A Place in the Sun (Μια θέση στον ήλιο)

Η ταινία A Place in the Sun είναι μία από τις πιο διάσημες ταινίες της χρονιάς της, του 1951 δηλαδή, με έξι βραβεία όσκαρ (σκηνοθεσίας, σεναρίου, φωτογραφίας, κουστουμιών, μουσικής και μοντάζ) και πρωταγωνιστικό δίδυμο που κεντρίζει το ενδιαφέρον και μαγνητίζει το βλέμμα· Montgomery Clift και Elizabeth Taylor. Ο πρώτος υποδύεται έναν άντρα της εργατικής τάξης που αφήνει έγκυο τη επίσης συναδέλφισσά του Shelley Winters. Ταυτόχρονα όμως ερωτεύεται μια πλούσια κληρονόμο (Taylor is her name). H έγγυος φίλη του αρχίζει να του γίνεται σιγά-σιγά στενός κορσές και αυτός βάζει στο μυαλό του να την σκοτώσει ώστε να ελευθερωθεί από το διπλό παιχνίδι που παίζει και να μείνει με την Taylor.

Ενδιαφέρουσα, αν μη τι άλλο, η ταινία του George Stevens έχοντας για ατού τη συνύπαρξη ενός από τα καλύτερα κινηματογραφικά ζευγάρια. Είναι όμως αρκετά αργόσυρτη καθώς επικεντρώνεται περισσότερο στα ρομαντικά ραντεβουδάκια και λιγότερο στο αδιέξοδο του αντιήρωα μας. Όσοι δεν γουστάρουν το μελόδραμα, καλύτερα να την αποφύγουν, καθώς προς το τέλος η ταινία «βαραίνει» αρκετά.

Lost Horizon (Χαμένος ορίζοντας)

Το ομώνυμο μυθιστόρημα του James Hilton πέφτει στα χέρια του Frank Capra και το αποτέλεσμα είναι μία από τις πιο σημαντικές αμερικανικές ταινίες της δεκαετίας του '30. Ο Χαμένος Ορίζοντας του 1937 μας παρουσιάζει την (φανταστική) ιστορία του διπλωμάτη και ιδεαλιστή Robert Conway (που υποδύεται ο πολύ καλός Ronald Colman) ο οποίος ξεφεύγει από την πολεμική ατμόσφαιρα της Κίνας του '35 μέσα σε ένα αεροπλάνο μαζί με άλλα τέσσερα άτομα (τον αδερφό του, έναν γεωλόγο, έναν κομπιναδόρο και μία αμερικανίδα που αργοπεθαίνει). Όταν θα καταλάβουν ότι το αεροπλάνος τους το έχει καταλάβει ένας κινέζος πιλότος θα είναι ήδη στον αέρα χωρίς να μπορούν να κάνουν τίποτα γι'αυτό. Μία βλάβη όμως θα αναγκάσει τον πιλότο να προσγειώσει το σκάφος στα χιόνια μιας άγνωστης οροσειράς των Ιμαλαΐων, προδιαγράφοντας ένα παγωμένο τέλος για όλους τους. Τότε είναι που θα εμφανιστεί μια περίεργη ομάδα ανθρώπων που μιλάνε αγγλικά και θα τους σώσει οδηγώντας τους στην κρυμμένη από τον κόσμο και άγνωστη πόλη της Shangri-La. Κρυμμένη ανάμεσα στις παγωμένες βουνοκορφές, η εύφορη κοιλάδα προσφέρει απλόχερα τα αγαθά της στους πολίτες, οι οποίοι ζούνε ευτυχισμένοι μέσα σε απόλυτη ελευθερία και ισότητα, χωρίς μίσος, χωρίς ανταγωνισμός, χωρίς να γερνούν.
Η Ουτοπία βρίσκεται μπροστά στα μάτια των επισκεπτών, μη μπορώντας να πιστέψουν την ύπαρξη της. Για τον Conway είναι η πραγματοποίηση των ονείρων του. Οι πιο δύσπιστοι αργούν να προσαρμοστούν, αλλά κι αυτοί θα ενδώσουν τελικά. Μόνο ο αδερφός του Conway δεν πείθεται από αυτά που βλέπει, θεωρώντας τα παραμύθια ή ένα απλό κόλπο. Σκοπός του γίνεται πλέον να φύγει από κει με την πρώτη ευκαιρία. Η επιθυμία του θα συμπαρασύρει και τον Conway, οδηγώντας τον μακριά. Αφού ανακαλύψει όμως ότι δεν μπορεί να αφήσει πίσω του τον κόσμο της Shangri-La, θα προσπαθήσει με κάθε μέσο να επιστρέψει, όποιον κι αν είναι το κόστος.

Το μεγαλύτερο σκηνικό που χτίστηκε εκείνη την εποχή αποτελούσε η Shangri-La. Οι φιλοσοφικές ιδέες του συγγραφέα δεν είχαν την απήχηση που περίμενε ο Capra και η ταινία χαντακώθηκε εμπορικά. Μακριά κι από το κωμικό στυλ του Κάπρα που είχε συνηθίσει ο θεατής, η ταινία θυμίζει κάτι από εξωτική περιπέτεια έχοντας αρκετό φιλοσοφικό μπλα-μπλα και ερωτήματα-απαντήσεις σε σοβαρά κοινωνικά & πολιτικά θέματα. Σε σημεία ο Κάπρα γίνεται προφητικός, όπως π.χ. στη σκηνή που ο μεγάλος Λάμα φοβάται για την εξουσία που μπορεί να λάβει ένας άνθρωπος και να οδηγήσει τα πλήθη σε έναν μεγάλο πόλεμο, να καταστρέψει πολιτισμούς και να κάψει βιβλία (για ποιον χτυπούσε η καμπάνα άραγε;). Ο κόσμος της εποχής όμως αγρόν αγόραζε. Η ταινία είχε χαθεί στο πέρασμα του χρόνου και ερευνητές προσπάθησαν και βρήκαν κομμάτια της σε ολόκληρο τον κόσμο. Όταν τελείωσε η ανασύσταση της ταινίας, υπήρχε ολόκληρη η ηχητική μπαντά των 130 λεπτών αλλά έλειπαν εφτά λεπτά εικόνας, τα οποία αντικαταστάθηκαν με φωτογραφίες των ηθοποιών.

