι.

Ρίξτε επιπλέον και πιο ουσιώδες διάβασμα στο 25ο Καρέ!

The Long Voyage Home

Βασισμένη σε διάφορα θεατρικά του Eugene O'Neil, η ταινία του John Ford The Long Voyage Home (δύο τίτλοι στα ελληνικά: Περιπέτεια στον ωκεανό ή/και Το μακρύ ταξίδι του γυρισμού) ήθελε να αποτίσει έναν φόρο τιμής στους ναυτικούς των εμπορικών πλοίων και ειδικότερα σε αυτούς που δούλευαν κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου, κάτω από τη διαρκή απειλή βύθισης από τα γερμανικά υποβρύχια. Τα τέσσερα μονόπρακτα έγιναν σενάριο από τον μόνιμο συνεργάτη του Ford, τον Dudley Nichols. Ο μόνιμος πρωταγωνιστής του, ο John Wayne, υποδύεται έναν Σουηδό στην καταγωγή που μετά από 10 χρόνια στα καράβια θέλει να γυρίσει στην πατρίδα του. Όλοι τον συμπαθούν και προσπαθούν να τον βοηθήσουν. Το κυριότερο μέλημά τους είναι να τον προσέχουν μη «φάει» τα λεφτά του σε κάθε λιμάνι που κάνουν στάσεις. Ταυτόχρονα, βλέπουμε τις ιστορίες και των υπολοίπων, με κύριο χαρακτηριστικό τη σχέση λατρείας/αγάπης που έχουν με τη θάλασσα, αλλά και με τις γυναίκες! Βαριά, αργή και απαιτητική ταινία, η οποία επικεντρώνεται στους χαρακτήρες και λιγότερο στη δράση, δύσκολη (να μην πω αδύνατη) για θέαση από το σημερινό κοινό που θέλει χρώμα και κίνηση κάμερας με ταχύτητα ήχου. Ήταν υποψήφια για έξι όσκαρ: καλύτερης ταινίας, σεναρίου, μοντάζ, μουσικής, εφέ και φωτογραφίας για την απίστευτη δουλειά του κυρίου Gregg Toland, πιο γνωστού για τη δουλειά/τέχνη του στον Πολίτη Κέιν. Πέθανε το 1948 όντας μόλις 44 χρονών.

A Letter to Three Wives (Ένα γράμμα σε 3 γυναίκες)

Τρεις γυναίκες παίρνουν ένα γράμμα από την τέταρτη φίλη της παρέας τους η οποία τις ενημερώνει ότι φεύγει απ' την πόλη μαζί με κάποιον από τους συζύγους τους. Σοκαρισμένες αυτές δεν μπορούν να το επιβεβαιώσουν καθώς πρέπει να πάρουν το πλοίο και να πάνε στην ετήσια εκδρομή με τα παιδιά της μικρής πόλης. Κατά τη διάρκεια της εκδρομής, όμως, η κάθε μία βρίσκει το χρόνο να αναπολήσει το παρελθόν της και τη σχέση της με το σύζυγό της. Μέσα από τρία μεγάλα φλάσμπακ βλέπουμε τη ζωή των ζευγαριών, το ιδιαίτερο στοιχείο που χαρακτηρίζει την καθεμιά τους και τη σχέση τους με την ιδιαίτερα σαγηνευτική γυναίκα Άντι Ρος (αυτήν που κλέβει έναν απ' τους συζύγους). Σημειώστε όμως ότι δεν την βλέπουμε ποτέ αλλά ακούμε μόνο τη φωνή της σε voice-over αφήγηση, κυρίως στην αρχή της ταινίας. Μαεστρική σκηνοθεσία από τον Joseph L. Mankiewicz, σε σενάριο του ιδίου. Κέρδισε τα πρώτα του δύο βραβεία όσκαρ (σκηνοθεσίας και σεναρίου) ένα χρόνο πριν τα πάρει όλα πάλι για... την Εύα. Οι έξι βασικοί πρωταγωνιστές ερμηνεύουν παραπάνω από καλά τους ρόλους τους με τον Kirk Douglas να είναι το μοναδικό μεγάλο όνομα, τον καιρό που ανέβαινε στο σταρ-σύστεμ. Καμία οικογενειακή σχέση με τον θεατρικό ηθοποιό Paul Douglas, ο οποίος εδώ κάνει το κινηματογραφικό του ντεμπούτο σε ηλικία 42 χρονών! Η ταινία λοιπόν A Letter to Three Wives παρακολουθείτε χαλαρά, με άνεση και σχετικό ενδιαφέρον, αν και είναι αρκετά παλιομοδίτικη όσον αφορά στους τρόπους και στις συμπεριφορές των καθωσπρέπει ανθρώπων.

