Ξαναβλέποντας: House of Games

Την πρώτη φορά, θα σε κερδίσει η ανατροπή. Tη δεύτερη φορά, γνωρίζοντας την πλοκή, βλέπεις το έργο λίγο διαφορετικά, νιώθεις τη μοναξιά της ηρωίδας, ίσως επίτηδες έχει και ένα κάπως α-σεξουαλικό παρουσιαστικό, είναι εργασιομανής για να γεμίσει το χρόνο της και νιώθεις ότι έλκεται από τον διαφορετικό κόσμο των κομπιναδώρων μικροκακοποιών. Το House of Games είναι μία από τις αγαπημένες ταινίες του υπογράφοντα.

Πρόκειται για την πρώτη σκηνοθετική δουλειά του θεατρικού συγγραφέα David Mamet (ο οποίος είχε ήδη ξεκινήσει να γράφει και κινηματογραφικά σενάρια). Πρωταγωνίστρια η τότε σύζυγός του Lindsay Crouse, και σε όλους τους υπόλοιπους ρόλους οι χαρακτηριστικοί συνεργάτες του (Joe Mantegna, J.T. Walsh, Ricky Jay, Mike Nussbaum και ο William H. Macy).

The Bedroom Window

Ο Steve Guttenberg πήγε να βοηθήσει και βρέθηκε μπλεγμένος. Τσιλιμπουρδίζει με τη γυναίκα του πανίσχυρου αφεντικού του, αλλά δεν βρήκε το μπελά από αυτόν. Η γυναίκα του αφεντικού είναι η νεαρή Isabelle Huppert, η οποία παρατηρεί από το Παράθυρο της κρεβατοκάμαρας ένα παραλίγον φονικό. Παρατηρεί τον εγκληματία αλλά δεν μπορεί να ενημερώσει την αστυνομία για να μην αποκαλυφθεί ο παράνομος δεσμός τους. Αναλαμβάνει ο Guttenberg να πει πως αυτός ήταν ο μάρτυρας και να δώσει περιγραφή του δράστη, αλλά λίγο το ένα ψεματάκι εδώ, λίγο άλλο ψεματάκι εκεί, το ένα θα φέρει το άλλο και θα βρεθεί να είναι αυτός ύποπτος για τους φόνους. Η μόνη που θα τον βοηθήσει θα είναι το παρολίγον θύμα, που υποδύεται η Elizabeth McGovern.

Ο Guttenberg (της φήμης της Μεγάλης των μπάτσων σχολής) φαίνεται λίγο παράταιρος για το ρόλο στην αρχή, στην πορεία όμως ταιριάζει στην όλη παρεξήγηση που εμπλέκεται και που βάζει σε κίνδυνο την ελευθερία του. Το σενάριο βασίστηκε στο βιβλίο "The witnesses" κάποιας Anne Holden (το βιβλίο είχε πρωτοεκδοθεί το 1971) και το επιμελήθηκε ο Curtis Hanson όπως και τη σκηνοθεσία, παρουσιάζοντας ένα ευπρεπές ψυχολογικό θρίλερ, το οποίο έχει κάποιες καλές στιγμές. Φυσικά και οι περισσότερες επιρροές είναι χιτσκοκικές. Υπάρχουν όμως και λίγα σημεία που λες "μα τι σκέφτηκε τώρα!" και κόβουν από τις καλές εντυπώσεις. Στο σύνολο, ένα ευπρεπές εργάκι της εποχής του 1987. Από τους ερμηνευτές, φυσικά και η Huppert κλέβει την παράσταση με τον αέρα και τη φινέτσα της.

Matewan (Ματωμένη Αμερική)

Σκληρή ταινία γύρω από τις προσπάθειες των ανθρακωρύχων της πόλης Matewan να φτιάξουν εργατικό συνδικάτο στην Αμερική της δεκαετίας του '30, για να βελτιώσουν τα εργατικά τους ζητήματα (μισθός, ωράριο, συνθήκες εργασίας κλπ). O Chris Cooper (στην πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση) εμφανίζεται ως εκπρόσωπος του Συνδικάτου και προσπαθεί να οργανώσει και να ενώσει τους εργάτες (λευκούς, μαύρους, ιταλούς). Μπαίνει, φυσικά, στο μάτι των εκπροσώπων της Εταιρείας, η οποία είναι η απόλυτη δύναμη στην περιοχή: πέρα από τα ορυχεία κατέχει σπίτια, μαγαζιά, έχει ένστολους μπράβους, ελέγχει κοινώς σχεδόν όλη την πόλη. Όπως καταλαβαίνετε, τα πράγματα θα αρχίζουν να εκτροχιάζονται πολύ γρήγορα και η βία θα είναι αναπόφευκτη. Σπουδαία ταινία του John Sayles, ίσως μία από τις καλύτερες της χρονιάς του 1987 (μετά τους Αδιάφθορους και τον Δαιμονισμένο Άγγελο, για τον υπογράφοντα). Σε χαρακτηριστικούς ρόλους οι David Strathairn, James Earl Jones και ο ίδιος ο σκηνοθέτης.