Sacco & Vanzetti

Με την ιστορία της δίκης, καταδίκης και εκτέλεσης των ιταλών μεταναστών και διακεκριμένων αναρχικών Nicola Sacco και Bartolomeo Vanzetti, ήταν σίγουρο ότι δεν θα ασχοληθεί επί του θέματος κάποια αμερικάνικη παραγωγή. Το 1971 ανέλαβε ο Giulano Montaldo να παρουσιάσει όσο πιο ρεαλιστικά μπορούσε όλα τα γεγονότα που οδήγησαν σ'αυτές τις άδικες εκτελέσεις. Η εποχή λίγο μετά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο είναι μια δύσκολη εποχή για την Αμερική, όπου κυριαρχεί ο Κόκκινος Τρόμος και οτιδήποτε αριστερό φαντάζει τρομακτικό. Μια αιματηρή ληστεία θα δώσει σε κάποιους να σφετεριστούν την ευκαιρία και να συλλάβουν αριστερούς αγωνιστές, προσπαθώντας να αμαυρώσουν τον αγώνα του εργατικού κινήματος καταδικάζοντάς τους ως στυγνούς εγκληματίες. Η ταινία Sacco & Vanzetti, με μουσική από τον Ennio Morricone, είχε στον ρόλο του Vanzetti τον μέγιστο Gian-Maria Volontè και —αν όχι για εγκυκλοπαιδικούς/ιστορικούς λόγους— μπορείτε να την δείτε για το ρεσιτάλ ερμηνείας του ιταλού ηθοποιού.

Сорок первый (Ο 41ος)

Μία από τις λίγες ρώσικες ταινίες που έχουμε δει, αποτελεί η ταινία του 1956 Ο 41ος του Γκριγκόρι Τσουχράι, του σκηνοθέτη της πιο γνωστής Μπαλάντας για έναν στρατιώτη. Με λίγα λόγια, εδώ παρακολουθούμε μια νεαρή αγωνίστρια του Κόκκινου Στρατού που βρίσκεται με μια ομάδα συντρόφων της αποκομμένη σε μια ερημική περιοχή κοντά στη λίμνη Αράλη. Αυτή αναλαμβάνει να οδηγήσει στο στρατηγείο έναν νεαρό αξιωματικό που έχουν πιάσει αιχμάλωτο, αλλά μια κακοκαιρία αφήνει το ζευγάρι μόνο του σε ένα έρημο νησί της λίμνης. Μέσα σ' αυτό το φυσικό πλαίσιο, οι ταξικές, ιδεολογικές και πολιτιστικές διαφορές σιγά-σιγά παραμερίζονται, ο καταπιεσμένος ερωτισμός βρίσκει πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθεί και οι δύο νέοι γίνονται εραστές. Μέχρι τη στιγμή που θα έρθει η ομάδα διάσωσης και η νεαρή αγωνίστρια θα πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στο καθήκον ή στον έρωτα. Εκπληκτικές εικόνες από τον πρωτοεμφανιζόμενο -τότε- σκηνοθέτη αγκαλιάζουν το δυνατό σενάριο, προσφέροντάς μας μια εκπληκτικά δυναμική ταινία που παραμένει φρέσκια ύστερα από τόσα χρόνια.

Whisky Galore!

Η πρώτη ταινία του καλύτερου ίσως σκηνοθέτη που ανέδειξαν τα βρετανικά Ealing Studios. Η ταινία Whisky Galore! διαδραματίζεται σε ένα νησί βόρεια της Σκωτίας και μας δείχνει τη ζωή των κατοίκων του εν έτη 1943, όπου η χειρότερη καταστροφή που υπέστεισαν δεν ήταν οι βόμβες των Γερμανών, ούτε η πείνα, αλλά το άδειασμα των μπουκαλιών ουίσκι! Ο ανεφοδιασμός αργούσε να έρθει και οι κάτοικοι βρέθηκαν σε πρωτοφανή... μιζέρια. Όταν όμως ναυαγήσει σε μια ξέρα ένα μεγάλο εμπορικό, το οποίο έχει στα αμπάρια του χιλιάδες κάσες από ουίσκι, το νησί βρίσκει πάλι την ενέργειά του και οι κάτοικοί του καταστρώνουν το σχέδιο τους ώστε να αρπάξουν ό,τι προλάβουν προτού αυτό βυθιστεί. Κόντρα στις... επιθυμίες του νησιού βρίσκεται ένας άγγλος που εκτελεί χρέη πολιτοφύλακα και θα προσπαθήσει να επιβάλλει την τάξη! Χωρίς να είναι τίποτα σπουδαίο, η ταινία του Alexander Mackendrick που κυκλοφόρησε το 1949 είναι αρκετά διασκεδαστική και γνήσια στις προθέσεις της, αποτελώντας ίσως την καλύτερη περίπτωση σινε-θέασης για τους λάτρεις του σκωτσέζικου ποτού.

The Thing From Another World

Το 1951 ο Howard Hawks ανέλαβε την παραγωγή μιας φουτουριστικής ταινίας, της μοναδικής στην καριέρα του. Το αποτέλεσμα ήταν το The Thing From Another World, μία από τις δύο συνολικά ταινίες που παρήγαγε η εταιρεία παραγωγής του Hawks, η Winchester Pictures. Βασισμένη στην ιστορία Who Goes There? του John W. Campbell Jr., η ταινία αφηγείται την ανεύρεση ενός εξωγήινου σκάφους από επιστήμονες στην Ανταρκτική, το οποίο περιέχει... κάτι ζωντανό· ένα ον από άλλο πλανήτη, το οποίο βρίσκεται σε λήθαργο, αλλά όταν ξυπνήσει κανείς δεν θα είναι ασφαλής. Μία από τις καλύτερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας της δεκαετίας του '50, με low budget και με άγνωστους ηθοποιούς, αλλά γνήσια κινηματογραφικά thrills! Το μοτίβο της ιστορίας είναι οι άνθρωποι που βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε ένα σπίτι και αμύνονται από μία απειλή, κάτι «κακό» (εξωγήινοι, κακοποιοί κλπ). Ένα μοτίβο που επανέλαβε ο Hawks με μεγαλύτερη επιτυχία στο Rio Bravo το 1959.