The Bridge on the River Kwai

Η πρώτη μεγάλη υπερπαραγωγή του David Lean (να 'ναι καλά τα λεφτά του παραγωγού Sam Spiegel), η ταινία των 7 όσκαρ (έχασε το 8ο στην κατηγορία β' ανδρικού ρόλου ο ιάπωνας Sessue Hayakawa), η ταινία με το αξέχαστο μουσικό θέμα, η ταινία που η επιτυχία της οδήγησε στη δημιουργία πολλών αντίστοιχων στρατιωτικών ταινίων (βλέπε Κανόνια του Ναβαρόνε κ.λ.π.), ίσως η πιο διάσημη του Alec Guinness, με ένα από τα δυναμικότερα φινάλε στην ιστορία του κινηματογράφο: Η γέφυρα του ποταμού Κβάι. Ο ορισμός της κλασικής ταινίας που ακόμα και σήμερα παραμένει φρέσκια. Το σενάριο, το οποίο βασίστηκε στο βιβλίο "Le pont de la rivière Kwaï" του γάλλου Pierre Boulle, έγραψαν οι Michael Wilson και Carl Foreman αλλά δεν το υπέγραψαν καθώτι και οι δυο ήταν στη «μαύρη λίστα» του Μακάρθι. Στα credits μπήκε το όνομα του συγγραφέα (κερδίζοντας και το αντίστοιχο όσκαρ!) και μόλις το 1984 η Ακαδημία διόρθωσε το όλο θέμα. Και για τις ιστορικές ανακρίβειες μπορούμε να πούμε: it's only a movie! Δείτε τον παραλογισμό του πολέμου, τις συγκρούσεις δύο διαφορετικών πολιτισμών, την ανυπακοή στη στυγνή εξουσία και τη μισαλλοδοξία μέσα από ένα (σχεδόν) τρίωρο υπερθέαμα.

Dead Presidents

Γνωρίσαμε τους αδεφλούς Χιουζ από την ταινία From Hell και ακούσαμε ότι αυτή τη σεζόν θα κυκλοφορήσει η νέα τους ταινία The Book of Eli, εννιά χρόνια μετά την ταινία με τον Τζόνι Ντεπ. Αρκετά χρόνια νωρίτερα είχαν σκηνοθετήσει το Dead Presidents, το οποίο τιτλοφορήθηκε εδώ για την τηλεοπτική προβολή ως Το ρίσκο. Αφορά την ιστορία ενός νεαρού μαύρου που επιστρέφει από το Βιετνάμ, έχοντας παρατήσει κολλέγιο και γυναίκα. Βρίσκει μια δουλειά που του δίνει ίσα-ίσα ώστε να επιβιώσει. Μετά βίας τα βγάζει πέρα και δυσκολεύεται να συντηρήσει την οικογένεια που θέλει να φτιάξει. Ο κολλητός του φίλος θα τον βάλει στο κόλπο της ληστείας μιας χρηματοποστολής, η οποία θα έχει φυσικά αιματηρή εξέλιξη. Η ταινία ήθελε να είναι ένας σχολιασμός για την επίδραση του Βιετνάμ α λα Ελαφοκυνηγός, αλλά φυσικά δεν αγγίζει τα επίπεδα του αριστουργήματος του Cimino. Καλοφτιαγμένη παραγωγή και στο σύνολό της μια ενδιαφέρουσα ταινία. Στο τέλος μας εντυπώθηκε η σκληρή βία, ο Cris Tucker και ο Terrence Howard σε νεαρή ηλικία και το ότι οι «νεκροί πρόεδροι» του τίτλου αφορά τους προέδρους που εμφανίζονται πάνω στα δολάρια!