Extreme Prejudice (Χωρίς κανένα δισταγμό)

Η επιτυχία των 48 Ωρών το 1982 (του Walter Hill) φαίνεται να απογείωσε μόνο την καριέρα του Έντι Μέρφι. Ο Νικ Νόλτε έκανε ελάχιστες ταινίες μέχρι το 1987 οπότε και ξανασυνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη στη σκληρή αστυνομική περιπέτεια Extreme Prejudice. Και πάλι, όμως, η επιτυχία τον προσπέρασε. Θα έπρεπε να περιμένει άλλα τέσσερα χρόνια ώστε να έρθουν οι Ακόμα 48 ώρες και το 1991 ο Σκορσέζε (Ακρωτήρι του φόβου) και η Μπάρμπαρα Στράιζαντ (Πρίγκιπας της παλίρροιας).

Το πρώτο μισό (και λίγο παραπάνω) του έργου μας εδώ, με την προετοιμασία της ληστείας, με τις δύο διαφορετικές πλοκές που εξελίσσονται παράλληλα στην ίδια πόλη και με την προσπάθεια σκιαγράφισης του πορτρέτου του σκληροτράχηλου σερίφη που υποδύεται ο Νόλτε, δίνουν το απαραίτητο ενδιαφέρον στο έργο. Όταν συγκλίνουν όμως οι ιστορίες και οδηγηθούμε στις σκηνές στο Μεξικό, η ταινία αλλάζει ύφος, οδηγείται προς το αιματηρό φινάλε (κανονικό αιματοκύλισμα) και θυμίζει Άγρια Συμμορία, αλλά φυσικά στο κατώτερό της. Συνολικά; Ένα έργο σε υπαρξιακή σύγχυση. Παίζουν πολλοί γνωστοί δεύτεροι χαρακτήρες της δεκαετίας του '80, με τους Powers Boothe και Michael Ironside να συμπληρώνουν το καστ αυτού του μοντέρνου γούεστερν. Ειδικά ο δεύτερος, που φέρνει εμφανισιακά στον Jack Nicholson, μαζί με τη συμμετοχή του στο Τοπ Γκαν της προηγούμενης χρονιάς, έφτασε στο αποκορύφωμα της mainstream καριέρας του. Μετά και το Total Recall το '90, εξαφανίστηκε στα b-movie.

Hope and Glory (Ελπίδα και δόξα)

Ο Β' Παγκόσμιος πόλεμος μέσα από τα μάτια ενός μικρού αγοριού. Η ταινία Hope and Glory αποτελεί μια προσωπική δουλειά του σκηνοθέτη John Boorman, ο οποίος ήθελε να αποτυπώσει στο πανί τις δικές του αναμνήσεις από την εποχή εκείνη. Παρακολουθούμε τις αναγκαστικές αλλαγές στον τρόπο ζωής των βρετανών, τις συνθήκες διαβίωσης κάτω από τη συνεχή απειλή των βομβαρδισμών. Μόνο τα μικρά παιδιά δεν καταλαβαίνουν τίποτα και συνεχίζουν το παιχνίδι τους μέσα στα ερείπια, μαζεύοντας κομμάτια από βόμβες και πυρομαχικά! Νοσταλγική ματιά σε ένα βαρύ θέμα, αλλά η σκηνοθετική προσέγγιση του Boorman κάνει την ταινία... ελαφρότερη του αναμενόμενου. Και σε σημεία διασκεδαστική! Not bad at all. Άρεσε αρκετά και στην Ακαδημία, τόσο που την πρότειναν για πέντε όσκαρ, τα τρία για τον κύριο Boorman: σκηνοθεσίας, σεναρίου και καλύτερης ταινίας ως παραγωγός! Τα πήρε όλα όμως ο... Τελευταίος αυτοκράτορας.