Η ιστορία αυτή γυρίστηκε σε αξιόλογο ριμέικ το 1982 από τον John Carpenter με τον Kurt Russell στον πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά σεις παρακάτω δείτε τη γνήσια ταινία, η οποία ξεκινάει 7 λεπτά και 56 δεύτερα μετά την έναρξη του βίντεο (εξαιτίας ενός βλάκα που πρόσθεσε τα δικά του σχόλια στην αρχή). Το λινκ εδώ.

Robin and the 7 Hoods

H παρέα των Frank Sinatra, Dean Martin και Sammy Davis Jr, που «βαφτήστηκε» από τη Lauren Bacall ως Rat Pack (έχοντας για αρχηγό τον Bogart που απεβίωσε όμως νωρίς), έπαιξαν μαζί σε αρκετές κινηματογραφικές ταινίες. Μία από αυτές αποτελεί η γκανγκστερική παρωδία του 1964 Robin and the 7 Hoods. Πρόκειται για την ιστορία της συμμορίας από γκάνγκστερς του Robbo (Sinatra) την εποχή της ποτοαπαγόρευσης που μένουν χωρίς αρχηγό, όταν όλες οι αντίπαλες συμμορίες ενώνονται και καθαρίζουν το παλιό αφεντικό (σε ρόλο-έκπληξη ο Edward G. Robinson). Ο Peter Falk προσπαθεί να τους ενώσει όλους κάτω από την αρχηγία του, αλλά ο Sinatra διαφωνεί. Αυτό σημαίνει την εκκίνηση του πόλεμου μεταξύ των συμμορίων. Στο παιχνίδι όμως θα εμφανιστεί και η κόρη του παλιού αφεντικού, η οποία θα προσπαθήσει να εκδικηθεί το θάνατο του πατέρα της και ταυτόχρονα να «βγει» πάνω και από τις συμμορίες. Μέσα σ'όλα αυτά εμφανίζεται και ο Bing Crosby, ο οποίος αναλαμβάνει τη «βιτρίνα» των επιχειρήσεων του Sinatra, κάνοντας πολλές αγαθοεργίες αποκτώντας έτσι το προσωνύμιο Robin Hood (εξ ου και ο τίτλος/λογοπαίγνιο της ταινίας).

Ενώ η ταινία μας έχει μια ενδιαφέρουσα και διασκεδαστική ιστορία, μπλέκει αρκετά μουσικοχορευτικά κομμάτια μέσα στην πλοκή της, που ούτε άξια λόγου είναι ως προς το χορευτικό τους κομμάτι και ούτε έχουν αρκετό ενδιαφέρον τα τραγούδια· με εξαίρεση την σκηνή στο καζίνο που μετατράπηκε σε εκκλησιαστική αίθουσα και τραγουδάνε όλοι μαζί για να ξορκίσουν το κακό... του αλκοόλ (booze)! Η ταινία είναι όντως λίγο βαρετή σε κάποια σημεία, αλλά εν τέλη παρακολουθείται ολόκληρη χάρη στο λαμπερό καστ.

The Treasure of the Sierra Madre

Γιος σκηνοθετεί τον πατέρα και το αποτέλεσμα είναι να κερδίσει ο πρώτος δύο όσκαρ για τη σκηνοθεσία και για το σενάριο και ο δεύτερος ένα β' ανδρικού ρόλου. Όλα αυτά στην καλύτερη (για τον υπογράφοντα) ταινία του John Huston και μία από τις καλύτερες του παγκόσμιου κινηματογράφου, το Θησαυρό της Σιέρα Μάντρε, παραγωγής 1948.

Δύο αποτυχημένοι τυχοδιώκτες (οι Humphrey Bogart και Tim Holt) βρίσκονται στο Μεξικό αναζητώντας να πιάσουν την καλή. Όταν γνωρίσουν έναν ηλικιωμένο και έμπειρο χρυσοθήρα που γνωρίζει από καλές τοποθεσίες με χρυσό, θα συγκροτήσουν μια τριάδα σκαπανέων και θα οδεύσουν στα βουνά του Μεξικό προς αναζήτηση του πολύτιμου μεταλλεύματος. Δεν θα αργήσουν να βρουν αυτό που ψάχνουν, αλλά τότε είναι που θα οδηγηθούν σταδιακά προς την παράνοια από τη φιλαργυρία και την απληστία τους, έχοντας να αντιμετωπίσουν επίσης ληστές και διεφθαρμένους αστυνομικούς. Απίστευτες ερμηνείες από την πρωταγωνιστική τριάδα με τον πιο άπληστο Bogart να ξεχωρίζει, ίσως και λόγω ξεχωριστής προτίμησης από τον υπογράφοντα. Μια ταινία για τη σκοτεινή φιλοχρήματη πλευρά των ανθρώπινων παθών.

Yellow Sky

Λέγοντας ότι η ταινία Yellow Sky είναι ένα γουέστερν σκηνοθετημένο από τον William Wellman, ο υποψιασμένος σινεφίλ μπορεί πολύ εύκολα να καταλάβει ότι δεν θα παρακολουθήσει άλλη μία ταινία του είδους που απλώς αναπαράγει τα κλισέ του είδους. Αν πληροφορήσουμε αυτόν τον ψιλιασμένο σινεφίλ ότι στο σενάριο βρίσκουμε τον Lamar Trotti με τον οποίο ο Wellman είχε ξανασυνεργαστεί στο Ox-Bow Incident και στη διεύθυνση της φωτογραφίας έχουμε τον Joe MacDonald, το φωτογράφο της My Darling Clementine του Ford, τότε μπαίνει κατευθείαν στο κόλπο. Από ένα αδημοσίευτο διήγημα του W. R. Burnett, η ταινία είναι μια ελεύθερη απόδοση της Καταιγίδας του Shakespear, τοποθετημένη φυσικά στην Άγρια Δύση. Επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στις δραματικές και ψυχολογικές συγκρούσεις, ο σκηνοθέτης αφήνει τους πυροβολισμούς και τα πιστολίδια στην άκρη, για να τα χρησιμοποιήσει με φειδώ εκεί που πρέπει.