Executive Suite (Ο πύργος των φιλόδοξων)

Ο πρόεδρος μιας μεγάλης εταιρείας πεθαίνει απρόοπτα στα 56 του χρόνια. Δεν βλέπουμε ποτέ το πρόσωπό του και το μόνο που μαθαίνουμε γι'αυτόν είναι το πόσο μεγάλος άνθρωπος ήταν, το πόσο αφοσιωμένος ήταν στην εταιρεία και πώς κατάφερε με πολύ κόπο να την κάνει μεγάλη και τρανή. Τα 6 διευθυντικά στελέχη και η κόρη του προηγούμενου ιδιοκτήτη και... επιστήθια φίλη του προέδρου μαζεύονται για να εκλέξουν το νέο πρόεδρο. Αυτή είναι με λίγα λόγια η ταινία Executive Suite. Στην ουσία όμως πρόκειται για μια (ακόμα μία) μεγάλη ταινία του Robert Wise. Αυτό που παρατηρούμε μέσα από τις παράπλευρες ιστορίες των στελεχών είναι η ανθρώπινη ματαιοδοξία για εξουσία, η μοναξιά που νιώθει όποιος βρίσκεται στην κορυφή, το πάθος για δημιουργία αλλά και ο καλπάζοντας καπιταλισμός. Δολοπλοκίες δίνουν και παίρνουν προσπαθώντας άλλοι να διαφυλάξουν την εταιρεία και άλλοι να αρπάξουν την εξουσία. Το βιβλίο του Cameron Hawley έγινε έξοχο σενάριο από τον Ernest Lehman, ο οποίος χώρεσε τα πάντα μέσα σε 100 λεπτά. Ο δε Wise κατάφερε προς το τέλος να προσθέσει και στοιχεία αγωνίας και να φτιάξει την ψηφοφορία θρίλερ. Όταν πέφτουν οι τίτλοι τέλους με την καμπάνα, τότε καταλαβαίνεις ότι δεν άκουσες νότα από μουσική. Φυσικά και έγινε εσκεμμένα για να προσδώσει ρεαλισμό και βαρύτητα στο δράμα ο σκηνοθέτης, βρε. Να κλείσω λέγοντας ότι προτάθηκε για 5 βραβεία όσκαρ και κέρδισε ειδικό βραβείο στο φεστιβάλ των Καννών για τη συνολική ερμηνεία του καστ. Ένα κάστ που είναι ένας ακόμα λόγος (αν όχι ο κυριότερος) για να δείτε την ταινία. Και να κλείσω λέγοντας ότι ο λόγος του υποψηφίου William Holden λίγο πριν την τελική ψηφοφορία είναι πιο επίκαιρος από ποτέ. Πώς θα έπρεπε να βλέπουν όλοι οι επαγγελματίες τα πράματα: με διορατικότητα, με ανθρωπισμό, ποιότητα έναντι φθηνής ποσότητας κ.λ.π.. Δυστυχώς, κάποια πράματα και κάποια μυαλά όμως δεν αλλάζουν. Ειδικά σ' αυτή τη χώρα των... απερίγραπτων.

Willow

Οι ταινίες φαντασίας έγιναν πολύ της μόδας τη δεκαετία του '80, καθώτι τα εφέ είχαν αρχίσει να βελτιώνονται και υπήρχε η δυνατότητα να κινηματογραφήσουν ό,τι τους ερχόταν στο μυαλό. Η ταινία Willow έχει για πρωταγωνιστή τον νάνο Warwick Davis (ο οποίος τότε ήταν μόλις 18 χρονών) και συμπρωταγωνιστή τον νεαρό Val Kilmer. Ήταν μια παραγωγή του George Lucas και γι'αυτό έχει την καλύτερη ίσως παραγωγή από άλλες ταινίες του είδους. Η πλοκή είναι χαρακτηριστικά απλή, αλλά γεμάτη περιπέτειες σε έναν φανταστικό κόσμο. Είχε μέτρια εμπορική απήχηση στην εποχή της και με τα χρόνια που πέρασαν απέκτησε και ένα μικρό καλτ χαρακτήρα. Στην σκηνοθεσία βρίσκουμε τον Ron Howard, σε άλλη μια τυπική σκηνοθεσία ταινίας από εκείνη τη δεκαετία. Νωρίς-νωρίς μπήκε ο κύριος στο εμπορικό κομμάτι του Χόλιγουντ. Βλέπεται πλέον με νοσταλγική διάθεση και θα αρέσει περισσότερο στις μικρές ηλικίες· ή και σε όσους νιώθουν ακόμα μικροί.