Walker

Η ταινία Walker ασχολείται με τον αμερικανό λοχαγό William Walker, ο οποίος εισέβαλε στο Μεξικό στα 1850, τον κάλεσαν οι προχούντες της Νικαράγουας να τους βοηθήσει στην «παλινόρθωση της δημοκρατίας», μέχρι που στο τέλος έγινε ο ίδιος πρόεδρος της μικρής αυτής χώρας... με το στανιό. Να είστε σίγουροι όμως πως δεν πρόκειται να παρακολουθήσετε μια απλή ιστορική ταινία. Σκηνοθέτης είναι ο Alex Cox κι αυτό από μόνο του λέει πολλά. Σκεφθείτε το Νεκρό του Τζάρμους και θα έχετε καταλάβει περίπου τι πρόκειται να δείτε. Η ταινία, απ' την αρχή μέχρι το τέλος, είναι ένας σχολιασμός για την αμερικάνικη επιρροή στην Κεντρική Αμερική. Ή, καλύτερα να πούμε, την αμερικάνικη εισβολή και επιβολή της δικιάς τους τάξης πραγμάτων. Έχοντας πρόσφατα τα γεγονότα της εισβολής στο Ελ Σαλβαδόρ και τη Νικαράγουα στις αρχές της δεκαετίας του '80, η ταινία που κυκλοφόρησε το 1987 ήταν κάτι παραπάνω από επίκαιρη. Βέβαια, το ίδιο επίκαιρη μπορούμε να πούμε ότι είναι και σήμερα, αν σκεφτούμε κάποια παρόμοια γεγονότα σε Βιετνάμ, Αφγανιστάν, Ιράκ κ.λ.π. Η ζωή κύκλους κάνει... και εμείς είμαστε απλά τα πιόνια στην σκακιέρα των υπερδυνάμεων. Να πούμε στον ανυποψίαστο θεατή ότι ο σκηνοθέτης μπόλιασε την ταινία με απίστευτες χρονικές ανακρίβειες (που βγάζουν μάτι), όπως το να καπνίζουν πακέτα marlboro, να πίνουν coca-cola, να διαβάζουν έγχρωμα περιοδικά, να φοράνε δερμάτινα τζάκετ, μέχρι και μια προσπέραση κάρου από μία mercedes έχει βάλει ο αθεόφοβος. Το σουρεαλιστικό τέλος με το ελικόπτερο σε στέλνει αδιάβαστο, αλλά αυτή ακριβώς η σκηνή είναι που ενώνει το παρελθόν με το παρόν και καταλαβαίνεις ότι τόσα χρόνια δεν έχει αλλάξει τίποτα. Και όσον αφορά τις ερμηνείες, ο Ed Harris είναι απλά εγγύηση.

Przypadek (Η τύχη/Blind Chance)

Η ταινία Przypadek του μεγάλου πολωνού σκηνοθέτη γυρίστηκε το 1981 αλλά απαγορεύτηκε από την Λογοκρισία των Αρχών της Πολωνίας. Κυκλοφόρησε τελικά επισήμως το Μάιο του 1987 στο φεστιβάλ των Καννών. Γνωστός στο ευρύ κοινό ο Kieslowksi από την τριλογία των χρωμάτων και τη διπλή ζωή της Βερονίκ, εδώ έχουμε να κάνουμε με μια σχετικά άγνωστη ταινία αλλά μια από τις καλύτερες ταινίες του μέσα από την δεκαετία του '80. Όπως βλέπουμε και στην αφίσα, ο πρωταγωνιστής Βίτεκ τρέχει για να προλάβει το τρένο. Από αυτό το απλό περιστατικό θα δημιουργηθούν τρεις διαφορετικές ιστορίες. Τρεις ιστορίες που η κάθε μία θα διαμορφώσει εντελώς διαφορετικά την εξέλιξη της ζωής του πρωταγωνιστή. Στην πρώτη εκδοχή ο Βίτεκ καταφέρνει να ανέβει στο τρένο. Εκεί γνωρίζει κάποιον κομμουνιστή που τον παροτρύνει να γραφτεί στο κόμμα... Στη δεύτερη εκδοχή δεν προλαβαίνει το τρένο και έρχεται σε σύγκρουση με έναν ελεγκτή εισιτηρίων, γεγονός που οδηγεί στη σύλληψή του... Στην τρίτη εκδοχή ο Βίτεκ αφού έχει χάσει το τρένο συναντά τυχαία μια συμφοιτήτριά του. Αυτή η συνάντηση στέκεται αφορμή για να συνεχίσει τις σπουδές που είχε παρατήσει...

Μέσα στην ταραχώδη περίοδο της Πολωνίας κατά τη δεκαετία του '70, ο Κισλόφκσι ασχολείται με το αγαπημένο του θέμα της τύχης/μοίρας και πώς αυτό επηρεάζει τον άνθρωπο, τις επιλογές που παίρνει στην πορεία της ζωής του και τις διαδρομές που θα ακολουθήσει. Οι τρεις ιστορίες όμως συγκλίνουν προς ένα κοινό τέλος κι αυτό είναι ένα ταξίδι στο Παρίσι. Το τέλος μας αφήνει με το στόμα ανοιχτό και το μυαλό σε εγρήγορση. Φυσικά, υπάρχει έντονα η καυστική κριτική ματιά για την πολωνική κοινωνία σε όλα τα επίπεδα, όπως υπάρχει έντονα και η εξερευνητική ματιά του σκηνοθέτη στην ψυχολογία του πρωταγωνιστή. Μπορεί να σας φέρει στο μυαλό το Sliding Doors και Τρέξε, Λόλα Τρέξε, αλλά εδώ τα πράματα είναι πιο.... σινεφίλ.