Ο Gregory Peck και η συμμορία του, όντας κυνηγημένοι και αφού πορεύτηκαν μέσα από την έρημο, φτάνουν εξουθενωμένοι σε μια πόλη-φάντασμα με το όνομα Yellow Sky και εκεί βρίσκουν νερό και φαγητό από τους δύο μοναδικούς εναπομείναντες κατοίκους, την Anne Baxter και τον παππού της. Υποψιασμένοι ότι ο παππούς έχει μείνει σ'αυτήν τη νεκρή πολή για να βρει χρυσό, η συμμορία αποφασίζει να παραμείνει εκεί μέχρι να τον καρπωθεί. Μόνο που ο Gregory Peck αρχίζει να έχει αισθήματα για την Baxter και ο Richard Widmark αναλαμβάνει από μόνος του χρέη αρχηγού στρέφοντας και τους υπόλοιπους συμμορίτες εναντίον του πρώην αρχηγού. Τα πράγματα οδηγούνται ολοταχώς προς μια αιματηρή σύγκρουση.

A Farewell to Arms (Αποχαιρετισμός στη σημαία)

Άλλο ένα βιβλίο του Ernest Hemingway που μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη και πάλι με πρωταγωνιστή τον Gary Cooper. Η ταινία A Farewell to Arms αποτέλεσε μεγάλη επιτυχία για τη χρονιά του 1932 και βοήθησε να καθιερωθεί ο Cooper ως μεγάλος σταρ. Αν και πρώτο όνομα στην ταινία και γενικά εκείνη την εποχή ήταν η Helen Hayes, διάσημη θεατρική ηθοποιός που μετακόμισε στο Χόλιγουντ μόνο όταν υπέγραψε συμβόλαιο ο συγγραφέας σύζυγός της (και κει πάλι έκατσε για λίγες ταινίες) και βραβευμένη με όσκαρ την προηγούμενη χρονιά για την ταινία The Sin of Madelon Claudet. Η ταινία παρακολουθείται περισσότερο ως μια δραματική ρομαντική ταινία, μια ιστορία αγάπης καταμεσής του Α' Παγκοσμίου Πολέμου για ένα ζευγάρι που προσπαθεί να βρει την ευτυχία.

Τα δικαιώματα της ταινίας έχουν εκπέσει και μπορείτε να την δείτε και να την κατεβάσετε εδώ → archive.org

The Trial (Η δίκη)

Η δίκη (γνωστή και ως Les Procès) είναι μια ακόμα ταινία του Orson Welles, από αυτές δηλαδή που κατάφερε να ολοκληρώσει. Βασισμένη στο πασίγνωστο ημιτελές βιβλίο του Franz Kafka σε σενάριο του Welles, η ταινία γυρίστηκε σε διάφορα μέρη της Ευρώπης, εκτός από την Πράγα, την πατρίδα του Κάφκα, καθώτι εκεί τα έργα του συγγραφέα ήταν ακόμα απαγορευμένα από την κομουνιστική κυβέρνηση. Ο Anthony Perkins ερμηνεύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο του κυρίου Κ., μπαίνοντας απόλυτα στο πνεύμα του κακόμοιρου υπαλληλάκου που ξυπνάει μια μέρα και βρίσκεται κατηγορούμενος για κάποια αξιόποινη πράξη που δεν γνωρίζει και κανείς δεν του λέει. Συμπρωταγωνιστούν επίσης η Jeanne Moreau, η πανέμορφη Romy Schneider και ο (σχεδόν μόνιμος συνεργάτης τα τελευταία χρόνια) Akim Tamiroff, όπως και ο ίδιος ο Welles στο ρόλο του συνηγόρου.

Η ταινία αποτελεί ένα εικαστικό, σκηνοθετικό επίτευγμα του Welles, προσφέροντας στον θεατή απίστευτες εικόνες. Τα πελώρια σκηνικά (που φέρνουν στο μυαλό το γερμανικό εξπρεσιονισμό) αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικό ρόλο τονίζοντας την ασημαντότητα του ήρωα μπροστά στη Δικαστική Εξουσία, ανήμπορος να αντιμετωπίσει τη Γραφειοκρατία, ο οποίος θαρρείς ότι κινείται σαν μαριονέτα. Μια ταινία όμως που απευθύνεται καθαρά σε σινεφίλ κοινό.

House Of Strangers (Το σπίτι των ξένων)

Η προσπάθεια ενός νεαρού δικηγόρου να αντιμετωπίσει τις οικονομικές δυσκολίες της τράπεζας του πλούσιου αλλά δύστροπου ιταλο-αμερικανού πατέρα του και την αδιαφορία (πες και αχαριστία) των τριών αδερφών του που δουλεύουν επίσης στην τράπεζα για ψίχουλα. Έτσι θα βρεθεί αυτός στη φυλακή, και όταν βγει θα βρεθεί αντιμέτωπος με τη «νέα τάξη πραγμάτων» η οποία δεν το συμπεριλαμβάνει. Μέσα από ένα μεγάλο φλάσμπακ, παρακολουθούμε όλα τα γεγονότα τα οποία έφεραν την οικογένεια σε διάλυση, αλλά και το πώς ο σκληρός δικηγόρος δάγκωσε τη λαμαρίνα για μια πολύ ανεξάρτητη γυναίκα.

Ο καρατερίστας Richard Conte ξεχωρίζει στην ταινία House of Strangers σε έναν από τους ελάχιστους αξιομνημόνευτους πρωταγωνιστικούς του ρόλους, έχοντας στο πλευρό του τον μεγάλο Edward G. Robinson και την Susan Hayward ως μοιραία με-τα-όλα-της γυναίκα! Πρόκειται για την πρώτη μεταφορά του βιβλίου I'll Never Go There Any More του Jerome Weidman, το οποίο ξαναμεταφέρθηκε στο σινεμά άλλες δύο(!) φορές. Χωρίς να έχω δει την τρίτη εκδοχή, The Big Show, θα προτιμήσω τελικά την γουέστερν εκδοχή που είχαμε παρουσιάσει και παλιότερα, τη Σπασμένη Λόγχη. Στην καρέκλα του σκηνοθέτη εδώ συναντάμε τον Joseph L. Mankiewicz σε ευπρεπή και πολύ καλή σκηνοθεσία, ένα χρόνο πριν τα δώσει όλα... για την Εύα.