Hoosiers (Πάθος για το μπάσκετ)

Καταρχάς, να πούμε ότι η Ιντιανάπολις θεωρείται γενέτειρα του μπάσκετ, επειδή εκεί ο θρυλικός καθηγητής Τζέιμς Νέισμιθ επινόησε την καλαθοσφαίριση. Όλοι σ'αυτήν την πολιτεία είναι παθιασμένοι με το μπάσκετ. Σε μία τέτοια μικρή πόλη μετατίθεται ο γυμναστής Gene Hackman το 1954 και αναλαμβάνει την προπόνηση της τοπικής ομάδας. Όπως μπορείτε να φανταστείτε, όλοι οι πατεράδες το παίζουν προπονητές και λένε τα δικά τους. Ο Hackman εκνευρίζεται, διώχνει τους γονείς από την προπόνηση και ξεκινάει ένα πρόγραμμα φυσικής κατάστασης με μεγάλες απαιτήσεις. Ο κόσμος μαθαίνει ότι προπονεί τα παιδιά... χωρίς μπάλα! Ο Hackman αποφασίζει να κάνει αυτό που ξέρει χωρίς να τον νοιάζουν οι συνέπειες αλλά αυτό που συναντάει από τους κατοίκους είναι η δυσπιστία και ο διαρκής σχολιασμός. Υπάρχει και ένα παιδί με απίστευτο σουτ που όλοι το θέλουν στην ομάδα, μόνο που έχει τα δικά του ψυχολογικά προβλήματα. Ο Hackman τον «κερδίζει» παίζοντας τον αδιάφορο. Μέσα σε όλα αυτά, ένας άλλος παίκτης της ομάδας πρέπει να αντιμετωπίσει και τον κοινωνικό σχολιασμό καθώς ο πατέρας του ήταν παλιός διάσημος παίκτης της περιοχής αλλά τώρα είναι ένας μέθυσος παρίας. Ο Dennis Hopper υποδύεται αυτόν τον τύπο και με αυτήν την ερμηνεία κέρδισε την πρώτη του υποψηφιότητα για όσκαρ β' ανδρικού ρόλου (είχε άλλη μια υποψηφιότητα για το σενάριο του Ξένοιαστου καβαλάρη). Ο Hackman θα τον προσλάβει για βοηθό του, αφού ο Hopper ξέρει όλα τα συν και τα πλην των τοπικών ομάδων, και θα προσπαθήσει να τον εντάξει ξανά στο κοινωνικό σύνολο. Η ομάδα αρχίζει και παίρνει μπρος και με μικρά, αλλά σταθερά, βήματα κερδίζει παιχνίδια, φτάνοντας για πρώτη φορά στους τελικούς του πολιτειακού πρωταθλήματος.

Απλή ιστορία, με πασιφανή διδάγματα για όλη την οικογένεια, που έχει τα κοινωνικά της μηνύματα και έχει και τo αθλητικό πάθος σε μια παραλλαγή του μύθου «Δαβίδ εναντίον Γολιάθ». Η ταινία Hoosiers είναι αυτό που λέει ο ελληνικός τίτλος: πάθος για το μπάσκετ. Η καλύτερη ταινία για το άθλημα και ευκαιρία να δούμε αγώνες με παλιούς κανονισμούς. Και για να λύσουμε τις απορίες μας, το hoosiers είναι η ονομασία που δίνουν στους κατοίκους της πολιτείας της Ιντιάνα. Όπως λέμε, π.χ., τους Κοζανίτες Σούρδους! Αλλά επειδή ο κόσμος στην Ευρώπη δεν το ξέρει αυτό, η ταινία στην ευρωπαϊκή της διανομή τιτλοφορήθηκε ως Best Shot!