Marvel attacks

Δεν ξέρω πόσοι έκατσαν και είδαν τον Iron Man του Robert Downey Jr. μέχρι και το πέρας των τίτλων τέλους. Και εννοώ μέχρι το τέλος-τέλος, εκεί όπου εμφανίζεται για λίγα λεπτά ο... Nick Fury με τη μορφή του Samuel L. Jackson. Και λογικά επειδή κανείς δεν την είδε, προσθέσανε άλλη μια έξτρα σκηνή στον Hulk του Edward Norton, λίγο πριν πέσουν τα γράμματα για να μην τη χάσει κανείς. Οπότε μπορούν από τώρα να αρχίσουν να τρίβουν τα χέρια τους οι φανατικοί των κόμικ, όπως και η Marvel δηλαδή που ετοιμάζεται να κάνει χρυσές δουλειές!

Saturday Night & Sunday Morning

Μια από τις πρώτες ταινίες του βρετανικού νέου κύματος που παρουσιάζει με ρεαλισμό τη ζωή και τα προβλήματα της εργατικής τάξης. Ο νεαρός —με την από τότε βαριά φωνή— Albert Finney στον δεύτερο κινηματογραφικό του ρόλο δίνει μια δυναμική ερμηνεία στο ρόλο του Arthur Seaton που δουλεύει πέντε μέρες την εβδομάδα στο εργοστάσιο για να τα ισοπεδώσει όλα το Σαββατοκύριακο· μεθύσια και γκομενοδουλειές με παντρεμένες. Ο ασύδοτος ήρωάς μας όμως θα πάρει το μάθημά του με άσχημο τρόπο, κάτι που θα τον αναγκάσει στο τέλος να ακολουθήσει τον τρόπο ζωής που απεχθανόταν. Μια σοβαρή ταινία που άγγιξε θέματα ταμπού για την εποχή όπως το σεξ, ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και αμβλώσεις. Το Σάββατο βράδυ, Κυριακή πρωί του 1960 αποτελεί την πρώτη fiction δημιουργία του πολύ καλού σκηνοθέτη Karel Reisz, μετά τις ντοκιμαντερίστικες προσπάθειες του free-cinema, του οποίου ήταν και συνιδρυτής. Για όσους δεν τον ξέρουν, πάλι, είναι ο σκηνοθέτης που μας έδωσε την αριστουργηματική Γυναίκα του γάλλου υπολοχαγού.

The Killing (Το χρήμα της οργής)

Η πρώτη ταινία ουσιαστικά μεγάλου μήκους του Stanley Kubrick είναι ένα εκπληκτικό b-movie, μια ταινία film-noir στην οποία ο νεαρός τότε σκηνοθέτης δείχνει τα διαπιστευτήριά του. Με συνεχή flash-back, με αφήγηση από διαφορετικές οπτικές γωνίες χωρίς την «συνηθισμένη», κλασικά χολιγουντιανή χρονολογική σειρά, βλέπουμε την ιστορία μιας ληστείας ενός ιπποδρόμου, από την αρχική σχεδίαση της μέχρι την αποτυχημένη εκτέλεση. Ακόμα και σήμερα η ταινία παραμένει φρέσκια και εντυπωσιάζει με την λακωνικότητα, το κινηματογραφικό της στυλ και ύφος που επηρέασε τα μάλα τους Tarantino και Singer στα Reservoir Dogs και The Usual Suspects, αντίστοιχα. Χωρίς άλλα σχόλια από μένα, αναζητήστε την ταινία The Killing και δείτε το φιλμ νουάρ έτσι όπως το συνέλαβε η ιδιοφυία του Κιούμπρικ. Αν βρείτε και το βιβλίο Clean Break του Lionel White στο οποίο βασίστηκε η ταινία, πείτε και σε μας.

One-Eyed Jacks (Η εκδίκηση είναι δική μου)

Μάρλον Μπράντο και Καρλ Μάλντεν συνεργάζονται για τρίτη φορά, σ'αυτό το επικών διαστάσεων γουέστερν που σκηνοθέτησε ο πρώτος. Είναι η πρώτη και τελευταία φορά που ο μεγάλος αυτός ηθοποιός ανέλαβε σκηνοθετικά καθήκοντα. Κι αυτό συνέβη επειδή αντικατέστησε τον Stanley Kubrick λίγο πριν αρχίσουν τα γυρίσματα. Ο ελληνικός τίτλος Η εκδίκηση είναι δική μου συνοψίζει καλύτερα την βασική υπόθεση της ταινίας. Ο Μπράντο ως νεαρός κακοποιός αποδρά από τη μεξικάνικη φυλακή όπου βρισκόταν 5 χρόνια μέσα, επειδή τον πρόδωσε ο φίλος του και τον παράτησε ολόμοναχο να αντιμετωπίσει τις μεξικανικές αρχές ύστερα από μια ληστεία. Σκοπός της ζωής του πλέον είναι να αναζητήσει τον (πρώην) φίλο του και να τον σκοτώσει. Θα μπει στη συμμορία του Ben Johnson, ο οποίος γνωρίζει ότι ο Malden βρίσκεται στην Καλιφόρνια εκτελώντας χρέη σερίφη!

Πολλά και διάφορα συμβαίνουν μέσα στα 140 λεπτά της ταινίας που ξεφεύγει από τα στενά όρια του είδους και καταλήγει να είναι μια ασυμβίβαστη δραματική ταινία χαρακτήρων, με χαλαρούς ρυθμούς, εντελώς έξω από τα συνηθισμένα για το 1961 που κυκλοφόρησε. Το αρχικό σενάριο γράφτηκε από τον Sam Peckinpah, αλλά το όνομά του δεν γράφτηκε πουθενά. Το αρνητικό στοιχείο της πολύ καλής ταινίας πάντως εντοπίζεται στην άνευρη ερμηνεία της νεαρής Pina Pellicer, η οποία επιλέχθηκε ως η μεξικάνα Audrey Hepburn, χωρίς όμως το ερμηνευτικό βάθος της τελευταίας, που ήταν απαραίτητο για να τα βγάλει πέρα με τέτοιους ηθοποιούς.
Όλη η ταινία εδώ!

Repulsion (Αποστροφή)

Η πρώτη αγγλόφωνη δημιουργία του πολωνού σκηνοθέτη Roman Polanski με πρωταγωνίστρια τη νεαρή και πανέμορφη γαλλίδα Catherine Deneuve. Η Αποστροφή του 1965 μας παρουσιάζει τη βαθμιαία τάση προς την παράνοια μιας νεαρής κοπέλας που φοβάται τις σχέσεις με τους άντρες, αποστρέφεται —για την ακρίβεια— την επαφή μαζί τους και έχει μια παράξενη εμμονή με τις... ρωγμές στους τοίχους. Σταδιακά, θα παρατήσει τη δουλειά της, θα κλειστεί στο σπίτι και θα αρχίσει να φαντάζεται ότι τη βιάζουν. Η επαφή της όμως με... ρεαλιστικούς άντρες θα αποφέρει αιματηρά αποτελέσματα.

Μετά την υποψηφιότητα για το ξενόγλωσσο όσκαρ της ταινίας του Μαχαίρι στο νερό, ο Polanski δημιουργεί ένα ψυχολογικό θρίλερ μέσα σε... εκκωφαντική σιωπή. Μας βάζει στην ψυχοσύνθεση της ηρωίδας αργά αλλά σταθερά, με ανάλογο τρόπο που θα δούμε ξανά στα περισσότερο πετυχημένα Μωρό της Ρόζμαρι και στον Ένοικο. Έντονα close-ups, περίεργες γωνίες λήψης, η απουσία της μουσικής που εντείνει την αγωνία και το έξυπνο «παιχνίδι» της κάμερας με τις σκιές, δείχνουν έναν σκηνοθέτη με όρεξη και ταλέντο. Αν τότε η ταινία έκανε περισσότερο αίσθηση ως ταινία τρόμου, σήμερα βλέπεται ως το δράμα και το ψυχολογικό αδιέξοδο μιας σεξουαλικά ψυχρής κοπέλας.

The Last Picture Show (Η τελευταία παράσταση)

Η ενηλικίωση ενός νεαρού αγοριού που ζει σε μια μικρή κωμόπολη του αμερικανικού νότου της δεκαετίας του '50, στην οποία δεν έχεις τίποτα απολύτως να κάνεις. Γι'αυτό και όλοι (μικροί και μεγάλοι) επιδίδονται σε γκομενοδουλειές. Ο τίτλος του έργου The Last Picture Show αναφέρεται στο κλείσιμο του μοναδικού κινηματογράφου της πόλης, ένας συμβολισμός από τον σκηνοθέτη και τη γενιά του, για το τέλος της εποχής της αθωότητας.

Η πρώτη πετυχημένη ταινία του κινηματογραφικού κριτικού Peter Bogdanovich —σε σενάριο του ίδιου από ένα μυθιστόρημα του Larry McMurtry— είναι πνιγμένη στη σκόνη, έχει πολύ ωραία ασπρόμαυρη φωτογραφία, μουσική με τα τραγούδια του Hank Williams και ένα πλούσιο καστ που περιλάμβανε τους νεαρούς τότε Timothy Bottoms, Jeff Bridges και (την πρωτοεμφανιζόμενη) Cybill Shepherd μαζί με τους... ενήλικες Ben Johnson, Cloris Leachman, Ellen Burstyn, μεταξύ άλλων. Η ρεαλιστική καταγραφή της ταινίας είναι τελικά αυτό που σε κερδίζει στην νοσταλγική, θα μπορούσαμε να πούμε, αυτή ταινία. Βραβεία όσκαρ β' ανδρικού ρόλου στον Johnson και β' γυναικείου στην Leachman, υποψηφιότητες στις ίδιες κατηγορίες για τον Bridges και την Burstyn, όπως και άλλες τέσσερις υποψηφιότητες για το όσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου και φωτογραφίας.

Liberty

Ίσως η πιο διάσημη ταινία του κωμικού ζεύγους των Stan Laurel και Oliver Hardy, τουλάχιστον από τη βωβή περίοδο τους! Η ταινία Liberty του 1929 σκηνοθετήθηκε από τον επαγγελματία Leo McCarey σε μια ακόμη παραγωγή του Hal Roach και μέσα σε 20 λεπτά βλέπουμε τους κωμικούς μας να προσπαθούν να αλλάξουν τα ρούχα της φυλακής με πολιτικά ρούχα, μιας και μόλις το 'σκασαν από κει. Τα λάθος φορεμένα παντελόνια και ένας αστακός θα αποτελέσουν τη βάση για τα κωμικά μπερδέματα που θα τους οδηγήσουν στην κορυφή ενός ουρανοξύστη υπό κατασκευή. Σκηνές ανθολογίας ακολουθούν (ειδικά εκείνη με τη σκάλα), με το δίδυμο να κάνει τις απίστευτες παλαβομάρες. Αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ότι ο διάλογος ήταν περιττός για τους συγκεκριμένους ανθρώπους, αφού μόνο με τις κινήσεις και τις γκριμάτσες τους, με τη γλώσσα του σώματος δηλαδή, κατάφερναν να επικοινωνούν με το κοινό περισσότερο και από πετυχημένα. Γκεστ εμφάνιση από τον χαρακτηριστικό φαλακρό με την (ψεύτικη στην πραγματικότητα) μουστάκα Jason Finnlayson και σε ρόλο κομπάρσας η Jean Harlow, λίγο καιρό πριν την κάνει διάσημη ο Howard Hughes.

Inherit the Wind (Κληρονομήστε τον άνεμο)

Η κινηματογραφική μεταφορά το 1960 του ομώνυμου θεατρικού των Jerome Lawrence και Robert Edwin Lee αποτελεί ένα ακόμα δείγμα πολύ καλού και «δυνατού» κινηματογράφου που συνέλαβε ο φακός του Stanley Kramer. Αποτελεί τη δραματοποίηση των γεγονότων της δίκης του Scopes, κοινώς της «δίκης του πιθήκου» που έγινε το 1925 και απαγόρευσε στον καθηγητή Scopes να διδάσκει στα παιδιά τα περί της θεωρίας της εξέλιξης των ζώων του Δαρβίνου. Με αλλαγμένα όλα τα ονόματα, η ταινία Inherit the Wind αποτελεί ένα δικαστικό δράμα στο οποίο έρχονται αντιμέτωποι οι φανατικοί και σκοταδιστές (τους οποίους εκπροσωπεί ένας αρκετά παχουλός Fredric March) με την επιστήμη και την αλήθεια (που εκπροσωπείται από τον Spencer Tracy). Παρακολουθούμε την προσπάθεια ενός ανθρώπου όχι μόνο να αθωώσει τον καημένο καθηγητή (που υποδύεται ο Dick York από τη γνωστή σειρά «Μάγισσα»), αλλά να του δώσει το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης, το δικαίωμα της σκέψης. Εκλεκτό καστ με τους δύο πρωταγωνιστές να δίνουν δυνατές ερμηνείες και να πλαισιώνονται από τον Gene Kelly σε ρόλο κυνικού δημοσιογράφου. Βραβείο καλύτερου ηθοποιού στο φεστιβάλ του Βερολίνου για τον March και υποψηφιότητα για ένα ακόμα βραβείο όσκαρ για τον Tracy και υποψηφιότητες για την ασπρόμαυρη φωτογραφία, το μοντάζ και το διασκευασμένο σεναρίο.