Lust for Gold

Μετά την επιτυχία του Θησαυρού της Σιέρα Μάντρε το 1948, κυκλοφόρησε άλλη μια ταινία παρόμοιας θεματολογίας την επόμενη χρονιά. Πρόκειται για την Lust for Gold. Ο τίτλος (λαχτάρα για το χρυσό) τα λέει όλα. Μπορεί να την κατηγοριοποιήσουμε στο είδος του γουέστερν, αλλά θα λέγαμε ότι στην ουσία είναι ένα φιλμ-νουάρ γυρισμένο κάτω από τον εκτυφλωτικό ήλιο στην έρημο της άγριας δύσης. Βασισμένη στο βιβλίο "Thunder God's Gold" κάποιου Barry Storm, η ιστορία μας έχει μυστήριο, έναν άγνωστο δολοφόνο, φλας-μπακ και την απαραίτητη μοιραία γυναίκα· όλα τα βασικά χαρακτηριστικά του είδους. Ο νεαρός πρωταγωνιστής υποδύεται τον συγγραφέα (που έγραψε το βιβλίο βασισμένος σε δικά του πραγματικά γεγονότα) και αναζητεί το κρυφό ορυχείο του παππού του, το οποίο φημολογείται ότι είναι τιγκαρισμένο στο χρυσό! Όποιος πηγαίνει να το ψάξει όμως δεν επιστρέφει πίσω ζωντανός. Ο ίδιος γίνεται μάρτυρας της εν ψυχρώ δολοφονίας ενός τυχοδιώκτη από τον άγνωστο δολοφόνο. Στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής μαθαίνει την σύντομη ιστορία για το ορυχείο και αργότερα πηγαίνει στο ΚΑΠΗ της πόλης και μαθαίνει περισσότερες λεπτομέρειες από ανθρώπους που ζήσανε τα γεγονότα. Έτσι ξεκινάει το μεγάλο φλας-μπακ και γνωρίζουμε τους βασικούς παίχτες του έργου μας: ο Glenn Ford είναι ο πρόγονος που βρίσκει κατά λάθος το ορυχείο, «καθαρίζει» στην ψύχρα όσους βρίσκονται εκεί γύρω, σημαδεύει το μέρος και πηγαίνει στην πόλη με... λίγο χρυσό. Αμέσως γίνεται διάσημος και όλοι πέφτουν πάνω του σαν αρπακτικά. Εκτός από μία, την κυρία Ida Lupino, η οποία αν και παντρεμένη, οργανώνει ένα καλό σχέδιο έτσι ώστε να μάθει την τοποθεσία του χρυσωρυχείου. Χωρίς να είναι καμία σπουδαία, η ταινία σε κρατάει σε ενδιαφέρον και περιμένεις να μάθεις την εξέλιξη της ιστορίας, η οποία δεν τελειώνει στο παρελθόν, αφού ο εγγονός έχει τα δικά του μπλεξίματα στο παρόν. Η δίψα για χρυσό δεν έχει χρονολογικά όρια. Μπορεί να σε οδηγήσει πολύ εύκολα ακόμα και στο φόνο.