Όπως είπε ο Σολομών (πάνω-κάτω): όποιος φέρει την καταστροφή στο σπίτι του, θα κληρονομήσει τον άνεμο.

Hush... Hush, Sweet Charlotte (Το μυστικό της Σάρλοτ)

Μετά την απροσδόκητη επιτυχία της What Ever Happened to Baby Jane, οι συντελεστές της αποφάσισαν να ξανασυνεργαστούν. Ο συγγραφέας της Baby Jane Henry Farrell παίρνει το διήγημά του What Ever Happened to Cousin Charlotte και το παραδίδει ως σενάριο με τίτλο Hush... Hush, Sweet Charlotte. Ο Robert Aldrich αναλαμβάνει ξανά χρέη σκηνοθέτη καθοδηγώντας τις Bette Davis και Joan Crawford. Η τελευταία όμως δηλώνει ασθενής και αποχωρεί από το έργο. Οι κακές γλώσσες λένε ότι δεν θέλησε να περάσει ξανά αυτά που πέρασε με την Davis. Τη θέση της παίρνει η φίλη τής Davis, η Olivia De Havilland και δίπλα τους βρίσκουμε τον Joseph Cotten. Αυτό το... γεροντικό θρίλερ μοιάζει σε πολλά σημεία με το προηγούμενο, μόνο που αυτή τη φορά προστέθηκε αρκετή δόση grand-guignol. Ειδικά η εναρκτήρια σκηνή φαντάζει ακόμα και σήμερα σοκαριστική, ποσώς το 1964 όταν πρωτοκυκλοφόρησε.

Catch-22

Με δυο λόγια η ταινία Catch-22 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί με τη γνωστή φράση: εκεί που αρχίζει ο στρατός, τελειώνει η λογική!

Ο πρωταγωνιστής μας (και πρόπερσι βραβευμένος με όσκαρ) Alan Arkin είναι ένας πιλότος βομβαρδιστικού αεροσκάφους που βρίσκεται σε μονάδα κάπου στη Μεσόγειο, την εποχή της αντεπίθεσης των συμμάχων. Ύστερα από πολλές επιχειρήσεις προσπαθεί να πάρει απολυτήριο, αλλά μαθαίνει ότι υπάρχει μια παγίδα (catch), ένας κανονισμός με την ονομασία Catch-22 που δεν του αφήνει κανένα περιθώριο λογικής αντιμετώπισης του θέματός του! Έτσι παραμένει στο πόστο του και βλέπουμε διάφορες παρανοϊκές ιστορίες (χωρίς χρονολογική σειρά) και στιγμιότυπα βγαλμένα από τη φαντασία και τα όνειρα του Arkin. Ενδιαφέρον έχει η τραγελαφικότητα και ο σουρεαλισμός που κυριαρχούν στην πραγματικότητα σε αντίθεση με τη ωμότητα και τη σκληράδα κάποιων σκηνών της φαντασίας του ήρωα. Πλήθος χαρακτήρων και γνωστών ηθοποιών συμμετέχουν στην ταινία παραγωγής 1970, οι περισσότεροι ανερχόμενοι ηθοποιοί της εποχής: Jon Voight, Martin Sheen, Art Gurfunkel, με τη συμμετοχή των... βετεράνων Orson Welles, Anthony Perkins, Martin Balsam. Η αντιπολεμική, σατιρική, μαύρη κωμωδία του Mike Nichols όμως απέτυχε εμπορικά. Ίσως το πιο κωμικό και πετυχημένο MASH που κυκλοφόρησε λίγους μήνες νωρίτερα αποτέλεσε την ταφόπλακα για την επιτυχία του έργου. Παρακολουθείται με ενδιαφέρον, βεβαίως-βεβαίως, και έχει και αρκετές έξυπνες κωμικές σκηνές, αλλά υπάρχει επίσης μια αίσθηση ότι κάτι δεν πήγε συνολικά καλά. Το βιβλίο του Joseph Heller πάνω στο οποίο βασίστηκε η ταινία δεν το έχω διαβάσει ακόμα για να μπορώ να κάνω συγκρίσεις.

Renaissance (Παρίσι 2054: η αναγέννηση)

Έξι χρόνια πήρε τον σκηνοθέτη Christian Volckman να ετοιμάσει την ταινία του με την τεχνική του motion capture, αλλά με μόλις $15 εκατ. μπάτζετ φαίνεται ότι η δουλειά του άξιζε τον κόπο. Κάπου ανάμεσα στο Sin City και το Scanner Darkly, η γαλλική παραγωγή Renaissance του 2006 είναι ένα πολύ ευχάριστο κινηματογραφικό ταξίδι στο μελλοντικό Παρίσι. Το ταξίδι όμως αυτό μας οδηγεί μακριά από τα τουριστικά αξιοθέατα. Είναι κυρίως μία ασπρόμαυρη προσέγγιση σκοτεινών χαρακτήρων και ακόμα πιο σκοτεινών καταστάσεων.

Η μυστηριώδης απαγωγή της Ιλόνα, μιας κοπέλας που ασχολείται με τη γενετική, κινητοποιεί τις Αρχές στο Παρίσι του 2054. Ο ντετέκτιβ Κάρας συλλέγει στοιχεία, φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους, που όμως, σταδιακά, τον οδηγούν στην Άβαλον, μια εταιρεία στην οποία εργαζόταν η Ιλόνα.