The Alamo

Η ιστορία της πτώσης του Άλαμου την εποχή που το Τέξας ήταν κάτω από την Μεξικανική κυριαρχία αποτελούσε διακαή πόθο για τον κύριο John Wayne. Επεξεργαζόταν το σχέδιο για πάνω από 15 χρόνια και το 1960 βρήκε τα κεφάλαια για να το σκηνοθετήσει ο ίδιος έτσι όπως το είχε οραματιστεί. Αναγκάστηκε όμως, μετά από προτροπή των παραγωγών, να συμμετάσχει και ως ηθοποιός για να έχει η ταινία περισσότερη εμπορική απήχηση, καθώτι εκείνη την εποχή ο Wayne αποτελούσε τον νούμερο 1 εμπορικό ηθοποιό. Στο πλευρό του βρίσκουμε τον Richard Widmark και τον Laurence Harvey, με τον δεύτερο σε μία φαινομενικά άκυρη επιλογή, αλλά είναι τελικά ο μόνος που προσδίδει λίγο κύρος με το βρετανικό του φλέγμα. Όσον αφορά την ταινία, δεν χρειάζεται να πούμε και πολλά. Πατριωτισμός, πιστολίδια, μαχαίρια, αυτοθυσία, σε μια φροντισμένη παραγωγή, πλημμυρισμένη από τα ρεπουμπλικανικά ιδεώδη του δημιουργού της. Φανταστείτε να γινόταν μια ανάλογη εγχώρια ταινία για την έξοδο του Μεσολογγίου (χμ, υπάρχει μία με τον Μάνο Κατράκη). Και να μην ξεχάσουμε τη διάρκεια: 2 ώρες και 40 λεπτά! Ήρωες αυτοί που θα δούνε ολόκληρη την ταινία χωρίς να πατήσουν το fast-forward. Μία λεπτομέρεια που ίσως έχει ενδιαφέρον: οι ιστορικοί που είχαν προσληφθεί για να δώσουν τις συμβουλές τους, αποφάσισαν και κατάφεραν να αφαιρέσουν τα ονόματά τους από τα credit της ταινίας, λέγοντας ότι ούτε μία σκηνή του έργου δεν βασίζεται σε κάποιο αποδεδειγμένο ιστορικό γεγονός.

Hope and Glory (Ελπίδα και δόξα)

Ο Β' Παγκόσμιος πόλεμος μέσα από τα μάτια ενός μικρού αγοριού. Η ταινία Hope and Glory αποτελεί μια προσωπική δουλειά του σκηνοθέτη John Boorman, ο οποίος ήθελε να αποτυπώσει στο πανί τις δικές του αναμνήσεις από την εποχή εκείνη. Παρακολουθούμε τις αναγκαστικές αλλαγές στον τρόπο ζωής των βρετανών, τις συνθήκες διαβίωσης κάτω από τη συνεχή απειλή των βομβαρδισμών. Μόνο τα μικρά παιδιά δεν καταλαβαίνουν τίποτα και συνεχίζουν το παιχνίδι τους μέσα στα ερείπια, μαζεύοντας κομμάτια από βόμβες και πυρομαχικά! Νοσταλγική ματιά σε ένα βαρύ θέμα, αλλά η σκηνοθετική προσέγγιση του Boorman κάνει την ταινία... ελαφρότερη του αναμενόμενου. Και σε σημεία διασκεδαστική! Not bad at all. Άρεσε αρκετά και στην Ακαδημία, τόσο που την πρότειναν για πέντε όσκαρ, τα τρία για τον κύριο Boorman: σκηνοθεσίας, σεναρίου και καλύτερης ταινίας ως παραγωγός! Τα πήρε όλα όμως ο... Τελευταίος αυτοκράτορας.

Soy Cuba (Ματωμένη πατρίδα)

Παρακολουθείστε την ταινία Soy Cuba (Είμαι η Κούβα) 45 χρόνια μετά τη δημιουργία της και δείτε πόσο πιο μοντέρνα είναι ακόμα και από τις σημερινές κυκλοφορίες. Ταινία που αιχμαλωτίζει τις αισθήσεις. Ο σοβιετικός σκηνοθέτης Mikhail Kalatozov με τη βοήθεια της κυβέρνησης του Κάστρο δημιούργησε το αριστούργημά του. Οι περισσότεροι μπορεί να την είδατε στην περσινή επανακυκλοφορία. Οι υπόλοιποι τρέξτε στα ντιβιντάδικα. Αντί για υπόθεση και λοιπά σχόλια, διαβάστε τι έχουν πει άλλοι φίλοι και γνωστοί για την ταινία:

→ 25th Frame
→ Κινηματογραφική Λέσχη Ηλιούπολης
→ AUEB film club
→ Cine-theasi
→ cine.gr