Όλα τα στοιχεία και τα κλισέ του film-noir βρίσκονται εδώ, περασμένα όμως μέσα από ένα... μελλοντολογικό φίλτρο και μια ενδιαφέρουσα οπτική του Παρισιού από το κοντινό μέλλον. Καρτουνίστικο Blade Runner; Ίσως, αλλά δεν έχει και πολύ σημασία. Το οπτικό... ντελίριο της ταινίας σε κερδίζει εξαρχής. Στα θετικά, για τον υπογράφοντα, στοιχεία προσθέστε την χρήση και ρεαλιστική (δηλαδή καρτουνίστικη) μεταφορά και απεικόνιση του αγαπημένου πίνακα του Delaroche. Τώρα, μπορείτε να επιλέξετε να δείτε την αγγλόφωνη εκδοχή (όπως εμείς) στην οποία ακούγονται οι φωνές των Daniel Craig, Ian Holm και Jonathan Pryce, μεταξύ άλλων.

The Hanging Tree (Στο ξέσπασμα της καταιγίδος)

«Ήρεμο» και χαλαρών διαθέσεων και προθέσεων γουέστερν γύρω από την ιστορία ενός γιατρού (με κάποιο βρώμικο... παρελθόν, όπως συνηθίζεται) που πηγαίνει να δουλέψει σε ένα χρυσορυχείο. Εκεί θα σώσει έναν νεαρό από ένα παραλίγο λιντσάρισμα και θα τον πάρει υπό την προστασία του. Χωρίς να γνωρίζει ο υπόλοιπος κόσμος ποιος ήταν αυτός ο νεαρός, ο γιατρός μας θα επιβληθεί πάνω στον νεαρό και θα του ελέγχει τη ζωή, απειλώντας τον με τη γνώση του μυστικού του. Σ'αυτό το περίεργο ζευγάρι θα προστεθεί μια τραυματισμένη γυναίκα. Προσπαθώντας να επουλώσει την παραλίγο τύφλωσή της, ο γιατρός θα την κρατήσει στο σπίτι του, προκαλώντας τα ήθη της τοπικής κοινωνίας. Καταλαβαίνετε, ανύπαντρη γυναίκα, μόνη σε ένα σπίτι με γιατρό! Οι σχέσεις του ιδιόμορφου αυτού τριγώνου θα αποτελέσουν την εξέλιξη της δραματικής μας ιστορίας, οι οποίοι συν τις άλλοις έχουν να αντιμετώπισουν έναν παθιασμένο ιεροκύρηκα και έναν πορωμένο χρυσοθύρα· αυτόν που τραυμάτισε τον νεαρό.

Η ταινία του 1959 The Hanging Tree θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ψυχολογικό γουέστερν, το οποίο παρακολουθείται με ενδιαφέρον χάρη στην ευπρεπή σκηνοθεσία του παλαίμαχου στο είδος Delmer Daves και τις παρουσίες του γιατρού Gary Cooper, του σαλεμένου ιεροκύρηκα George C. Scott και του χρυσοθύρα Karl Malden.

The NeverEnding Story (Ιστορία δίχως τέλος)

Από τις πλέον εντυπωσιακές ταινίες για την εποχή της και η ακριβότερη ευρωπαϊκή παραγωγή (πλην των σοβιετικών) για το σωτήριον έτος 1984. Η Ιστορία δίχως τέλος σήμερα φαντάζει αρκετά παιδική και σε σημεία είναι αρκετά βαρετή. Οι ταινίες φαντασίας εξάλλου τα τελευταία χρόνια έχουν πάρει τα πάνω τους· από τα... σίριαλ Άρχοντα, Νάρνια, Χάρυ Πότερ μέχρι τις χρυσόσκονες κ.τ.λ., ο νεαρός θεατής θα βρει τα εφέ του 1984 αρκετά παλιομοδίτικα. Το μόνο ενδιαφέρον στοιχείο της ταινίας για έναν ενήλικα (μιλώντας για μένα, έτσι;) ήταν η... μεταμοντέρνα σχέση του αναγνώστη του βιβλίου με το περιεχόμενό του. Κι αυτό άργησε μιάμιση ώρα να ολοκληρωθεί. Στη σκηνοθεσία ο Wolfgang Petersen(!), τρία χρόνια μετά το Υποβρύχιο, μια ταινία που ποτέ δεν μπόρεσε να ξεπεράσει (μέχρι στιγμής). Αποτέλεσε πάντως το εισιτήριο του σκηνοθέτη για την μετεγκατάστασή του στο Χόλιγουντ. Όσον αφορά αν αξίζει να κάτσετε να τη δείτε: θα έλεγα ότι καλύτερα θα ήταν να τη δείτε παρέα με τα μικρά σας ξαδερφάκια/ανίψια/εγγόνια. Έπαθα πλάκα πάντως βλέποντας (σε μικρό ρόλο πάντα) τον... Oompa Loompa από το Εργοστάσιο σοκολάτας σε νεαρή ηλικία (βλ. φώτο)!

La Belle et la Bête

Η Ωραία και το τέρας του 1946 παραμένει η πιο διάσημη ταινία του Jean Cocteau και μία από τις πιο διάσημες και καλύτερες δημιουργίες του γαλλικού (γιατί όχι, και του παγκόσμιου) κινηματογράφου. Το πασίγνωστο παραμύθι μεταφέρθηκε με απίστευτη έμπνευση στη μεγάλη οθόνη, κάνοντάς την μια από τις πιο πρωτοποριακές ταινίες της εποχής. Μια ταινία που, 50 χρόνια μετά, ενέπνευσε την καρτουνίστικη (για να μην πω ότι αποτέλεσε καρμπόν) ταινία της Disney και παραμένει φρέσκια μέχρι σήμερα. Εμπνευσμένα σουρεαλιστικά σκηνικά όχι μόνο περιβάλλουν τους πρωταγωνιστές Jean Marais και Josette Day αλλά έχουν ισάξιο ρόλο. Ωθώντας τα τεχνικά μέσα της εποχής πέρα από τα όρια τους, ο Κοκτώ μας παρουσίασε ένα κινηματογραφικό επίτευγμα φαντασίας και ρομαντισμού, που έβγαλε το παιδί από μέσα μας σε μια ταινία που μόνο παιδική δεν μπορούμε να την πούμε.